خبرگزاری هرانا – اعتراضات و اعتصابات اقتصادی در ایران، با جو امنیتی در تهران و تجمع شماری از شهروندان در شهرهای دیگر از جمله اصفهان، فسا، کوهدشت، همدان، الیگودرز، گناوه، دورود، باغملک و کرمانشاه، برای چهارمین روز متوالی ادامه داشت. گزارش های منتشرشده حاکی از تداوم حضور گسترده نیروهای انتظامی و امنیتی در فضاهای شهری، ادامه بازداشت شهروندان و تشدید فضای امنیتی، تیراندازی و برخورد خشونت آمیز در برخی مناطق است.

به گزارش هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، اعتراضاتی که از روز نخست با تجمع و اعتصاب بازاریان در تهران آغاز شده بود، امروز چهارشنبه ۱۰ دی‌ماه، در چهارمین روز با جو امنیتی در برخی محلات شهری تهران و تجمع اعترضی در شماری از استان‌ها گزارش شد.

زمینه‌های اعتراضات

اعتراضات جاری در بستر بحرانی عمیق و چندلایه در اقتصاد ایران شکل گرفته است؛ بحرانی که با جهش بی‌سابقه نرخ ارز، سقوط ارزش پول ملی، افزایش مستمر تورم، رکود بازار، کاهش قدرت خرید شهروندان، ناتوانی اصناف در ادامه فعالیت اقتصادی و نااطمینانی عمومی نسبت به آینده معیشتی همراه شده است.

بر اساس داده‌های رسمی، نرخ دلار در روزهای منتهی به اعتراضات به بیش از ۱۴۰ هزار تومان رسید و همزمان خروج گسترده سرمایه از بازار بورس گزارش شد. افت شدید شاخص‌های بازار سرمایه و انتقال سرمایه‌ها به بازارهای موازی نظیر ارز و طلا، نشانه‌ای از بی‌اعتمادی فزاینده نسبت به ثبات اقتصادی عنوان شده است. این وضعیت، به تعطیلی گسترده مغازه‌ها، اعتصاب بازارها و شکل‌گیری تجمعات اعتراضی در نقاط مختلف کشور انجامیده است.

جغرافیای اعتراضات

بر اساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده، تجمعات و اعتصابات در روز چهارم، ویدیوهای منتشر شده نشان دهنده، استقرار نیروها و تجهیزات ضدشورش و کنترل تجمعات در خیابان ولیعصر، تقاطع خیابان امام خمینی تهران و خیابان‌های شهر قدس بود.

در استان‌ها نیز دامنه اعتراضات ادامه داشت. گزارش‌ها از برگزاری تجمع در مقابل فرمانداری شهرستان فسا واقع در خیابان جمهوری، میدان‌ نقش جهان در اصفهان، کوهدشت، خیابان نوبهار کرمانشاه، الیگودرز، دورود، گناوه، باغملک و همدان حکایت دارد. ویدیویی از شهرستان کوهدشت منتشر شده که از رویارویی معترضان با ماموران انتظامی-امنیتی، خبر داد. همچنین کسبه میدان احمد‌آباد و خیابان یخچال در اصفهان از انجام فعالیت‌های خود امتناع کرده و دست به اعتصاب زدند.

پیوستن دانشگاه‌ها و اعتراضات دانشجویی

در چهارمین روز اعتراضات، ویدیوهای منتشر شده تداوم اعتراضات دانشجویان در دانشگاه صنعتی اصفهان برای دومین روز را نشان دادند. در این تصاویر گروهی از دانشجویان در حال راهپیمایی و شعار دادن در محوطه دانشگاه دیده شدند.

شیوه‌های اعتراض و شعارها

اعتراضات روز چهارم با ترکیبی از اعتصاب صنفی، تجمع  و راهپیمایی خیابانی همراه بوده است. بازاریان با بستن مغازه‌ها و دعوت سایر کسبه به اعتصاب، نقش محوری در تداوم اعتراضات ایفا کردند. بر اساس ویدیوهای راستی‌آزمایی‌شده، شعارهایی از جمله «مرگ بر دیکتاتور»، «بازاری باغیرت، حمایت حمایت»، «زن، زندگی، آزادی» و «مرد، میهن، آبادی» در نقاط مختلف شنیده شده است.

برخورد نیروهای انتظامی–امنیتی و جزئیات خشونت

گزارش‌های دریافتی حاکی است که در شماری از نقاط با استفاده از شلیک گاز اشک‌آور اقدام به پراکنده کردن تجمع‌کنندگان کردند. همچنین در شهرستان فسا اعتراضات شهروندان با دخالت نیروهای انتظامی-امنیتی به خشونت کشیده شد. تصاویر منتشر شده نشان‌دهنده شلیک ماموران به سمت معترضان بود. رئیس دادگستری شهرستان فسا اعلام کرد که سه تن از نیروهای انتظامی زخمی شدند.

بازداشت‌ها و فشارهای امنیتی

در جریان اعتراضات شامگاه روز گذشته و امروز، دستکم ۱۶ شهروند بازداشت شده‌اند. بازداشت سلطان امام خواه، امیر مهدی رزم، ابوالفضل جفش و ابوالفضل آشنود، در شهرستان بهبهان به دلیل صدور فراخوان جهت شرکت شهروندان در اعتراضات، توسط هرانا گزارش شد. از میان این شهروندان، سلطان امام خواه آزاد شده است. خبرگزاری تسنیم نیز به نقل از یک منبع مطلع در وزارت اطلاعات از بازداشت هفت شهروند خبر داد. در این گزارش ادعا شده است که «این افراد عوامل وابسته به اپوزیسیون بودند و قصد به خشونت کشاندن اعتراضات را داشته‌اند.»

همچنین، رئیس دادگستری شهرستان فسا در رابطه با درگیری نیروهای انتظامی-امنیتی با معترضان در مقابل فرمانداری این شهرستان اعلام کرد که در جریان این درگیری، چهار نفر از شهروندان معترض بازداشت شدند. برخی از کانال‌های نزدیک به نهادهای امنیتی عنوان کرده‌اند که یکی از معترضان بازداشت شده، یک زن ۲۷ ساله بوده است.

از سوی دیگر، ویدیویی در شبکه های اجتماعی منتشر شده است که در آن، فردی که ویدیو را ضبط کرده، از بازداشت یک شهروند توسط نیروهای امنیتی لباس‌شخصی در بازار تهران خبر می‌دهد و از سایر شهروندان می‌خواهد برای جلوگیری از بازداشت این فرد اقدام کنند. اطلاعاتی درباره زمان ضبط این ویدیو در دسترس نیست.

واکنش مقامات و رسانه‌های حکومتی

در واکنش به اعتراضات، خبرگزاری مهر تجمع شهروندان در شهرستان فسا را «اغتشاش» خواند و در گزارشی مدعی شد که در رابطه با سرکوب معترضان از سلاح جنگی استفاده نشده و وضعیت شهر فسا را آرام اعلام کرد. کانال رسمی صابرین نیوز نیز، مدعی شد که ماموران برای متفرق کردن افراد حاضر در محل فرمانداری، از سلاح‌ لانچر با گلوله پلاستیکی ساچمه‌ای بهره گرفته‌اند.

از سوی دیگر، استاندار تهران در واکنش به اعتراضات شکل‌گرفته امروز ادعا کرد که سیاست نیروی انتظامی خویشتنداری بوده و شهروندان به دلیل اعتراض با برخورد یا بازداشت مواجه نشده‌اند. محمدصادق معتمدیان مدعی شد تنها در موارد محدودی و در پی انسداد معابر و درگیری‌های محدود، اقداماتی از سوی پلیس صورت گرفته و تاکنون جمع‌بندی دقیقی از تعداد بازداشت‌شدگان وجود ندارد.

در نهایت

اعتراضاتی که نقطه آغاز آن از بازار تهران بود، در چهارمین روز خود با گسترش جغرافیایی، افزایش مشارکت شهروندان و تشدید حضور نیروهای امنیتی همراه شده است. ترکیب مطالبات معیشتی و سیاسی، افزایش بازداشت‌ها و تلاش مقامات برای مهار همزمان اقتصادی و امنیتی بحران، نشان‌دهنده حساسیت بالای حاکمیت نسبت به تداوم این اعتراضات است.

هرانا همچنان در حال جمع‌آوری، راستی‌آزمایی و تکمیل اطلاعات مربوط به این اعتراضات است و در صورت تداوم یا گسترش تجمعات، گزارش‌های تکمیلی منتشر خواهد کرد.