خانه  > slide, سایر گروهها  >  گزارش سالانه وضعیت حقوق بشر در ایران؛ ویژه سال ۲۰۲۵

گزارش سالانه وضعیت حقوق بشر در ایران؛ ویژه سال ۲۰۲۵

مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به همت واحد آمار، نشر و آثار خود، گزارش سالانه میلادی آماری – تحلیلی وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره یکساله (اول ژانویه ۲۰۲۵ تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۵) را به شرح ادامه منتشر میکند. گزارش پیش روی حاصل کوشش روزانه این تشکل در فرایند چند سـاله اخیر بـه عنوان بخشـی از پروژه آمار گیری روزانه -آغاز شده از سال ۸۸- این مجموعه است که ارائه تحلیل-آمار را در گزارش حاصله میسر می کند. گزارش سالانه میلادی از نقض حقوق بشـر در ایران حـاصل جمع آوری، تجزیه، تحـلیل و مسـتند سـازی تعداد ۱۰۸۲۶ گزارش از وضعیت حقوق بشر، منتشر شده توسط ۱۲۲ منبع حقوقی یا خبری در محدوده یک سال میلادی گذشته است. سهم خبرگزاری هرانا بـه عنوان ارگان خبـری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در استخراج و گزارشگری ۱۰۸۲۶ گزارش استفاده شده در گزارش پیش رو ۵۰.۵۸ %، منابع رسمی یا نزدیک بـه حـکومت ایران ۲۳.۹۸% و سـایر منابـع خبـری یا حقوق بشری مورد استفاده این گزارش ۲۵.۴۴ % است.

در گزارش ۸۵ صفحـه‌ای پیش روی بـخش ‌های متعددی از جمله حقوق زنان، کارگران، کودکان، زندانیان و… مورد بررسـی اجمالی و آماری همراه بـا ارائه نمودارهای مربوطه برای درک بهتر خوانندگان قرار گرفته است، بر اساس این گزارش تمرکز دیده بانی وضعیت حقـوق بشـر در ایران در مقایسه سهم پایتخت و سایر نقاط کماکان نابرابر است. این نابرابری نشان می دهد در یکسال اخیر ۱۷.۷% گزارشگری از نقاط غیرمرکز در مقایسه با پایتخت کاهش یافته، این وضعیت، همچنان روایتگر عدم دیده بانی مناسب سایر نقاط کشور به نسبـت مرکز توسط جامعه مدنی است.

گزارش کامل را در نسخه PDF دانلود کنید

هر چند گزارش پیش روی به صورت برجسته حاصل تلاش گسترده مدافعان جسور حقـوق بشـر در ایران اسـت که در راه تحقـق بـاورهای انسـان دوستانه خود متحمل هزینه میشوند، با این حال به دلایل روشنی من‌جمله عدم اجازه فعالیت به سـازمانهای حقـوق بشـری توسـط دولت ایران و نیز ممانعت حکومت از گردش آزاد اطلاعات بدیهی ست علیرغم دقت بالا از سویی عاری از خطا نباشـد و از سـوی دیگر بـه تنهایی بازتاب دهنده وضعیت کامل حقـوق بشـر در ایران محسـوب نشـود، بـا این حـال گزارش پیش رو را بـه جرات بـاید یکی از دقـیق‌ترین، جامع‌ترین و مستندترین گزارشات نقض حقوق بشر در ایران در نوع خود دانست که امید است دستمایه فعالیت بهتر سازمانها و مدافعان حقـوق بشـر از طریق درک بهتر وضعیت حقوق بشر در ایران، چالش‌ها‌ و فرصت‌های پیش روی آن قرار بگیرد.

فهرست مطالب


نمای کلی پایش
اطلاعات زیر بازتاب‌دهنده دامنه، توزیع جغرافیایی و منابع گزارش‌دهی حقوق بشر در ایران طی دوره گزارش‌دهی است. این یافته‌ها رابطه میان حجم گزارش‌دهی و ظرفیت جامعه مدنی در استان‌ها را نشان می‌دهد.

حجم گزارش‌دهی و منابع

بیشترین تعداد گزارش‌ها در ماه مه منتشر شد
کمترین تعداد گزارش‌ها در ماه آوریل منتشر شد

منابع گزارش‌ها

▫️ ۵۰.۵۸ درصد از گزارش‌ها توسط خبرگزاری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران (هرانا) تولید شده است
▫️ ۲۳.۹۸ درصد از منابع رسمی دولت ایران یا منابع داخلی استخراج شده است
▫️ ۲۵.۴۴ درصد از سایر رسانه ها و خبرگزاری‌های حقوق بشری جمع‌آوری شده است

اعتراضات، تجمعات و کنش جمعی

▫️ دست‌کم ۲٬۱۷۴ تجمع اعتراضی در هر ۳۱ استان برگزار شد
▫️ ۹۴۰ اعتراض صنفی
▫️ ۸۱۳ تجمع مرتبط با کارگری
▫️ ۲۵۵ اعتراض از سوی قربانیان کلاهبرداری‌های مالی یا سرمایه‌گذاری
▫️ ۶۷ اعتراض مرتبط با آزادی اندیشه و بیان
▫️ ۴۷ اعتراض تشکل‌های دانشجویی
▫️ ۵۰ اعتراض زیست‌محیطی
▫️ ۱ اعتراض حقوق زنان
▫️ ۱ اعتراض حقوق کودکان

همچنین:

▫️ ۴۰۷ اعتصاب کارگری ثبت شد
▫️ ۲۵ اعتصاب صنفی مستند شد
▫️ ۲۲ تلاش برای اعتراض توسط مقامات جلوگیری شد

توزیع جغرافیایی گزارش‌دهی

اختلاف قابل‌توجهی میان تهران و سایر نقاط کشور از نظر حجم گزارش‌دهی وجود دارد
بر اساس سرشماری ۲۰۲۴:

▫️ جمعیت تهران: ۱۴٬۴۲۵٬۰۰۰ نفر
▫️ جمعیت خارج از تهران: ۷۱٬۵۳۶٬۰۰۰ نفر

توزیع گزارش‌دهی نشان می‌دهد:

▫️ ۱۶.۷۸ درصد از گزارش‌ها بر تهران متمرکز بوده است
▫️ ۸۳.۲۲ درصد از گزارش‌ها از سایر نقاط کشور منشأ گرفته است


نمای کلی حقوق اتنیک ها
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان به‌عنوان نقض‌هایی بر مبنای وضعیت قومی یا اقلیت های ملی ارزیابی شده‌اند. این ارقام از ۲۶۲ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی استخراج شده‌اند.

یافته‌های کلیدی

بازداشت‌ها و نگهداری

▫️ ۳۰۲ نفر بر مبنای وضعیت قومی یا اقلیت ملی بازداشت شدند
▫️ ۱۸۶ بازداشت بدون حکم قضایی انجام شد
▫️ ۲۷۳ نفر با اتهاماتی که نامشخص یا اعلام‌نشده باقی مانده‌اند بازداشت شدند
▫️ ۲ مورد اجرای حکم حبس در طول دوره گزارش‌دهی انجام شد
▫️ ۷ مورد بازجویی در داخل نهادهای امنیتی یا قضایی صورت گرفت
▫️ ۴۷ نفر توسط مقامات امنیتی یا قضایی برای پاسخگویی احضار شدند

رسیدگی‌های قضایی

▫️ ۲۰ پرونده به دادگاه رفت
▫️ ۴ نفر به حبس محکوم شدند
مجموع احکام صادره برای این افراد ۱۳۴ ماه حبس تعزیری بوده است، به شرح زیر:
۳۶ ماه صادره از دادگاه‌های بدوی
۷۴ ماه صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر
۲۴ ماه تأییدشده توسط دیوان عالی کشور

تفتیش‌ها و سایر نقض‌ها

▫️ ۲۹ مورد تفتیش منزل گزارش شد
▫️ ۱ مورد ضرب‌وشتم مستند شد

روندها و تحلیل تطبیقی

بازداشت شهروندان اقلیت قومی نسبت به سال ۲۰۲۴، ۱۵.۲ درصد افزایش یافت
احکام حبس صادره نسبت به تعداد افراد محاکمه‌شده ۸۰ درصد کاهش یافت
صدور کلی احکام حبس نسبت به سال ۲۰۲۴، ۷۱.۵ درصد کاهش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژانویه رخ داد
شدیدترین کاهش نقض‌های گزارش‌شده در ماه آوریل مشاهده شد


نمای کلی رواداری و آزادی‌های دینی
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان بر مبنای باور یا وابستگی دینی ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۲۰۴ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

بازداشت‌ها و نگهداری

▫️ ۱۸۳ نفر بر مبنای باور یا وابستگی دینی بازداشت شدند
▫️ ۷ بازداشت بدون حکم قضایی انجام شد
▫️ ۱۳۴ نفر برای پاسخگویی به نهادهای امنیتی یا قضایی احضار شدند
▫️ ۵۰ مورد بازجویی در داخل نهادهای امنیتی یا قضایی انجام شد
▫️ ۴۵ مورد اجرای حکم انجام شد
▫️ ۳۳ ممنوعیت خروج از کشور اعمال شد

رسیدگی‌های قضایی

▫️ ۴۷ پرونده به دادگاه رفت
▫️ ۸۷ نفر به حبس محکوم شدند

مجموع احکام صادره برای این افراد ۸٬۰۱۵ ماه حبس بوده است، به شرح زیر:
۷٬۲۱۷ ماه حبس تعزیری
۷۹۸ ماه حبس تعلیقی
۳٬۸۷۶ ماه حبس صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر

▫️ ۱۴ نفر در مجموع به پرداخت ۵ میلیارد و ۲۷۰ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شدند
▫️ ۳۵ نفر به محرومیت از حقوق اجتماعی محکوم شدند
▫️ ۵ نفر به ۹۶ ماه تبعید محکوم شدند

تفتیش‌ها، نقض مالکیت و سایر سوءاستفاده‌ها

▫️ ۱۲۷ مورد تفتیش منزل گزارش شد
▫️ ۳۲ مورد مصادره اموال یا منزل مستند شد
▫️ ۵ مورد ممانعت از فعالیت اقتصادی ثبت شد
▫️ ۱ مورد تخریب قبرستان مستند شد
▫️ ۴ مورد ضرب‌وشتم گزارش شد

روندها و تحلیل تطبیقی

بازداشت‌های مرتبط با حقوق اقلیت‌های دینی نسبت به سال قبل ۱۰۱ درصد افزایش یافت
احکام حبس صادره نسبت به تعداد افراد محاکمه‌شده ۷.۴ درصد افزایش یافت
طول کلی احکام حبس نسبت به سال قبل ۶۷.۴ درصد افزایش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئن رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه سپتامبر مشاهده شد

توزیع بر اساس گروه دینی

▫️ بهاییان ۶۱.۹۶ درصد از کل نقض‌های گزارش‌شده را به خود اختصاص دادند
▫️ مسیحیان ۱۷.۹۳ درصد
▫️ یهودیان ۷.۶۱ درصد
▫️ سایر گروه‌های دینی ۶.۳۴ درصد
▫️ مسلمانان سنی ۶.۱۶ درصد


نمای کلی آزادی اندیشه و بیان
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان در ارتباط با آزادی اندیشه و بیان ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۱٬۴۶۹ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

بازداشت‌ها و نگهداری

▫️ ۲۲٬۰۲۸ نفر در ارتباط با آزادی اندیشه و بیان بازداشت شدند
▫️ دست‌کم ۱۷۹ بازداشت بدون حکم قضایی انجام شد
▫️ ۳۸۹ نفر برای پاسخگویی به مقامات امنیتی یا قضایی احضار شدند
▫️ ۶۰ مورد بازجویی توسط نهادهای امنیتی انجام شد
▫️ ۹۲ مورد اجرای حکم انجام شد
▫️ ۲۴ ممنوعیت خروج از کشور اعمال شد

رسیدگی‌های قضایی

▫️ ۱۷۲ نفر در نهادهای قضایی محاکمه شدند
▫️ ۳۹۸ نفر به حبس محکوم شدند

مجموع احکام صادره برای این افراد ۱۴٬۷۵۱ ماه حبس بوده است، به شرح زیر:
۱۳٬۸۸۳ ماه حبس تعزیری
۸۶۸ ماه حبس تعلیقی
۳٬۰۰۵ ماه صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر
۸۱۶ ماه صادره از دیوان عالی کشور

▫️ ۶۱ نفر در مجموع به پرداخت ۲٬۸۲۳٬۶۰۰٬۰۰۰ تومان جزای نقدی محکوم شدند
▫️ ۱۹ نفر به ۹۳۸ ضربه شلاق محکوم شدند
▫️ دست‌کم ۳ نفر اجرای مجازات بدنی به میزان ۱۴۲ ضربه شلاق را تجربه کردند
▫️ ۱۲ نفر در مجموع به ۴۴۴ ماه تبعید محکوم شدند
▫️ ۴۲ نفر به محرومیت از حقوق اجتماعی محکوم شدند

سانسور، تفتیش‌ها و سایر نقض‌ها

▫️ ۱۵ نشریه مجرمانه اعلام شد
▫️ ۶۱ مورد تفتیش منزل گزارش شد
▫️ ۲ مورد مصادره اموال مستند شد
▫️ ۲۷ مورد فیلترینگ اینترنت ثبت شد
▫️ ۱ مورد اختلال در ارتباطات مستند شد
▫️ ۳۸ مورد ضرب‌وشتم شهروندان گزارش شد
▫️ ۱ مورد بازنشستگی اجباری ثبت شد
▫️ ۳ مورد اخراج یا تعدیل نیرو مستند شد
▫️ ۷ مورد جلوگیری از سخنرانی‌ها یا رویدادهای عمومی گزارش شد
▫️ ۶۷ تجمع برگزار شد
▫️ ۲ تجمع توسط مقامات ممانعت شد

روندها و تحلیل تطبیقی

بازداشت‌های مرتبط با آزادی اندیشه و بیان نسبت به سال قبل ۱۲۸۴.۵ درصد افزایش یافت
احکام حبس صادره نسبت به تعداد افراد محاکمه‌شده ۳۴.۷ درصد کاهش یافت
طول کلی احکام حبس نسبت به سال قبل ۴۴.۸ درصد کاهش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئن رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه سپتامبر مشاهده شد


نمای کلی حقوق تشکل‌های صنفی
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان به‌عنوان نقض‌هایی در ارتباط با حقوق کار، تشکل‌های کارگری و انجمن‌های صنفی ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۱٬۱۳۴ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

بازداشت‌ها و نگهداری

▫️ ۳۹ نفر از فعالان صنفی بازداشت شدند
▫️ ۵۵ نفر برای پاسخگویی به مقامات امنیتی یا قضایی احضار شدند
▫️ ۴ مورد بازجویی توسط نهادهای امنیتی انجام شد
▫️ ۶ مورد اجرای حکم صورت گرفت
▫️ ۳ مورد ممنوعیت خروج از کشور اعمال شد

رسیدگی‌های قضایی

▫️ ۱۹ پرونده به دادگاه رفت
▫️ ۳۰ نفر به حبس محکوم شدند

مجموع احکام صادره برای این افراد ۷۴۳ ماه حبس بوده است، به شرح زیر:
۷۴۰ ماه حبس تعزیری
۳ ماه حبس تعلیقی
۶۱ ماه صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر

▫️ ۲ نفر به ۱۲۰ ماه تبعید محکوم شدند
▫️ ۲ نفر به ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شدند
▫️ ۹ نفر در مجموع به پرداخت ۶۷۹٬۱۰۰٬۰۰۰ تومان جزای نقدی محکوم شدند

نقض حقوق محیط کار و اقتصادی

▫️ ۲۱۶ مورد تعطیلی محل کار مستند شد
▫️ ۲۱ مورد اخراج یا تعدیل نیرو گزارش شد
▫️ ۷ مورد بازنشستگی اجباری مستند شد
▫️ دست‌کم ۶۰ ماه تأخیر در پرداخت دستمزد گزارش شد
▫️ ۱ مورد لغو مجوز فعالیت مستند شد
▫️ ۱ مورد ضرب‌وشتم گزارش شد
▫️ ۱ مورد خودسوزی مستند شد
▫️ ۴ مورد تفتیش منزل انجام شد

اعتراضات و کنش جمعی

▫️ دست‌کم ۹۴۰ اعتراض صنفی ثبت شد
▫️ ۲۵ مورد اعتصاب مستند شد
▫️ ۵ مورد ممانعت از برگزاری اعتراض گزارش شد

روندها و تحلیل تطبیقی

بازداشت فعالان صنفی نسبت به سال ۲۰۲۴، ۶۹.۵ درصد افزایش یافت
صدور کلی احکام حبس ۱۶.۵ درصد کاهش یافت
صدور حکم حبس نسبت به تعداد افراد محاکمه‌شده در مقایسه با سال ۲۰۲۴، ۶۰ درصد کاهش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه مه رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئیه مشاهده شد


نمای کلی حق آموزش
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان در ارتباط با حق آموزش ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۱۲۷ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

بازداشت‌ها، اقدامات انضباطی و نهادی

▫️ ۱۵ نفر در ارتباط با فعالیت‌های مرتبط با آموزش بازداشت شدند
▫️ ۱ دانشجو از پذیرش در مقطع تحصیلات تکمیلی محروم شد
▫️ ۱ مورد اخراج از دانشگاه مستند شد
▫️ ۴۷ تجمع اعتراضی مرتبط با مسائل آموزشی ثبت شد
▫️ ۴ مورد اعتراض توسط مقامات ممانعت شد

خشونت، سوءاستفاده و نقض‌های مرتبط با سلامت

▫️ ۳ مورد ضرب‌وشتم مستند شد
▫️ ۳۲ مورد تنبیه بدنی دانش‌آموزان گزارش شد
▫️ دست‌کم ۹ دانش‌آموز پسر مقطع ابتدایی توسط یک معلم مورد آزار جسمی و جنسی قرار گرفتند
▫️ ۱۴۱ مورد مسمومیت غذایی مستند شد
▫️ بیش از ۱۶۱ مورد مسمومیت دانش‌آموزان گزارش شد

محرومیت سیستماتیک از آموزش

▫️ دست‌کم یک میلیون دانش‌آموز از ادامه تحصیل محروم شدند

بیشترین نرخ ترک تحصیل در استان‌های زیر گزارش شد:

▫️ استان سیستان و بلوچستان
▫️ استان گلستان
▫️ استان خراسان رضوی

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه اکتبر رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئیه مشاهده شد


نمای کلی حق حیات (مجازات اعدام)
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حق حیات است که توسط مجموعه فعالان از طریق صدور و اجرای مجازات اعدام ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۱٬۶۱۹ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

احکام اعدام و اجراها

▫️ ۱۶۸ نفر به اعدام محکوم شدند
▫️ ۱٬۹۲۲ نفر اعدام شدند
▫️ ۱۰ مورد اعدام در ملأعام انجام شد
▫️ ۵۶ حکم اعدام توسط دیوان عالی کشور تأیید شد

تفکیک جمعیتی

از میان اعدام‌شدگانی که جنسیت آنان مشخص بوده است:

▫️ ۱٬۶۸۱ مرد
▫️ ۵۹ زن
▫️ ۲ نفر در زمان وقوع اتهام زیر ۱۸ سال سن داشتند

از احکام اعدام ثبت‌شده:

▫️ ۱۵۱ حکم علیه مردان صادر شد
▫️ ۱۴ حکم علیه زنان صادر شد
▫️ ۵ حکم اعدام برای اجرای علنی صادر شد
▫️ ۲ حکم اعدام علیه مجرمان کودک صادر شد

اتهامات منجر به اعدام

▫️ ۴۷.۵۵ درصد به‌دلیل قتل
▫️ ۴۶.۱۰ درصد به‌دلیل جرایم مرتبط با مواد مخدر
▫️ ۱.۶۶ درصد به‌دلیل جرایم جنسی
▫️ ۱.۶۶ درصد به‌دلیل اتهامات نامشخص
▫️ ۱.۳۵ درصد به‌دلیل محاربه–بغی (اتهامات سیاسی–امنیتی)
▫️ ۰.۷۳ درصد به‌دلیل اتهامات امنیتی (از جمله جاسوسی، تروریسم یا بمب‌گذاری)
▫️ ۰.۶۸ درصد به‌دلیل محاربه (غیرسیاسی)
▫️ ۰.۵۰ درصد به‌دلیل جرایم اقتصادی
▫️ ۰.۵۰ درصد به‌دلیل سرقت مسلحانه
▫️ ۰.۱۶ درصد به‌دلیل افساد فی‌الارض

روندها و تحلیل تطبیقی

اجرای احکام اعدام نسبت به سال ۲۰۲۴، ۱۰۶.۶ درصد افزایش یافت
صدور احکام اعدام نسبت به سال ۲۰۲۴، ۲۱.۴ درصد کاهش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه نوامبر رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه مارس مشاهده شد

توزیع جغرافیایی و نهادی

▫️ استان البرز ۱۰.۸۷ درصد از اعدام‌ها را به خود اختصاص داد
▫️ استان خراسان رضوی ۸.۲۲ درصد از اعدام‌ها را به خود اختصاص داد
▫️ زندان قزل‌حصار (کرج) و زندان دستگرد (اصفهان) بیشترین تعداد اعدام‌ها را ثبت کردند

شفافیت اجرای اعدام‌ها

▫️ ۹۵ درصد از اعدام‌ها به‌صورت مخفیانه یا بدون اعلام عمومی انجام شد

روندهای بلندمدت

پس از کاهش نسبی بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، اعدام‌ها از سال ۲۰۲۱ روندی افزایشی و پایدار داشته‌اند.
در سال ۲۰۲۵، تعداد ۱٬۹۲۲ اعدام ثبت شد که بالاترین رقم سالانه در یازده سال گزارشگری سالانه محسوب می‌شود.


نمای کلی حقوق فرهنگی
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان به‌عنوان نقض‌هایی در ارتباط با حقوق فرهنگی ارزیابی شده‌اند. این ارقام از ۱۹ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی استخراج شده‌اند.

یافته‌های کلیدی

سانسور، محدودیت‌ها و اقدامات اداری

▫️ ۷ مورد ممانعت از برنامه‌های فرهنگی یا سخنرانی‌های عمومی مستند شد
▫️ ۲ نفر به مراجع قضایی احضار شدند
▫️ ۲ مورد سانسور یا جلوگیری از انتشار ثبت شد
▫️ ۷ مورد محرومیت حرفه‌ای اعمال شد
▫️ ۱ مورد قصور مستند شد
▫️ ۱ مورد تخریب یک اثر تاریخی ثبت شد

رسیدگی‌های قضایی

▫️ ۶ پرونده به دادگاه رفت
▫️ ۴ نفر به حبس تعلیقی محکوم شدند

مجموع احکام صادره برای این افراد ۱۳۱ ماه حبس تعلیقی بوده است که از این میان:

▫️ ۶۴ ماه توسط دادگاه‌های تجدیدنظر صادر شده است
▫️ ۶ نفر در مجموع به پرداخت ۵۱۵ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شدند

روندها و تحلیل تطبیقی

صدور احکام نسبت به تعداد افراد محاکمه‌شده نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افزایش یافت
صدور احکام حبس نسبت به سال قبل ۳۱.۷ درصد کاهش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه‌های آوریل و دسامبر رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه‌های ژوئن، اوت و سپتامبر مشاهده شد


نمای کلی حقوق کار و کارگران
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان در ارتباط با حقوق کار ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۱٬۹۲۱ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

بازداشت‌ها، نگهداری و اقدامات قضایی

▫️ ۱۸ نفر در ارتباط با فعالیت‌های کارگری بازداشت شدند
▫️ ۶ نفر به نهادهای قضایی یا امنیتی احضار شدند
▫️ ۳ پرونده به دادگاه رفت
▫️ ۲ مورد بازجویی توسط نهادهای قضایی یا امنیتی انجام شد
▫️ ۱ مورد اجرای حکم حبس ثبت شد
▫️ ۲ مورد ممنوعیت خروج از کشور اعمال شد
▫️ ۳ مورد خودسوزی مستند شد
▫️ ۱ مورد ضرب‌وشتم یک کارگر گزارش شد

رسیدگی‌های قضایی

▫️ ۲ نفر به حبس محکوم شدند

مجموع احکام صادره برای این افراد ۷۵ ماه حبس بوده است که از این میان:

▫️ ۷۲ ماه توسط دادگاه‌های تجدیدنظر صادر شده است
▫️ ۱ نفر به پرداخت ۳۰ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شد

اشتغال، دستمزد و حمایت‌های اجتماعی

▫️ دست‌کم ۶۲۳ ماه تأخیر در پرداخت دستمزد در ۱۷۸ واحد صنعتی و خدماتی گزارش شد
▫️ ۲٬۴۵۳ مورد اخراج یا تعدیل نیرو مستند شد
▫️ ۵۵۰ مورد بیکاری گزارش شد
▫️ ۶۶۳ ماه فقدان پوشش بیمه‌ای ثبت شد
▫️ ۱۰ مورد تعطیلی کارخانه مستند شد
▫️ وضعیت بلاتکلیف ۳٬۴۱۱ کارگر گزارش شد

ایمنی محیط کار و حوادث

▫️ دست‌کم ۱٬۲۰۲ مورد مرگ کارگران بر اثر حوادث محیط کار ثبت شد
▫️ ۷٬۳۱۶ مورد آسیب‌دیدگی جسمی کارگران مستند شد

اعتراضات و کنش جمعی

▫️ دست‌کم ۸۱۳ اعتراض کارگری ثبت شد
▫️ ۴۰۷ مورد اعتصاب کارگری مستند شد
▫️ ۴ مورد ممانعت از برگزاری اعتراض گزارش شد

روندها و تحلیل تطبیقی

بازداشت کارگران نسبت به سال قبل ۶۳.۶ درصد افزایش یافت
صدور احکام نسبت به تعداد افراد محاکمه‌شده ۷۷.۷ درصد کاهش یافت
صدور احکام حبس نسبت به سال قبل ۷۵ درصد کاهش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه مه رخ داد
بیشترین کاهش گزارش‌ها در ماه آوریل مشاهده شد


نمای کلی حقوق کودکان
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان در ارتباط با حقوق کودکان ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۵۹۰ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

خشونت، سوءاستفاده و سلب حیات

▫️ دست‌کم ۳۸ مورد تجاوز یا آزار جنسی کودکان مستند شد
▫️ ۴۵ مورد قتل کودکان گزارش شد
▫️ ۴ مورد قتل موسوم به ناموسی مرتبط با کودکان ثبت شد
▫️ ۱۸ مورد خودکشی کودکان مستند شد
▫️ دست‌کم ۲۳٬۰۰۰ مورد کودک‌آزاری گزارش شد
▫️ ۵ نوزاد رهاشده مستند شد
▫️ ۵ مورد مرگ و ۱۰ مورد جراحت در میان کودکان کار ثبت شد
▫️ ۲۱ مورد مرگ و ۳۸۵ مورد جراحت ناشی از قصور نهادهای رسمی مستند شد

کار کودکان و بهره‌کشی

▫️ بیش از ۷۰٬۰۰۰ مورد کودک کار گزارش شد

ازدواج کودکان و مادری زودهنگام

▫️ دست‌کم ۲۷٬۴۴۸ دختر زیر ۱۵ سال بین زمستان ۲۰۲۱ تا پاییز ۲۰۲۲ ازدواج کردند
▫️ ۳۱٬۶۴۶ دختر زیر ۱۵ سال در سال ۲۰۲۰ ازدواج کردند
▫️ ۳۲٬۶۵۵ دختر زیر ۱۵ سال در سال ۲۰۲۱ ازدواج کردند

در پاییز ۲۰۲۲، ازدواج دختران زیر ۱۵ سال نسبت به فصل قبل ۹۳۳ مورد افزایش یافت
در پاییز ۲۰۲۲، بیش از ۵٬۵۰۰ دختر ۱۵ تا ۱۹ ساله نسبت به تابستان همان سال ازدواج کردند

▫️ ۶۹٬۱۰۳ نوزاد در سال ۲۰۲۱ از مادران ۱۰ تا ۱۹ ساله متولد شدند
▫️ ۱٬۴۷۴ نوزاد از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله به دنیا آمدند

محرومیت از آموزش

▫️ دست‌کم یک میلیون دانش‌آموز از ادامه تحصیل محروم شدند

عوامل مؤثر شامل فقر، ازدواج زودهنگام، نبود دسترسی به آموزش مجازی، پراکندگی جغرافیایی و موانع فرهنگی بوده است.

استفاده از کودکان در فعالیت‌های سازمان‌دهی‌شده دولتی

▫️ دست‌کم ۱۰۴٬۶۵۵ کودک زیر ۱۸ سال به اردوهای «راهیان نور» در مناطق جنگی سابق اعزام شدند

بیشترین میزان مشارکت در استان‌های اصفهان، بوشهر، قم، مرکزی و خراسان رضوی ثبت شده است.

بازداشت و اعدام کودکان

▫️ دست‌کم ۳۵ نفر زیر ۱۸ سال توسط نهادهای امنیتی بازداشت شدند
▫️ دست‌کم ۲ مجرم کودک در طول دوره گزارش‌دهی اعدام شدند

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه نوامبر رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئن مشاهده شد


نمای کلی حقوق زنان
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان در ارتباط با حقوق زنان ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۱۸۷ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

خشونت، سوءاستفاده و قتل‌های جنسیتی

▫️ دست‌کم ۶۳ مورد تجاوز یا آزار جنسی مستند شد
▫️ ۱۱۵ مورد زن‌کشی گزارش شد
▫️ ۱۱ مورد قتل موسوم به ناموسی ثبت شد که شامل قتل ۵ مرد نیز بوده است
▫️ ۱ مورد خودسوزی مستند شد
▫️ ۱۱ مورد ضرب‌وشتم گزارش شد
▫️ دست‌کم ۱۷۹ مورد خشونت خانگی مستند شد
▫️ ۸ مورد اسیدپاشی گزارش شد

بازداشت‌ها، اقدامات قضایی و مجازات‌ها

▫️ ۱۳ زن به‌دلیل عدم رعایت قوانین حجاب اجباری بازداشت شدند
▫️ ۱۱ نفر به نهادهای قضایی یا امنیتی احضار شدند
▫️ ۷ مورد بازجویی توسط نهادهای امنیتی انجام شد
▫️ ۴ نفر به حبس محکوم شدند

مجموع احکام صادره برای این افراد ۸۰ ماه حبس بوده است که از این میان:

▫️ ۳۱ ماه توسط دادگاه‌های تجدیدنظر صادر شده است
▫️ ۱ نفر به ۱۷۸ ضربه شلاق محکوم شد
▫️ ۷ میلیون تومان جزای نقدی اعمال شد

اجرای حجاب اجباری و تبعیض

▫️ ۲۴ مورد اقدام اجرایی با عنوان «بدحجابی» انجام شد
▫️ ۱۹۳ واحد صنفی به‌دلیل عدم اجرای مقررات حجاب اجباری پلمب شدند
▫️ ۱ مورد تبعیض در فضای عمومی مستند شد

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه آوریل رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه اکتبر مشاهده شد


نمای کلی حقوق زندانیان
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان در ارتباط با نحوه رفتار با زندانیان و بازداشت‌شدگان ارزیابی شده‌اند. این ارقام بر اساس ۱٬۰۷۶ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی است.

یافته‌های کلیدی

خشونت فیزیکی، سلامت و شرایط نگهداری

▫️ ۳۰ مورد ضرب‌وشتم زندانیان مستند شد
▫️ ۲۱۵ مورد محرومیت از خدمات درمانی یا عدم ارائه مراقبت پزشکی ثبت شد
▫️ ۲٬۵۱۳ مورد نگهداری زندانیان در شرایط نامناسب گزارش شد
▫️ ۹ مورد شکنجه روانی یا جسمی مستند شد
▫️ ۱۸ مورد مرگ زندانیان بر اثر بیماری ثبت شد
▫️ ۲۳ مورد خودکشی زندانیان مستند شد
▫️ ۵ مورد قتل زندانیان گزارش شد

حبس انفرادی، انتقال‌ها و اعمال اجبار

▫️ ۳۶۸ مورد انتقال غیرقانونی به سلول انفرادی ثبت شد
▫️ ۴۳ مورد انتقال اجباری زندانیان مستند شد
▫️ ۲۲۴ مورد تهدید یا اعمال فشار علیه زندانیان گزارش شد
▫️ ۳۰ مورد اعتراف اجباری مستند شد
▫️ ۳ مورد استفاده از دستبند یا پابند ثبت شد

دادرسی عادلانه و حقوق قانونی

▫️ ۹۷ مورد محرومیت از دسترسی به وکیل مستند شد
▫️ ۵۵ مورد محرومیت از حق ملاقات گزارش شد
▫️ ۲۶۳ مورد محرومیت از حق تماس تلفنی ثبت شد
▫️ ۱۹ مورد عدم اعطای مرخصی درمانی مستند شد
▫️ ۱۸ مورد عدم تفکیک زندانیان بر اساس نوع اتهام ثبت شد
▫️ ۷ مورد عدم تفکیک متهمان از محکومان مستند شد

اعتراضات، اعتصاب غذا و کنش جمعی

▫️ ۱۸۷ مورد اعتصاب غذای زندانیان یا بازداشت‌شدگان گزارش شد
▫️ ۵ مورد تحصن زندانیان مستند شد

نقض‌های مرتبط با بازداشت‌شدگان

▫️ ۱۹ مورد رسیدگی‌نشدن به شکایات بازداشت‌شدگان ثبت شد
▫️ ۶۷۵ مورد ناپدیدسازی قهری یا عدم اطلاع‌رسانی درباره وضعیت بازداشت‌شدگان مستند شد
▫️ ۱٬۰۹۹ مورد بلاتکلیفی حقوقی بازداشت‌شدگان گزارش شد

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئیه رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئن مشاهده شد


نمای کلی حقوق محیط زیست
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان در ارتباط با حقوق محیط زیست ارزیابی شده‌اند. این ارقام از ۱٬۷۰۰ گزارش تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی استخراج شده‌اند.

یافته‌های کلیدی

تخریب محیط زیست و سوءمدیریت

▫️ ۱٬۵۹۶ گزارش آلودگی محیط زیست مستند شد، از جمله آلودگی هوا و آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی
▫️ ۱۳ مورد قصور در حفاظت از منابع طبیعی ثبت شد
▫️ ۱۷ مورد بهره‌برداری نادرست از منابع طبیعی مستند شد
▫️ ۹ مورد آزار حیوانات گزارش شد

اعتراضات و کنش جمعی

▫️ ۵۰ تجمع اعتراضی زیست‌محیطی ثبت شد
▫️ ۲ تجمع اعتراضی با ممانعت مواجه شد

آسیب به نیروهای حفاظت محیط زیست

▫️ ۴۹ مأمور حفاظت محیط زیست در حوادث گزارش‌شده درگیر بودند، شامل:

▫️ ۷ محیط‌بان کشته‌شده
▫️ ۳۱ محیط‌بان مجروح
▫️ ۱ قرق‌بان مجروح
▫️ ۱۰ جنگلبان مجروح

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه مه رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئن مشاهده شد


نمای کلی استفاده غیرقانونی از زور و نیروی مرگبار
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده موارد مستند نقض حقوق است که توسط مجموعه فعالان در نتیجه استفاده غیرقانونی یا بیش‌ازحد از زور توسط نیروهای نظامی یا امنیتی و همچنین اقدامات مرتبط دولتی مؤثر بر امنیت غیرنظامیان، ارزیابی شده‌اند. این ارقام از گزارش‌های تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی استخراج شده‌اند.

یافته‌های کلیدی

کشته و زخمی شدن غیرنظامیان توسط نیروهای امنیتی

▫️ ۱۸۵ غیرنظامی هدف تیراندازی نیروهای نظامی یا امنیتی قرار گرفتند

۹۰ نفر کشته شدند، شامل:
▫️ ۱۸ کولبر
▫️ ۲۱ سوخت‌بر
▫️ ۵۱ غیرنظامی دیگر

۹۵ نفر زخمی شدند، شامل:
▫️ ۲۵ کولبر
▫️ ۱۳ سوخت‌بر
▫️ ۵۷ غیرنظامی دیگر

حوادث مرتبط با کولبران

▫️ ۸ کولبر به‌دلیل شرایط سخت جغرافیایی یا اقلیمی آسیب دیدند

▫️ ۳ مورد مرگ
▫️ ۵ مورد جراحت

حوادث مرتبط با سوخت‌بران

▫️ ۸۲ سوخت‌بر در حوادث مرتبط با تعقیب نظامی یا تصادفات جاده‌ای درگیر بودند

▫️ ۷۴ مورد مرگ
▫️ ۸ مورد جراحت

قربانیان مین‌های زمینی و انفجارها

▫️ ۲۰ غیرنظامی در مناطق مرزی بر اثر انفجار مین جان باختند
▫️ ۲۲ غیرنظامی بر اثر انفجار مین مجروح شدند

شلاق، قطع عضو و مجازات‌های بدنی

▫️ ۹۶ نفر در مجموع به ۵٬۰۴۱ ضربه شلاق محکوم شدند
▫️ حکم قطع عضو ۶ نفر اجرا شد
▫️ ۵ نفر به قصاص عضو محکوم شدند
▫️ دست‌کم ۳ نفر اجرای مجازات بدنی به میزان ۱۴۲ ضربه شلاق را تجربه کردند

مداخله در امور شخصی

▫️ ۷۶ نفر به‌دلیل برگزاری یا شرکت در تجمعات خصوصی بازداشت شدند

اعتراضات قربانیان خسارات مالی و سرمایه‌گذاری

▫️ ۲۵۵ کنش اعتراضی توسط قربانیان کلاهبرداری‌های مالی یا سرمایه‌گذاری سازمان‌دهی شد
▫️از  ۵ مورد تلاش برای تجمع اعتراضی ممانعت شد
▫️ این اعتراضات در ۳۱ استان کشور برگزار شد
▫️ بیشترین تعداد اعتراضات در استان‌های تهران، خوزستان و قزوین رخ داد

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه اوت رخ داد
کمترین تعداد نقض‌های گزارش‌شده در ماه ژوئن مشاهده شد


نمای کلی احکام قضایی
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده احکام قضایی مستند و علنی صادرشده توسط دادگاه‌های ایران، از جمله دادگاه‌های بدوی و تجدیدنظر، در حوزه‌های مختلف حقوقی است. این ارقام صرفاً بر اساس پرونده‌هایی تنظیم شده‌اند که جزئیات مشخص احکام آن‌ها به‌صورت عمومی منتشر شده است.

یافته‌های کلیدی

احکام حبس به تفکیک حوزه

▫️ در مجموع ۲۳٬۹۲۹ ماه حبس در تمامی حوزه‌های مستند صادر شده است، شامل:

▫️ ۱۳۴ ماه مرتبط با پرونده‌های اقلیت‌های قومی-ملی
▫️ ۸٬۰۱۵ ماه مرتبط با پرونده‌های اقلیت‌های دینی
▫️ ۱۴٬۷۵۱ ماه مرتبط با آزادی اندیشه و بیان
▫️ ۷۴۳ ماه مرتبط با تشکل‌های صنفی
▫️ ۷۵ ماه مرتبط با حقوق کار و کارگران
▫️ ۸۰ ماه مرتبط با حقوق زنان
▫️ ۱۳۱ ماه مرتبط با حقوق فرهنگی

مجازات‌های بدنی و جرایم مالی

▫️ ۵٬۰۴۱ ضربه شلاق توسط مراجع قضایی صادر شد
▫️ ۵ حکم قصاص عضو صادر شد
▫️ ۹۳۲.۴۷ میلیون تومان جزای نقدی اعمال شد

روندها و تحلیل تطبیقی

محکومیت کلی فعالان و شهروندان نسبت به سال قبل ۲۸.۷ درصد کاهش یافت
محکومیت‌های مرتبط با اقلیت‌های دینی ۶۷.۴ درصد افزایش یافت
محکومیت‌های مرتبط با اقلیت‌های قومی ۷۱.۵ درصد کاهش یافت
محکومیت‌های مرتبط با آزادی اندیشه و بیان ۴۴.۸ درصد کاهش یافت
محکومیت‌های مرتبط با تشکل‌های کارگری ۱۶.۵ درصد کاهش یافت
محکومیت‌ها در حوزه حقوق کار ۷۵ درصد کاهش یافت
محکومیت‌های مرتبط با حقوق فرهنگی ۳۱.۷ درصد کاهش یافت
محکومیت‌های مرتبط با حقوق زنان ۴۰.۳۵ درصد افزایش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد محکومیت‌های گزارش‌شده در ماه ژانویه رخ داد
کمترین تعداد محکومیت‌های گزارش‌شده در ماه ژوئن مشاهده شد
▫️ داده‌های ماه دسامبر در این مقایسه لحاظ نشده است


نمای کلی بازداشت‌ها
آمارهای زیر بازتاب‌دهنده بازداشت‌های مستند شهروندان در ارتباط با فعالیت‌های مدنی، عقیدتی، سیاسی یا حقوقی است. این ارقام از گزارش‌های تأییدشده جمع‌آوری‌شده در طول دوره گزارش‌دهی استخراج شده‌اند.

یافته‌های کلیدی

بازداشت‌ها به تفکیک حوزه

▫️ ۲۲٬۷۰۹ نفر در طول دوره گزارش‌دهی بازداشت شدند

▫️ ۲۲٬۰۲۸ بازداشت مرتبط با آزادی اندیشه و بیان
▫️ ۳۰۲ بازداشت مرتبط با اقلیت‌های قومی و ملی
▫️ ۱۸۳ بازداشت مرتبط با اقلیت‌های دینی
▫️ ۳۹ بازداشت مرتبط با تشکل‌های کارگری و صنفی
▫️ ۱۸ بازداشت مرتبط با حقوق کار
▫️ ۱۵ بازداشت مرتبط با فعالیت‌های دانشجویی
▫️ ۳۵ بازداشت مرتبط با کودکان

بازداشت‌های مرتبط با سبک زندگی و فعالیت‌های شخصی

▫️ ۱۳ زن به‌دلیل فعالیت‌ها یا سبک زندگی خود تحت پیگرد قضایی قرار گرفتند
▫️ ۷۶ نفر به‌دلیل سازمان‌دهی یا شرکت در تجمعات خصوصی بازداشت شدند

روندها و تحلیل تطبیقی

بازداشت فعالان و شهروندان نسبت به سال قبل ۷۱۵.۹ درصد افزایش یافت

تغییرات به تفکیک حوزه نسبت به سال ۲۰۲۴ شامل:

▫️ بازداشت‌های اقلیت‌های قومی-ملی ۱۵.۲ درصد افزایش یافت
▫️ بازداشت‌های اقلیت‌های دینی ۱۰۱ درصد افزایش یافت
▫️ بازداشت‌ها در حوزه تشکل‌های کارگری و صنفی ۶۹.۵ درصد افزایش یافت
▫️ بازداشت‌های مرتبط با حقوق زنان ۹۷.۹ درصد کاهش یافت
▫️ بازداشت‌های مرتبط با سبک زندگی ۳۳.۳ درصد کاهش یافت
▫️ بازداشت‌های مرتبط با حقوق کودکان ۲.۹ درصد افزایش یافت
▫️ بازداشت‌های مرتبط با حقوق کار ۶۳.۶ درصد افزایش یافت
▫️ بازداشت‌های مرتبط با آزادی اندیشه و بیان ۱۲۸۴.۵ درصد افزایش یافت

روندهای ماهانه

بیشترین تعداد بازداشت‌های گزارش‌شده در ماه ژوئن رخ داد
بیشترین کاهش ناگهانی بازداشت‌ها در ماه آوریل مشاهده شد


نمای کلی اقلیت‌های جنسی و جنسیتی
اطلاعات زیر بازتاب‌دهنده نقض‌های مستند و شرایط ساختاری مؤثر بر حقوق اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در ایران است. به‌دلیل گزارش‌نشدن گسترده، تابوهای فرهنگی و موانع قانونی، داده‌های موجود تنها بخش محدودی از نقض‌های واقعی را نشان می‌دهد.

یافته‌های کلیدی

تبعیض ساختاری و قانونی

روابط همجنس‌گرایانه بر اساس قوانین ایران جرم‌انگاری شده‌اند
هویت جنسیتی افراد ترنس پیش از انجام جراحی تطبیق جنسیت به‌طور قانونی به رسمیت شناخته نمی‌شود
سیاست‌ها و چارچوب‌های قانونی دولتی مرز میان گرایش یا هویت جنسی و آنچه «فساد اخلاقی» خوانده می‌شود را مخدوش می‌کنند
گفتار نفرت‌انگیز و تحریک علیه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی به‌صورت آشکار و بدون پیگرد رخ می‌دهد
پایش نقض‌ها علیه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی توسط جامعه مدنی به‌دلیل ترس، انگ اجتماعی و سرکوب به‌شدت محدود است

آزار و سوءرفتار توسط مقامات

نهادهای امنیتی و انتظامی در برخی موارد بازداشت و آزار افراد بر اساس گرایش جنسی یا هویت جنسیتی را تأیید کرده‌اند

خشونت مرگبار

در سال ۲۰۲۵، سوگند پاکدل، زن ترنس حدوداً ۲۵ ساله، در شهر کوار استان فارس توسط عموی خود با شلیک گلوله کشته شد
این قتل در جریان یک مراسم عروسی خانوادگی رخ داد و گزارش شده است که با انگیزه موسوم به «ناموسی» انجام شده است


نمای کلی افراد دخیل در نقض حقوق بشر
اطلاعات زیر بازتاب‌دهنده موارد مستندی است که در آن‌ها افراد یا نهادهای قابل شناسایی در نقض حقوق بشر در ایران نقش داشته‌اند. این یافته‌ها بر اساس گزارش‌هایی است که به‌طور مشترک توسط ابتکار دادگستر و بخش آمار مجموعه فعالان تهیه شده و بازه زمانی ۱ ژانویه ۲۰۲۵ تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۵ را پوشش می‌دهد.

یافته‌های کلیدی

توزیع بر اساس قوه

از مجموع ۲٬۸۴۷ گزارشی که در آن‌ها عاملان قابل شناسایی بوده‌اند:

▫️ ۲٬۲۵۳ مورد به قوه قضاییه نسبت داده شده است
▫️ ۴۳۰ مورد به قوه مجریه نسبت داده شده است
▫️ ۱۶۴ مورد به نهاد رهبری نسبت داده شده است

نهادهای ناقض حقوق بشر

در گزارش‌هایی که حاوی اطلاعات درباره نهادهای مسئول بوده‌اند، ۴۸۰ شخصیت حقوقی شناسایی شده‌اند. ده نهادی که بیشترین تعداد نقض‌های مستند را داشته‌اند عبارت‌اند از:

▫️ وزارت اطلاعات۲۳۱ مورد
▫️ سازمان اطلاعات فراجا۱۷۲ مورد
▫️ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی۱۴۶ مورد
▫️ شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران۴۲ مورد
▫️ زندان اوین۳۶ مورد
▫️ شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر تهران۲۴ مورد
▫️ شعبه ۲۳ دادگاه انقلاب تهران۱۴ مورد
▫️ شعبه ۱ دادگاه انقلاب سنندج – ۱۴ مورد
▫️ شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران۱۳ مورد
▫️ شعبه ۱ دادگاه انقلاب مهاباد – ۱۳ مورد

افراد دخیل در نقض حقوق بشر

در مجموع ۱۰۶ نفر به‌عنوان افرادی که به‌طور مستقیم در نقض حقوق بشر نقش داشته‌اند شناسایی شدند. ده نفری که بیشترین تعداد موارد مستند را داشته‌اند—همگی وابسته به قوه قضاییه و در جایگاه قاضی—به شرح زیر هستند:

▫️ ایمان افشاری، قاضی دادگاه انقلاب تهران۴۲ مورد
▫️ عباسعلی حوزان، قاضی دادگاه تجدیدنظر تهران۲۴ مورد
▫️ محمدتقی تقی‌زاده، قاضی دادگاه انقلاب تهران۱۴ مورد
▫️ مصطفی عزیزی، قاضی دادگاه انقلاب سنندج۱۴ مورد
▫️ ابوالقاسم صلواتی، قاضی دادگاه انقلاب تهران۱۳ مورد
▫️ سجاد دوستی، قاضی دادگاه انقلاب مهاباد۱۳ مورد
▫️ محمدرضا توکلی، قاضی دادگاه انقلاب اصفهان۱۳ مورد
▫️ قاسم حسینی کوهکمری، قاضی دیوان عالی کشور، تهران۱۱ مورد
▫️ احمد درویش‌گفتار، قاضی دادگاه انقلاب رشت۱۱ مورد
▫️ علی انصاری، قاضی دادگاه کیفری اشنویه۹ مورد

الگوهای نهادی

دادگاه‌های انقلاب سهم قابل‌توجهی از نقض‌های منتسب به قوه قضاییه را به خود اختصاص داده‌اند
نهادهای اطلاعاتی و امنیتی، از جمله وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به‌طور مکرر در دسته‌های مختلف شناسایی شده‌اند
مقامات زندان‌ها، به‌ویژه در مراکزی مانند زندان اوین، در شمار قابل‌توجهی از نقض‌های گزارش‌شده دخیل بوده‌اند


ترویجگری در سالی که گذشت

در سال ۲۰۲۵، مجموعه فعالان به پیشبرد کنشگری راهبردی بین‌المللی با هدف تضمین پاسخگویی نسبت به نقض‌های جدی حقوق بشر و نقض‌های حقوق بین‌الملل در ایران ادامه داد و از طیف گسترده‌ای از ابزارهای حقوقی، دیپلماتیک و سیاست‌گذاری بهره گرفت. در حالی که مجموعه فعالان پیگیری خود برای اعمال تحریم‌های هدفمند حقوق بشری را حفظ کرد، هم‌زمان تأکید داشت که تحریم‌ها تنها یکی از اجزای یک منظومه گسترده‌تر پاسخگویی هستند. در طول سال، مجموعه فعالان بیش از بیست مسیر قضایی و شبه‌قضایی برای پاسخگویی را شناسایی کرد و با شرکای بین‌المللی و سیاست‌گذاران همکاری نمود تا این سازوکارها را به‌عنوان مسیرهایی عملی و مکمل برای تحقق عدالت برجسته سازد.

مجموعه فعالان به‌طور مستقیم با دولت‌های عضو و سیاست‌گذاران در اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و جنوبی تعامل داشت و بر ضرورت رویکردهای هماهنگ و مبتنی بر شواهد برای پاسخگویی تأکید کرد. این تعاملات بر رسیدگی به خلأهای صلاحیتی، تقویت همکاری میان دولت‌ها و اطمینان از آن‌که تلاش‌های پاسخگویی با اتکا به مستندسازی دقیق و تحلیل حقوقی، و در همکاری با جامعه مدنی، شکل می‌گیرند، متمرکز بود. مجموعه فعالان به‌طور مستمر بر نقش حیاتی جامعه مدنی در پشتیبانی از این فرآیندها تأکید کرد، به‌ویژه در ارائه اطلاعات راستی‌آزمایی‌شده، تحلیل‌های زمینه‌ای و دیدگاه‌های قربانی‌محور.

در چارچوب این تلاش‌ها، مجموعه فعالان با اعضای تیم‌های دادستانی در چندین حوزه قضایی دیدار کرد و شواهد، تحلیل‌ها و اطلاعات لازم را برای حمایت از تلاش‌های جاری و آتی پاسخگویی در اختیار آنان قرار داد. هدف این تعاملات، تسهیل بهره‌گیری از چارچوب‌های حقوقی موجود، از جمله صلاحیت جهانی و سایر سازوکارهای داخلی و بین‌المللی، برای پیشبرد تحقیقات درباره جنایات مشمول حقوق بین‌الملل بود.

مشارکت‌های مجموعه فعالان بر پایه کار گسترده مستندسازی و تحلیل بلندمدت الگوهای نقض و زنجیره‌های مسئولیت استوار بود؛ الگوهایی که اگرچه در سال ۲۰۲۵ رخ داده‌اند، اما حاصل بیش از ۲۰ سال تجربه و تخصص سازمانی هستند.

دادخواهی به نمایندگی از قربانیان، در سال ۲۰۲۵ همچنان در مرکز تعاملات بین‌المللی مجموعه فعالان قرار داشت؛ از جمله تلاش‌های مستمر برای برجسته‌سازی تجربه‌های زنان و دیگر گروه‌هایی که به‌طور نامتناسب تحت تأثیر سرکوب دولتی قرار گرفته‌اند، در سازمان ملل متحد، ایالات متحده، بریتانیا و پارلمان اروپا.

در جریان درگیری ۱۲ روزه اسرائیل و ایران، مجموعه فعالان نخستین سازمانی بود که پیامدهای آن بر غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی را مستندسازی کرد. بلافاصله پس از آن، مجموعه فعالان در کنار سیاست‌گذاران اروپایی حضور یافت و در مقطعی حساس که اطلاعات قابل‌اعتماد محدود بود، دیدگاه‌های تخصصی و توصیه‌های مشخصی درباره آسیب به غیرنظامیان، پیامدهای حقوقی و ملاحظات پاسخگویی ارائه داد. این تعامل، نقش مجموعه فعالان را به‌عنوان یک مرجع مورد اعتماد در دوره‌های تشدید تنش‌های منطقه‌ای تقویت کرد.

مجموعه فعالان به همکاری نزدیک با شرکای بین‌المللی برای تقویت تلاش‌های پاسخگویی در حوزه‌های قضایی مختلف ادامه داد و به شکل‌گیری واکنش‌هایی منسجم‌تر و راهبردی‌تر نسبت به نقض‌های حقوق بشر کمک کرد. از طریق همکاری با سازمان‌های غیردولتی، کارشناسان حقوقی و سیاست‌گذاران، مجموعه فعالان از رویکردهایی حمایت کرد که فراتر از اقدامات نمادین رفته و به نتایج ملموس و قابل اجرا، مبتنی بر مستندسازی، منجر می‌شوند.

نسخه کامل گزارش را در فرمت PDF دانلود کنید

ابتکار دادگسترِ مجموعه فعالان به مستندسازی افراد و نهادهای مسئول نقض حقوق بشر ادامه داد و از دادخواهی برای اقدامات پاسخگویی هدفمند حمایت کرد و به مباحث سیاست‌گذاری بین‌المللی اطلاع‌رسانی نمود. به‌موازات آن، پروژه مستندسازی سپاه پاسداران (پی.دی.پی) به مستندسازی سرکوب فرامرزی اعمال‌شده توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادامه داد و به‌طور منظم تحلیل خود از زنجیره فرماندهی این نهاد را به‌روزرسانی کرد. این فعالیت‌ها بنیان شواهدی لازم برای تحریم‌ها، رسیدگی‌های قضایی و سایر مسیرهای پاسخگویی را بیش از پیش تقویت کرد؛ تلاش‌هایی که همچنان ادامه دارند.

مجموعه فعالان از طریق تعامل بین‌المللی پایدار، مستندسازی جامع و همکاری راهبردی، در سال ۲۰۲۵ به پیشبرد مسیرهای واقع‌بینانه و اثرگذار برای پاسخگویی نسبت به نقض‌های حقوق بشر در ایران ادامه داد.

 


مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران
واحد آمار، نشر و آثار
26 دسامبر ۲۰۲۵

info @ hra-iran.org

مطالب مرتـبط

بدون نظر

نظر بگذارید