خانه  > slide, سایر گروهها  >  گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر در فرودین ماه ۹۷

گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر در فرودین ماه ۹۷

خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی فروردین ماه ۹۷ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه‌ شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب‌ بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.

لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به‌صورت سالانه گزارش مفصل‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.

خلاصه آنچه در فروردین ۹۷ گذشت:

اخبار نقض حقوق بشر در فروردین ماه ۹۷ با نزدیک به ۱۰ مورد اعدام، آزار های متعدد کودکان، محکومیت ها، احضار ها و بازداشت های گسترده، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگری و اصناف بخصوص در زمینه معوقات مزدی، کم آبی و خشکسالی جدی در مناطق مختلف و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آنها به احراز رسیده است.

 اعدام

ایران همچنان در بین پنج کشور اول دنیاست که بیشترین احکام اعدام در آن اجرا می شود و علیرغم تمام تلاش ها و فشارها هیچ آمار دقیقی از تعداد اعدام های انجام شده وجود ندارد.

فروردین ماه با نزدیک به ۱۰ مورد اعدام همچنان نشان از تداوم نقض حقوق بشر در ایران دارد. از مهمترین اعدام های صورت گرفته در این ماه می توان از اعدام بهمن ورمزیار در زندان‌همدان یاد کرد که در رسانه های اجتماعی بازتاب گسترده ای داشت. همچنین از مهمترین موارد نقض حقوق بشر در این ماه میتوان به تغییر حکم محمد ثلاث به سه بار اعدام و حبس و تائید حکم اعدام رامین حسین پناهی در دیوان عالی کشور اشاره کرد.

از دیگر مهمترین موارد در این زمینه میتوان از صدور حکم اعدام برای یک متهم ۱۶ ساله بر اساس  مراسم قسامه نام برد. قسامه یکی از ضعیف‌ترین راه‌های اثبات قتل و جراحات و صدمات بر اعضاء بدن است که با وجود لوث (عبارت از ظن قاضی به راستگویی مدعی است) در قوانین جمهوری اسلامی ایران قابل اجرا است و بازگو کننده نقض فاحش حقوق بشر است.

 آزادی اندیشه و بیان

اعتراضات و اعتصابات گسترده ای در فروردین ماه در جریان بود. اعتراضات عرب های اهل اهواز و بازداشت های مربوط به آن، اعتصاب کسبه و بازاریان بانه، مریوان، جوانرود به در اعتراض به بالابردن تعرفە گمرکی و بستە شدن مرزھا، تجمعات مالباختگان و کارگرانی که حقوق معوقه زندگیشان را فلج کرده است و مواردی دیگر نمایانگر نارضایتی عمومی در سطوح مختلف جامعه بود.

شهروندان عرب در خوزستان به طور مستمر به خیابان‌ها آمدند تا اعتراض خود به “نادیده گرفته شدن” در رسانه دولتی بعنوان قسمی از سیاست‌های “تبعیض آمیز و حذفی” حکومت ایران در قبال عرب‌های خوزستان را اعلام کنند. در پی تلاش نیروهای انتظامی و امنیتی برای پایان دادن به این اعتراضات، تعداد زیادی از معترضان عرب بازداشت شدند. فعالان حقوق بشر عرب تعداد آنها را حدود ۴۰۰ تن تخمین زده‌اند.

در پی اعتصاب و تجمعات بازاریان و کسبه شهرهای مختلف در اعتراض به بالا رفتن تعرفه‌های گمرکی و بسته شدن مرزها، ۷ تن از معترضان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.

در ارتباط با اعتراضات سال گذشته  ۸ تن از معترضان دی‌ماه در تبریز، طی دو پرونده جداگانه توسط شعب ۱۰۳ دادگاه کیفری تبریز و شعبه دوم دادگاه انقلاب تبریز به حبس های تعلیقی و تعزیری محکوم شدند. از میان بازداشت شدگان یک خانم بابت “ظاهر شدن در انظار عمومی بدون حجاب شرعی از طریق برداشتن روسری خود در خیابان” محکوم شده است.

دادستان عمومی و انقلاب استان کرمانشاه نیز گفت که قرار نهایی و کیفرخواست برای ۴۳ تن از معترضان در دیماه سال گذشته صادر و پرونده جهت رسیدگی به دادگاه ارسال شده است.

از دیگر مهمترین اخبار میتوان به بازداشت محمدرضا جلایی پور، بازداشت رئیس اداره فرهنگ و ارشاد مشهد، بازداشت کوتاه مدت رضا شهابی، بازداشت شهروند بلوچ به نام “نصیر جت” که از اخاذی ماموران نیروی فیلم برداری کرده بود، محکومیت رضا ملک، محکومیت دانشجویان منتقد امام جمعه شیراز، تایید حکم ۸ سال و نیم زندان افشین حسین پناهی در دادگاه تجدید نظر استان کردستان و بازداشت احمد امین پناه داماد و فامیل رامین حسین پناهی، احضار گسترده شهروندان در کردستان، ایلام، آذربایجان غربی و کرمانشاه توسط پلیس فتا، احضار مدیرمسئول‌ تابناک‌ کردستان‌ به‌ دادسرا و مجرم شناخته شدن خبرگزاری ایلنا اشاره کرد.

لازم به ذکر است سه تن در شهرستان مریوان در رابطه با برپایی مراسم نوروز بازداشت شدند و دست‌کم پنج تن هم بعد از بازجویی آزاد شدند. در شهرهای سنندج، سلماس و کارزان نیز چهار تن در همین رابطه بازداشت شده‌اند.

 زندان

زندان های ایران علاوه بر نداشتن استانداردهای لازم، مملو از تعداد قابل توجهی از زندانیانی ست که صرفا به خاطر فعالیت‌های حقوق بشری و سیاسی در ایران در زندان هستند. این در حالی یست که در قوانین ایران تعریف مشخصی از زندانی سیاسی وجود ندارد.

محرومیت های گسترده ای از درمان پزشکی از زندان های ایران وجود دارد که در این میان میتوان به محرومیت درمانی سید حسین یوسفی زندانی سنی مذهب زندان مهاباد، محمد آذر زندانی سیاسی درزندان زاهدان، عبدالرحمان سنگانی و قاسم آبسته دو زندانی سنی مذهب در زندان رجایی شهر کرج، محرومیت درمانی محمد عزیزی در زندان زاهدان پس از گذشت ۷ ماه، ممانعت از اعزام دو زندانی بیمار به نام های داوود و بهاالدین قاسم‌زاده به مراکز درمانی در زندان ارومیه، محرومیت دو زندانی به نام های سجاد بلوچ و مرادمحمد ده‌بلوچ در زندان زاهدان اشاره کرد.

دو زندانی به نام های احمد مارندگانی و “احمد ملک زاده” در دو واقعه جداگانه توسط مسئولان زندان سراوان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. گفتنی است که آقای ملک زاده پس از ضرب و شتم به قرنطینه این زندان منتقل شده است. همچنین مسعود بلوچی زندانی زندان سراوان به علت تاخیر چند روزه از مرخصی خود در برابر دیگر زندانیان توسط ایرج نوربخش سرپرست زندان سراوان مورد ضرب و شتم قرار گرفت. در موردی دیگر پس از درگیری بین زندانیان در زندان مرکزی زاهدان دست‌کم دو تن از زندانیان به نام های مرتضی عاشوری و عبدالستار سپاهی توسط نیروهای گارد زندان مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند.

از دیگر موارد نقض حقوق زندانیان به قطعی آب و سومین روز تشنگی صدها زندانی درزندان خورین ورامین، وضعیت نامناسب قرنطینه زندان امیرآباد گرگان، ضبط تمام تلویزیون های بند زندانیان سیاسی زندان ارومیه، مشکلات زندانیان بند هشت زندان مرکزی زاهدان و شرایط بغرنج زندانیان سیاسی زندان رجایی شهر کرج در سایه رفتار سلیقه ای مسئولان و تداوام نگهداری یک توانخواه ذهنی که در جریان اعتراضات خوزستان بازداشت شده بود میتوان اشاره کرد.

همچنین کتایون رجبی، خواهر سام رجبی با ابراز نگرانی از بی اطلاعی از وضعیت برادرش گفت اجازه دیدار با برادرش را ندارند.

لازم به ذکر است گلرخ ایرایی  که به دلیل انتقال غیرقانونی و ضرب و شتم شدن توسط ماموران زندان اوین دست به اعتصاب غذای اعتراضی به سر می برد در پی وخامت شدید حال جسمی و به دلیل آسیب‌دیدگی کیسه صفرا و حالت تهوع مداوم و بالا آوردن آب زرد، به بیمارستان منتقل شد؛ و حمزه درویش زندانی سنی مذهب زندان رجایی شهر کرج که طی دو ماه گذشته بارها مورد ضرب و شتم مأموران زندان قرار گرفته و از مشکلات جسمی و روحی و روانی شدید رنج می‌برد، از تاریخ ۲۶ اسفندماه سال گذشته با اعتراض به روند قضایی در پرونده خود و عدم انتقالش به بند سیاسی دست به اعتصاب غذا زده است.

اقلیت های ملی و مذهبی

اقلیت های مذهبی و اتنیک ها همچون گذشته مورد تبعیض، محرومیت و فشارهای مختلفی قرار داشتند که در این میان اعتراضات اعراب خوزستان از مهمترین موارد به شمار می رود.

اعتراض مسالمت آمیز این شهروندان در پی پخش برنامه‌ای از یکی از شبکه‌های صدا و سیمای ایران آغاز شد. فعالان عرب معتقدند این اقدام رسانه‌ای، نژادپرستانه و توهین به عرب‌های خوزستان و نادیده گرفتن هویت آنان به شمار می‌رود. تعداد بازداشت شدگان این اعتراضات توسط فعالان عرب ۴۰۰ نفر تخمین زده شده است.

در ارتباط با حقوق دراویش فعالان نزدیک به دراویش گنابادی می‌گویند مأموران با دراویش بازداشتی با خشونت بسبار برخورد میکنند و یکی از دراویش بازداشت شده را تهدید کرده‌اند که اگر همکاری نکند “در مقابل او به همسرش تجاوز خواهند کرد”.‌

مولانا گرگیج در خطبه های نماز جمعه شهرستان آزادشهر از کشته شدن عبدالواحد رئیسی، شهروند بلوچ توسط نیروی انتظامی انتقاد کرد. لازم به ذکر است وزارت اطلاعات بار دیگر از سفر کاک حسن امینی و مولانا گرگیج به سیستان و بلوچستان جهت شرکت در همایش های دانش آموختگی مدارس دینی این استان جلوگیری کرد.

از مهترین اخبار در زمینه حقوق اقلیت های مذهبی و اتنیک ها میتوان به بازداشت  مهدی قمری، بازداشت یک شهروند مندائی در سوسنگرد، دستگیری و تداوم بازداشت نوکیش مسیحی عزیز مجیدزاده، یک شهروند بهایی در شیراز،  پلمب محل کسب یک شهروند بهایی در مینوشهر اشاره کرد. گفتنی است سارقان متهم به قتل یک یهودی ایرانی به دلیل تبعیض مذهبی در قانون با تخفیف در حکم روبرو شدند.

 حقوق کودک

کودکان از آسیب پذیرترین اقشار جامعه هستند. خلا قوانین حمایتی برای کودکان راه را برای تضییع حقوق کودکان هموار کرده است.

در این باره با توجه به اینکه بر اساس آمار  ۴۲ درصد از موارد کودک آزاری توسط والدین و اعضای اصلی خانواده رخ می‌دهد، طیبه سیاوشی نماینده مردم تهران در مجلس عنوان کرد که “اگر لایحه حمایت از حقوق کودک و نوجوان به تصویب برسد، می‌توان این را انتظار داشت که اگر بچه‌ای مورد ضرب و شتم پدر و مادر قرار گرفت یک یا دو ماه از خانواده گرفته شود. اما بسیاری از نمایندگان معتقدند که پدر و مادر بد بهتر از سازمان بهزیستی است!”

از مهمترین موارد نقض حقوق کودکان میتوان به قتل دختر بچه ۷ ساله در مشهد، یک نوزاد ۱۱ ماهه در خوزستان و یک کودک ۷ ماهه در اسفراین توسط پدر خود اشاره کرد.

همچنین یک مورد تنبه بدنی دانش آموزان در بندرعباس رخ داد.

 زنان

حجاب اجباری از مهمترین موارد نقض حقوق زنان در ایران است. در این زمینه انتشار فیلمی در شبکه‌های اجتماعی که نشان دهنده ضرب و شتم یک دختر جوان توسط گشت ارشاد نیروهای انتظامی است، بازتاب وسیعی در شبکه‌های اجتماعی داشت.  وزیر کشور ایران هم دستور داده که گزارشی در این باره تهیه شود. اما از سوی دیگر وزیر کشور دستور داد با کسانی که اقدام به کشف حجاب در خودرو می‌کنند برخورد شود.

لازم به ذکر است مریم شریعتمداری از معترضان حجاب اجباری به یک سال حبس تعزیری محکوم شد.

از دیگر خبرها درباره زنان میتوان به سخنان رئیس فراکسیون حقوق شهروندی گفت ممنوعیت ورود بانوان ایرانی به ورزشگاه ها خلاف منشور حقوق شهروندی است.

همچنین متاسفانه در خبرها خودسوزی یک زن در اهواز را شاهد بودیم.

 کارگران و اصناف

شهرهای گوناگون ایران شاهد اشکال گوناگون حرکت‌های اعتراضی از سوی کارگران ایران بوده است. طیف وسیعی از کارگران به دلیل عدم دریافت حقوق ماهیانه وعدم توجه به مطالبات بیمه‌ای‌شان به خیابان‌ها رفته‌ و برخی از این کارگران به علت عدم پرداخت حقوق‌شان دست به اعتصاب و اعتراض زده‌اند.

از مهمترین اخبار کارگری میتوان به احضار و بازداشت گسترده کارگران نیشکر هفت تپه  اشاره کرد. پس از تجمع کارگران نیشکر هفت تپه در مقابل فرمانداری و سخنرانی معاون فرماندار و دادن قول‌ها و وعده‌های پیگیری مشکلات کارگران در جمع آنان برای حدود ۲۰ نفر از این از طرف دادستانی شهر شوش احضاریه کتبی صادر شد.

از سوی دیگر ۴ تن از نمایندگان کارگران شرکت «ایران پوپلین» رشت به خاطر اعتراض به ۳ ماه عدم پرداخت حقوق خود اخراج شدند.

  بهداشت و محیط زیست

وضعیت نابسامان محیط زیست کشور و بحران کم آبی و خشکسالی از مهمترین چالش های مردم است و عدم رسیدگی مناسب به این موارد باعث شدید تر شدن هر روزه ی این بحران شده است.

کیخا نماینده مردم زابل در مجلس گفت که حدود ۸۰ هزار هکتار از اراضی منطقه سیستان و بلوچستان به‌علت کم‌آبی و خشکسالی زیر کشت نرفت که نشان‌دهنده خسارت به کشاورزان و عدم درآمد آن‌هاست. وی همچنین گفت مردم به دلیل  بی‌آبی دارند از بین می‌روند اما مسئولین وزارت کشور و جهاد کشاورزی حتی گزارشی درباره این بحران ندارند.

از مهمترین خبر ها در ارتباط با محیط زیست اعتراض کشاورزان اصفهانی بود. شماری از کشاورزان در اعتراض به سیاست‌های توزیع آب مورد استفاده در زمین‌های کشاورزی اصفهان از اواخر سال گذشته اعتراضات خود را به شکل های مختلفی آغاز کردند. این اعتراضات که در مواردی به خشونت کشیده شد و دامنه شعارهای آن فراتر از مسئله آب و کشاورزی نیز رفت، پس از یک وقفه کوتاه از ۱۷ فروردین ماه سال جاری از سر گرفته شد. گفته میشود در خلال این اعتراضات تعدادی از کشاورزان نیز بازداشت شده اند.

عدم خروجی مناسب فاضلاب شهری، عدم تعبیه سطل زباله کافی در سطح شهر و از طرف دیگر عدم جمع آوری زباله از طرف سازمانهای مربوطه باعث شده است محیط بسیار آلوده ای در اطراف اسکان موقت زلزله زدگان سرپل ذهاب به وجود بیاید. بوی نامطبوع و تجمع حشرات و جوندگان موذی در این اماکن کاملا مشهود است.

توفان شن در سیستان و بلوچستان ۷۸ نفر را روانه بیمارستان کرد. در ریگان نیز ریزگردها ۱۲ نفر را راهی مراکز بهداشتی – درمانی کرد. همچنین ۵۰۵ نفر به علت نشت فاضلاب در شبکه آبرسانی سپیدان مسموم شدند.

متخلفین محیط زیستی در دو مورد اقدام به ضرب و شتم و مجروح کردن محیط بانان در منطقه حفاظت شده ارسباران و منطقه حفاظت شده سفیدکوه خرم آبادکردند.

لازم به ذکر است ۳۰۸ متخلف محیط زیست در جریان طرح نوروزی یگان محیط زیست دستگیر و به محاکم قضایی تحویل داده شدند.

خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان

خشونت در اعمال قانون بر شهروندان آسیب های جدی اجتماعی را پدیدار می سازد. از مهمترین خبرها در این باره میتوان به مرگ جوان اهل قصرقند از توابع استان سیستان و بلوچستان اشاره کرد که در اثر تیراندازی مستقیم ماموران انتظامی پاسگاه منطقه ساربوگ فوت کرد. این جوان که حدودا ۱۰ گونی برنج به همراه داشته که توسط ماموران پاسگاه ساربوگ مورد اصابت چند گلوله قرار گرفت بود.

در مواردی دیگر در اثر تیراندازی مستقیم ماموران نیروی انتظامی شاخه مرصاد کهنوج در منطقه ناصرآباد کرمان یک شهروند اهل ایرانشهر با اصابت گلوله به سر کشته شد؛ و  در جریان تیراندازی ماموران پاسگاه دلگان به یک خودرو ۴ نفر از جمله یک کودک سه ساله کشته شدند.

همچنین در پی تیراندازی ماموران نیروی انتظامی سراوان به سمت یک خودرو حامل مهاجران افغانستانی، دستکم ۴ شهروند افغانستانی کشته و ۱۵ نفر دیگر نیز زخمی شدند.

انفجار مین به جای مانده از دوران جنگ در مناطق مرزی غرب و جنوب غرب کشور همواره از مهمترین تهدید ها برای شهروندان این مناطق است.

در این ماه بر اثر انفجار مین دو پای یک جوان قطع شد و یک سرباز در قصر شیرین براثر انفجار مین کشته شد. همچنین انفجار مهمات به جا مانده از جنگ در ایلام دو کشته برجای گذاشت.

لازم به ذکر است در این ماه دست کم ۱ کولبر کشته و ۴ کولبر زخمی شدند.

نماینده مردم آمل در مجلس با بیان اینکه در کشف جرم و تعقیب مجرمان در اسیدپاشی ضعف‌هایی وجود دارد، از تصویب قانون جدیدی برای مقابله با این اسیدپاشی خبر داد. در این ماه دست کم ۳ مورد اسید پاشی در تبریز و محله یافت آباد تهران و اسلام آباد رخ داد. همچنین در آبادان ۱۱ مرد و زن در یک مهمانی بازداشت شدند.

۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد

در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در مرداد ماه که با حساسیت و توجه بیش‌تری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی ست که این توجه بیش‌تر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌های به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نیست.

از مهترین خبرها که در این ماه بازتاب بسیار گسترده ای در کشور داشت میتوان از اعدام بهمن ورمزیار در زندان‌همدان و ضرب و شتم یک دختر جوان توسط گشت ارشاد نیروهای انتظامی یاد کرد.

 ۲– گزارشاتی که علیرغم اهمیت با بی توجهی روبرو شدند 

در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری اساساً باکم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند؛ روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.

از مهترین خبرها که در این ماه شایسته توجه بیشتر در رسانه و در بین مردم بودند می توان به مرگ جوان اهل قصرقند از توابع استان سیستان و بلوچستان و وضعیت بحرانی کشاورزی و کم آبی در سیستان و بلوچستان و محیط بسیار آلوده ای در اطراف اسکان موقت زلزله زدگان سرپل ذهاب  شایسته توجه بیشتری بودند.

مطالب مرتـبط

بدون نظر

نظر بگذارید