خبرگزاری هرانا – در پی تلاش برای مهار آتش‌سوزی گسترده در منطقه کوه آبیدر سنندج، سه فعال محیط‌زیست به نام‌های حمید مرادی، خبات امینی و چیاکو یوسفی‌نژاد جان خود را از دست دادند. در پی این حادثه، استاندار کردستان دو روز عزای عمومی در سطح استان اعلام کرد. مراسم تشییع پیکر این جانباختگان با حضور گسترده مردم و خانواده‌های داغدار برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، ظهر دوم مرداد، آتش‌سوزی گسترده‌ای در دامنه‌های کوه آبیدر سنندج آغاز شد و در جریان آن، هفت نفر از نیروهای داوطلب در حین عملیات اطفای حریق در یکی از دره‌های پرشیب منطقه، در حلقه‌ای از شعله‌ها گرفتار شدند.

حمید مرادی، وکیل دادگستری و مدیر انجمن «شنه‌ی نوژین کردستان»، با ۹۵ درصد سوختگی جان باخت. چیاکو یوسفی‌نژاد و خبات امینی، دیگر فعالان محیط زیستی نیز با درصد بالای سوختگی در بیمارستان بستری شدند و پس از چند روز، جان باختند. محسن حسین‌پناهی همچنان بستری است و دیگر داوطلبان با جراحات سطحی درمان شدند.

این حادثه بار دیگر ضعف زیرساخت‌ها، کمبود تجهیزات، نبود آموزش مناسب و اهمال‌کاری دستگاه‌های مسئول در مواجهه با بحران‌های زیست‌محیطی را برجسته کرد. گزارش‌ها حاکی از آن است که هیچ‌یک از داوطلبان لباس مقاوم در برابر آتش یا تجهیزات ایمنی در اختیار نداشتند و تنها با امکانات شخصی وارد عملیات شده بودند.

به گفته فعالان محیط زیستی ساکن کردستان، شهرداری از پیش برای ایجاد آتش‌بُر و پیشگیری از گسترش حریق اقدام نکرده بود و تجهیزاتی که از سوی منابع طبیعی وعده داده شده بود، در عمل به دست داوطلبان نرسید. آتش‌سوزی‌های مکرر در منطقه آبیدر که اغلب منشاء عمدی دارند، به‌رغم هشدارهای فعالان محیط‌زیست، توسط مراجع انتظامی و قضایی پیگیری نمی‌شوند.

حادثه اخیر همچنین بر بحران دیرینه در زمینه عدم شناسایی حقوقی و قانونی جانباختگان محیط‌زیستی تأکید دارد. افرادی مانند حمید مرادی به‌رغم فداکاری، تنها عنوان «فداکار خدمت» دریافت می‌کنند و نه «شهید»، موضوعی که باعث شده خانواده‌های این افراد از دریافت دیه، مستمری و حمایت‌های قانونی محروم بمانند.

براساس گزارش منتشر شده توسط روزنامه هم میهن، در سال‌های گذشته دست‌کم ۲۰ فعال محیط‌زیست در جریان مهار آتش‌سوزی‌های جنگلی در زاگرس جان باخته‌اند. پرونده‌های بسیاری از آنان، مانند خانواده‌های البرز زارعی، اسماعیل کریمی، مختار خندان و دیگران، همچنان بلاتکلیف باقی مانده و بین سازمان‌های مختلف پاس‌کاری می‌شود.

دبیران انجمن‌های محیط‌زیستی کردستان اعلام کرده‌اند که قریب به ۹۹ درصد آتش‌سوزی‌ها در مراتع این استان منشأ عمدی دارند و بخش بزرگی از آن‌ها مرتبط با زمین‌خواری و تخلفات نظامی در مناطق مرزی است. با وجود این، دولت نه در زمینه پیشگیری، نه آموزش و نه حمایت از نیروهای مردمی عملکرد مؤثری نداشته است.

حادثه تلخ کوه آبیدر سنندج، نه‌تنها جان سه انسان متعهد به طبیعت را گرفت، بلکه بازتابی از سیاست‌های رهاشده و بی‌اعتنایی مزمن به محیط‌زیست در ایران است. تا زمانی که سیاست‌های حمایتی، ساختارهای بیمه‌ای، آموزش‌های بومی‌سازی‌شده و مسئولیت‌پذیری نهادهای دولتی تقویت نشوند، چنین فجایعی نه‌تنها تکرار می‌شوند، بلکه به روندی عادی و بی‌پاسخ بدل خواهند شد.