خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۹ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند. بر اساس این گزارش یک قلاده خرس قهوه‌ای هنگام عبور از جاده گذری در وسط پارک ملی گلستان محدوده دیوارسنگی، بر اثر برخورد با یک دستگاه کامیون تلف شد. بعلاوه مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد از مرگ یک قلاده پلنگ در منطقه حفاظت شده خائیز در پی ورود جسم نوک تیز به قلب این حیوان خبر داد. همچنین در یک هفته اخیر دستکم ۱۹ شکارچی و صیاد متخلف و ۳ قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. همچنین رئیس اداره حفاظت محیط زیست جم بوشهر نیز از محکومیت یک شکارچی غیر مجاز در این استان به ۵ سال حبس تعزیری خبر داد. در هفته ای که سپری شد، شاخص کیفی هوا دستکم در ۲۵ شهر کشور ناسالم برای گروه های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) و یا ناسالم برای عموم شهروندان اعلام شد. بعلاوه اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان اعلام‌ کرد که هوای ۱۰ شهرستان از مجموع شهرستان های ۱۱ گانه این استان ناسالم است و تنها شهرستان الیگودرز آلودگی هوا ندارد. طی هفته ای که گذشت، دستکم ۵ فقره حریق در جنگل‌ها و منابع طبیعی استان های مازندران و گیلان رخ داد که در پی آن ۱۰.۷ هکتار مراتع جنگلی در آتش سوخت. بعلاوه رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان شیراز از شناسایی و توقیف هفت دستگاه وانت حامل خاک برگ جنگلی در منطقه حفاظت شده “مله گاله” این شهرستان خبر داد. از دیگر گزارشات محیط زیستی در این حوزه میتوان به اقدام ناگهانی اداره منابع آب شهرستان کرج که منجر به نابودی و خشک شدن قریب الاحتمال  ۱۰۰ هکتار باغ و فضای سبز در منطقه فردیس کرج می شود، اشاره کرد.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات ‌وحش

حیات وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان، آبزیان، گیاهان و در واقع جاندارانی گفته می شود که به صورت وحشی و طبیعی بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را بدون دخالت یا کمک انسان تأمین می کنند. در واقع حیات وحش، تمامی گیاهان و جانوران کره زمین که اهلی و دست آموز نباشند را در بر میگیرد.

در هفته ای که گذشت، یک قلاده خرس قهوه‌ای هنگام عبور از جاده گذری در وسط پارک ملی گلستان محدوده دیوارسنگی، بر اثر برخورد با یک دستگاه کامیون تلف شد. رییس پارک ملی گلستان ضمن تایید این خبر گفت: ضربه وارده به سر این خرس، منجر به مرگ این حیوان شد و یک روز بعد از این واقعه معاینات لازم بر روی لاشه این حیوان انجام شد. به گفته وی؛ این خرس بعد از تاکسیدرمی شدن، در موزه این پارک به نمایش گذاشته می‌شود.

بعلاوه مدیرکل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد ضمن اعلام خبر مرگ یک قلاده پلنگ در منطقه حفاظت شده خائیز، گفت: در پی کشف لاشه یک قلاده پلنگ در منطقه حفاظت شده خائیز توسط محیط بانان شهرستان کهگیلویه و انتقال لاشه به دامپزشک سرانجام پس از کالبد شکافی، دامپزشک علت مرگ را بیان کرد. به گفته وی، علت مرگ خون ریزی داخلی بر اثر ورود جسم نوک تیز،(تیغ تشی) به قلب این پلنگ بوده است.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۱۱ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۲ گزارش منابع رسمی است، در استان های خوزستان و مازندران کشف و ضبط شده و دستکم ۳ متهم به مرجع قضائی معرفی شدند.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اهواز ۳۴۵، بندر امام ۲۷۹، هندیجان ۲۸۶، شازند ۲۳۳، ماهشهر ۲۱۱، شادگان ۲۳۷، رامهرمرز ۲۱۲، اراک ۱۸۸، ساوه ۱۵۳، بوکان ۱۵۱، تهران ۱۴۷، اصفهان ۱۶۷، مشهد ۱۲۲، کرمانشاه ۱۲۲، قصرشیرین ۱۱۴، کنگاور ۱۰۲، سرپل زهاب ۱۱۴، سوسنگرد ۱۶۲، گیلانغرب ۱۱۴، مسجد سلیمان ۱۷۳، خرمشهر ۱۷۱، آبادان ۱۶۹، بهبهان ۱۷۱، زنجان ۱۶۶ و امیدیه ۱۶۴ ناسالم برای گروه های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) و یا ناسالم برای عموم شهروندان اعلام شد.

بعلاوه اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان اعلام‌ کرد که هوای ۱۰ شهرستان از مجموع شهرستان های ۱۱ گانه این استان ناسالم است و تنها شهرستان الیگودرز آلودگی هوا ندارد.

شاخص کیفیت هوا (Air Quality Index = AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حدمجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌است.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو می‌بایست مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، ۵ فقره حریق در جنگل‌ها و منابع طبیعی استان های مازندران و گیلان رخ داد که در پی آن ۱۰.۷ هکتار مراتع جنگلی در آتش سوخت.

همچنین رئیس سابق انجمن جنگلبانان ایران، با بیان اینکه جنگل های بکر هیرکانی در ایران قرار دارد که جزو میراث جهانی هستند، گفت: متاسفانه جاده های جنگلی گام نخست در بهره برداری از این اکوسیستم ارزشمند است، زیرا این جاده ها باعث شده دسترسی به جنگل های طبیعی بسیار آسان باشد. احداث تله‌کابین در جنگل‌های هیرکانی ابر و استان گلستان مباحث اقتصادی آن به گردشگری محور بودنش می‌چربد، درحالی‌که عکس آن می‌بایست صورت گیرد. به‌عنوان ‌مثال در تله‌کابین نمک‌آبرود چالوس باید پرسید چقدر از درآمد حاصله احداث آن برای حفظ اکوسیستم برگشته است؟ پاسخ در حد صفر است در همین منطقه گونه ارزشمند شمشاد از بین رفت و حفاظت آن کنترل نشد.

در هفته ای که گذشت، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان شیراز از شناسایی و توقیف هفت دستگاه وانت حامل خاک برگ جنگلی در منطقه حفاظت شده “مله گاله” این شهرستان خبر داد. به گفته وی خاک برگ جنگلی توسط افراد سودجو، در گلخانه‌های شخصی استفاده شده یا بعضا در معرض فروش قرار می‌گیرد یا در مواردی به خارج کشور کشف می‌شود.

از دیگر گزارشات محیط زیستی در این حوزه میتوان به اقدام ناگهانی اداره منابع آب شهرستان کرج که منجر به نابودی و خشک شدن قریب الاحتمال  ۱۰۰هکتار باغ و فضای سبز در منطقه فردیس کرج می شود، اشاره کرد. بر اساس گزارشات رسمی، اداره مذکور بدون اخطار قبلی دو حلقه چاه کشاورزی متعلق به انجمن مالکان مجتمع مسکونی خانه کرج (دهکده) در فردیس کرج پلمپ و آب آنها قطع شده است. این در حالیست که این دو حلقه چاه تنها منبع تامین آب جهت آبیاری باغات و فضای سبز این مجتمع ١٠٠ هکتاری با بیش از ٣٠٠٠ نفر جمعیت بوده است. در پی این اقدام، حیات حدود ۸۰ هزار اصله درخت در معرض نابودی و خشک شدگی قرار گرفته است.