خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۲۹ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت ۱۷ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۶ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده، بیش از ۱۴۵ هکتار از منابع طبیعی دچار آتش سوزی شدند. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

در هفته ای که گذشت، ویدیویی در رسانه های داخلی منتشر شد که حاکی از زخمی شدن یک قلاده خرس قهوه ای در ارتفاعات منطقه جنگلی قلاجه در مرز بین دو استان ایلام و کرمانشاه، توسط شکارچی های منطقه بود.

از سوی دیگر رسانه های داخلی اعلام کردند که  ارس، پلنگ ایرانی باغ وحش مشهد، حال و روز خوبی ندارد و این حیوان به دلیل شرایط نامناسب نگهداری به بیماری مبتلا شده است.

«اَرَس» نام پلنگ ایرانی است که در سال ۱۳۹۱ وقتی که توله بود توسط محیط‌ زیست خراسان رضوی از فرد متخلفی در شهرستان تربت حیدریه کشف شد و ضبط شد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از شش ۳۴ تن چوب در هرهای الیگودرز و بوکان ضبط و در این راستا دو متهم بازداشت شدند.  همچنین طی این مدت دستکم ۱۵ شکارچی غیرمجاز در استان های آذربایجان غربی، اصفهان، خراسان شمالی، گلستان، فارس و کهگیلویه و بویراحمد بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی از دستگیری ۱۶ شکارچی طی شش ماه نخست سال، مدیرکل حفاظت محیط زیست همدان از شناسایی و تشکیل پرونده برای ۱۲ متخلف در نیمه نخست امسال و همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان نیز از بازداشت ۱۶۵ متخلف محیط زیستی در این بازع زمانی خبر دادند.

از سوی دیگر، فرمانده انتظامی بندرگز از کشف دو بهله پرنده «شاهین» و «بالابان» به ارزش ۷ میلیارد تومان از یک قاچاقچی در بندرگز خبر داد و گفت:  در این راستا یک متهم دستگیر و با تکمیل پرونده به مراجع قضائی معرفی شد.

همچنین فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: نیمه نخست امسال ۲۰۷ مورد تخلف زیست محیطی در استان شناسایی و با ۲۳۵ نفر متخلف برخورد قضایی شد.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای مشهد ۱۰۸، اراک ۱۴۵، شازند ۱۱۲، اهواز ۱۶۳، اندیمشک ۱۲۵ و ماهشهر ۱۳۷، ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

همچنین بر اساس تصاویری که در شبکه های اجتماعی منتشر شده، رها شدن زباله‌ ها توسط شهرداری ناحیه ۳ منطقه ۱۹ و سوزاندن غیراصولی زباله‌ ها در این منطقه از تهران باعث تولید آلودگی شدید شده است.

با وجود پیگیری‌ های خبرنگار تسنیم تا این لحظه شهرداری منطقه ۱۹ هیچ پاسخی درباره چرایی سوزاندن غیراصولی زباله در این منطقه و تولید آلاینده‌ های جوی غلیظ و خطرناک نداده است.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان اظهار داشت: آتش سوزی ظهر روز یکشنبه در روستای گلجین در منطقه حفاظت شده سرخ آباد رخ داد و پس از حدود ۱۰ ساعت مهار شد. متأسفانه بیش از ۱۰۰ هکتار از اراضی این منطقه حفاظت شده درگیر شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان از احتمال عمدی بودن آتش سوزی در منطقه حفاظت شده سرخ آباد خبر داد و گفت: اگر فرد و یا افرادی در زمینه آتش سوزی عمدی دخالت داشته باشند، به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.