خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی مرداد ماه ۱۴۰۴ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش، تصویری گسترده و تکان‌دهنده از نقض حقوق بشر در ابعاد مختلف ارائه می‌دهد. از اجرای حکم اعدام تا نقض آزادی‌های فردی و اجتماعی، از خشونت نظامی و قضایی تا مشکلات کارگری و اعتراضات، همگی نشان‌دهنده چالش‌های جدی در زمینه رعایت حقوق بشر در ایران هستند. این گزارش همچنین بر میزان بالای اعدام‌ها، بازداشت‌ها، و محکومیت‌های سنگین بر اساس اتهامات مختلف تاکید دارد و نشان می‌دهد که این رویدادها در سراسر کشور گسترده‌اند.
خلاصه اجرایی
در طول مرداد ماه ۱۴۰۴، شاهد گستره‌ای از نقض‌های حقوق بشر در سراسر ایران بودیم. با ارزیابی‌های دقیق و گزارش‌های دریافتی، مجموعاً صدها مورد نقض حقوق بشر شناسایی و ثبت شده است که شامل نقض حقوق زندانیان، آزادی بیان، حق تحصیل، حقوق کودک، خشونت‌های خانگی، خشونت مبتنی بر جنسیت، بهداشت و محیط زیست، حقوق کار، و خشونت نظامی و قضایی می‌شود.
یافته‌های کلیدی این گزارش عبارت‌اند از:
⚫️ اجرای حکم اعدام در مواردی که فرآیندهای عدالتی منصفانه رعایت نشده است.
⚫️ سرکوب گسترده آزادی بیان و بازداشت‌های خودسرانه.
⚫️ خودکشی‌های ناشی از فشار و ناامیدی در بین کودکان و نوجوانان.
⚫️ افزایش نگران‌کننده قتل‌های ناموسی و خشونت علیه زنان.
⚫️ تداوم نقض حقوق کار و شرایط کاری ناعادلانه.
⚫️ استفاده بی‌رویه از زور توسط نیروهای انتظامی و امنیتی
دوره گزارش‌دهی این گزارش مرداد ۱۴۰۴ است و تعداد کل موارد نقض گزارش شده بیانگر یک وضعیت نگران‌کننده و فوریت برای توجه جامعه بین‌المللی و دولت ایران به این مسائل است.
مقدمه
هدف از تهیه و انتشار این گزارش، افزایش آگاهی و فراهم آوردن شواهد مستدل برای تاثیرگذاری بر سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات ملی و بین‌المللی به منظور مقابله با نقض حقوق بشر در ایران است. مجموعه فعالان حقوق بشر بر این باور است که نظارت دقیق و مستمر بر وضعیت حقوق بشر و انتشار گزارش‌هایی از این دست، زمینه‌ساز ایجاد تغییر و پاسخگویی در برابر نقض‌های رخ داده است. از این رو، ما بر اهمیت اطلاع‌رسانی مستقل و دقیق تاکید داریم تا از طریق آگاهی‌بخشی و فشارهای بین‌المللی، شاهد بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران باشیم.
تحلیل دقیق نقض حقوق بشر
حق حیات (اعدام)
تعریف اجمالی: حق اساسی هر فرد برای داشتن زندگی، بدون تهدید به مرگ به دست دیگران یا دولت. این حق شامل حمایت از افراد در برابر اعمالی است که می‌تواند منجر به مرگ غیرقانونی شود، از جمله قتل عمد، مرگ‌های ناشی از نادیده گرفتن معیارهای ایمنی، و اعدام‌های بدون دادرسی منصفانه است.
گزارش تخلفات: هرانا در مرداد ۱۴۰۴، ۱۳۶ مورد را ثبت کرد که شامل ۱۶۰ مورد اجرای حکم، ۱۶ مورد محکومیت، ۳ مورد اجرای حکم اعدام در ملأ عام و ۴ مورد تایید حکم اعدام است.
نمونه‌ها:
- حکم اعدام شریفه محمدی، فعال کارگری محبوس در زندان لاکان رشت، توسط شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور تایید شد
- حکم یک زندانی در شهرستان کردکوی که پیشتر بابت اتهام قتل سه نفر به اعدام محکوم شده بود، در ملا عام به اجرا درآمد.
- مردی که متهم است فرزند خوانده چهارساله خود را به قتل رسانده، توسط شعبه ششم دادگاه کیفری یک استان خراسان رضوی به اعدام در ملاعام محکوم شد.
- حکم شش زندانی که پیشتر از بابت اتهامات مرتبط با جرائم مواد مخدر به اعدام محکوم شده بودند، در زندان بندرعباس اجرا شد.
تأثیر: نقض حق حیات می‌تواند پیامدهای ویرانگری برای جامعه داشته باشد، از جمله ایجاد حس ناامنی و بی‌ثباتی. این نقض‌ها می‌توانند به فرهنگ خشونت دامن بزنند و اعتماد عمومی به دستگاه‌های حکومتی و قضایی را کاهش دهند. هنگامی که حق حیات تضمین نمی‌شود، افراد ممکن است در سایه هراس از بهره برداری از حقوق دیگر خود خودداری کنند.
آزادی اندیشه و بیان
آزادی بیان: حق ابراز آزادانه اندیشه و عقاید از طریق گفتار، نوشتار و سایر اشکال ارتباط بدون ترس از انتقام یا مجازات قانونی است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۸۰ مورد نقض آزادی بیان را ثبت کرد که شامل ۶۳ مورد بازداشت، صدور ۵۸۹ ماه حبس، ۱۳۲ ماه تبعید، ۱۳۳ ضربه شلاق و ۲۴۰ میلیون و پانصدهزار تومان جزای نقدی برای ۲۲ شهروند، ۶ مورد محرورمیت از حقوق اجتماعی و قانونی، ۳ مورد اجرای حکم، ۱ مورد ممانعت از برگزاری مراسم و سخنرانی، ۱۲ مورد احضار به مراجع قضایی و امنیتی، ۵ مورد تجمع، ۲ مورد ممنوع الخروجی، ۵ مورد تفتیش منزل و محاکمه ۷ نفر است.
نمونه ها:
- نوید کلهرودی، پژوهشگر، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. گفتگوی آقای کلهرودی در برنامه “دیالوگ ایران” که به موضوعات سیاسی و اجتماعی می پردازد، در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شده بود.
- شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب تهران، علی یونسی را به تحمل مجموعاً ۶ سال و ۳ ماه حبس و محرومیت‌های اجتماعی و تبعید محکوم کرد. همچنین امیرحسین مرادی نیز توسط همین شعبه به ۱۵ ماه حبس محکوم شد.
- ابوالفضل لعل بهادر، خبرنگار محلی اهل سبزوار، با حکم دادگاه به دو سال زندان، دو سال تبعید، ۹۰ ضربه شلاق و پرداخت ۶۰ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شد.
- سلطانعلی عابدی و فرشید عابدی، دو روزنامهنگار، به دادسرای عمومی و انقلاب زاهدان احضار شدند. همچنین منصور ایران‌پور، فعال رسانه‌ای ساکن کرمان، با دریافت ابلاغیه‌ای به شعبه سوم دادسرای عمومی و انقلاب کرمان احضار شد.
- جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات امید فراغت، روزنامهنگار در شعبه ۳ دادگاه انقلاب شهرستان کرج برگزار شد.
- فروغ خسروی، معلم پایه ابتدایی و ساکن بهبهان، توسط نیروهای اطلاعات سپاه بازداشت شد.
تاثیر: این نقض‌ها نه تنها صدای افراد را سرکوب می‌کند، بلکه فضایی از ترس ایجاد کرده و مانع از بحث‌های آزاد و انتقادی می‌شود که برای یک جامعه سالم ضروری است.
زندان
حقوق زندانیان: تضمین کرامت و حقوق اساسی افراد زندانی، از جمله دسترسی به درمان مناسب و عدالت. این شامل حمایت از زندانیان در برابر شکنجه، بی‌عدالتی و شرایط نامناسب نگهداری است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۱۲ مورد نقض حقوق را در بخش زندانیان ثبت کرد که شامل ۱۸ مورد ضرب و شتم زندانی، ۱۰ مورد انتقال اجباری زندانی، ۱ مورد خودکشی، ۲ مورد اعتراف گیری، ۲ مورد نگهداری زندانی در محیط نامناسب، ۲ مورد عدم تفکیک جرایم زندانی، ۵۱ مورد انتقال زندانی به انفرادی، ۲۸ مورد تداوم نگهداری در انفرادی، ۳۸ مورد بی خبری از سرنوشت بازداشت شده، ۷۰ مورد بلاتکلیفی، ۲۳ مورد اعتصاب غذای زندانی، ۹ مورد عدم دسترسی به وکیل، ۱۵ مورد عدم رسیدگی پزشکی، ۶۱ مورد اعمال فشار، ۳۶ مورد محرومیت از حق تماس زندانی و ۱ مورد مرخصی استعلاجی است.
نمونه ها:
- بیش از ۱۰۰ نیروی گارد ویژه زندان قزلحصار کرج با همراهی ماموران وزارت اطلاعات به محل نگهداری زندانیان سیاسی در این زندان یورش بردند. ده‌ها زندانی مورد ضرب و شتم قرار گرفته، تلفن سالن قطع شد و تعدادی به‌صورت گروهی و خشونت‌آمیز به سلول‌های انفرادی منتقل شدند. این اقدامات با هدف در هم شکستن مقاومت زندانیان برای تبعید سعید ماسوری، زندانی سیاسی به زندان زاهدان و اجرای حکم اعدام بهروز احسانی اسلاملو و مهدی حسنی، زندانیان سیاسی صورت گرفت.
- درخواست اعاده دادرسی پرونده ماشالله کرمی، پدر محمدمهدی کرمی، معترض اعدام‌شده که در ندامتگاه مرکزی کرج محبوس است، برای دومین بار توسط دیوان عالی کشور رد شد.
- چهار شهروند اهل ایذه به نام های اشکان محمدی، فرشید کاظمی، رضا کریم‌نژاد و مازیار نکویی که با اتهامات سیاسی روبه‌رو هستند، نزدیک به دو سال است که در وضعیت بلاتکلیف در زندان شیبان اهواز نگهداری می‌شوند. علیرغم گذشت دو سال تاکنون جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات آنان برگزار نشده است.
- بابک دادبخش، زندانی سیاسی محبوس در زندان تهران بزرگ، کماکان در سلول انفرادی به‌سر میبرد و از امکان ملاقات با خانواده خود محروم است.
- خالد پیرزاده، زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین، با بروز علائم جسمی از جمله ضعف، حالت تهوع و تشنج، همچنان از رسیدگی درمانی مناسب و اعزام به مراکز درمانی تخصصی محروم مانده است.
- زرتشت احمدی راغب، زندانی سیاسی محبوس در زندان قزلحصار کرج در اعتراض به فشارهای امنیتی بر خانواده اش، دست به اعتصاب زد.
- یک زندانی محکوم به اعدام در زندان لاکان رشت اقدام به خودکشی کرد و به زندگی خود پایان داد.
اقلیت های ملی
حقوق اتنیک ها: حفاظت از اقلیت‌های قومی یا اتنیک ها در برابر تبعیض و ارتقاء حقوق برابر برای آنها. این شامل حفظ فرهنگ، زبان و هویت آنها است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۰ مورد نقض را در بخش اقلیت های ملی ثبت کرد که شامل ۱۳ مورد بازداشت و ۱ مورد تفتیش منزل می‌باشد.
نمونه ها:
- زانکو محمدی، شهروند اهل بوکان، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شد.
تأثیر: چنین نقض‌هایی می‌تواند منجر به از دست دادن زمین، استحاله فرهنگی، به حاشیه رانده شدن، فقر و درگیری شود و بافت اجتماعی و هویت جوامع بومی را از بین ببرد.
آزادی مذهب
حقوق اقلیت‌های مذهبی: تأمین آزادی مذهبی و حمایت از افراد برای پیروی از اعتقادات مذهبی خود بدون ترس از تبعیض یا آزار.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۱ مورد نقض را در این بخش ثبت کرد که شامل ۴ مورد بازداشت، ، ۴۶۷ ماه حبس برای ۶ نفر، ۱ مورد بازجویی، ۱ مورد ضرب و شتم، ۲۲ مورد تفتیش منزل، ۲۲ مورد مصادره منزل و اموال، ۲ مورد اجرای حکم حبس و محاکمه ۱ نفر است.
نمونه ها:
- ۲۲ شهروند بهائی ساکن اصفهان هدف احکام قضایی برای مصادره اموال خود قرار گرفتند. این احکام که با استناد به اصل ۴۹ قانون اساسی صادر شده، بدون طی روندهای معمول دادرسی و ثبت در سامانه ثنا، به آنان ابلاغ شده است.
- دستکم ۱۰ منزل مسکونی و هفت واحد تجاری متعلق به نوید مقربین، سعید مقربین، منوچهر رضایی، سپهر ترابی، شهاب ترابی، بابک بابکان، پیمان مخمور، کوروش صادقی، امید فیروزمندی و بهنام جانمیان، شهروندان بهائی ساکن اصفهان، توسط ماموران اطلاعات سپاه مورد تفتیش قرار گرفت.
- محکومیت حبس ندا محبی، عاطفه زاهدی، فریده ایوبی، نورا ایوبی، زرین دخت احدزاده و ژاله رضایی، شش زن بهائی ساکن همدان، توسط شعبه ۱۱ دادگاه تجدیدنظر این استان عینا تایید شد. آنها در مرحله بدوی با رای دادگاه انقلاب همدان، به تحمل مجموعا ۳۸ سال و ۱۱ ماه حبس محکوم شدند.
- منصور بلوچ و مسعود بلوچ، دو طلبه اهل سنت، روز جمعه ۱۰ مردادماه توسط نیروهای امنیتی در چابهار بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
تأثیر: نقض آزادی مذهبی می‌تواند منجر به شکاف اجتماعی، درگیری و به حاشیه‌نشینی جوامع مذهبی شود. این امر اصول تنوع و مدارا را در جامعه تضعیف می‌کند.
حق تحصیل
حق تحصیل: دسترسی برابر و فراگیر به آموزش با کیفیت برای همه افراد، بدون تبعیض. این حق همچنین شامل دسترسی به آموزش ابتدایی رایگان و اجباری است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۴ مورد نقض را در این بخش ثبت کرد که شامل ۱ مورد تجمع و ۱ مورد تنبیه فیزیکی دانش‌آموزان است.
نمونه ها:
- جمعی از دانشجویان دکتری، در اعتراض به میزان اندک کمک هزینه تحصیلی خود در مقابل ساختمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تهران تجمع کردند.
- معلم یکی از مدارس شهرستان رودبار جنوب در اقدامی خشونت آمیز یک مداد را در سر یک دانش آموز پایه سوم ابتدایی فرو کرد. معلم مذکور به کمیته رسیدگی به تخلفات معرفی شده است.
تأثیر: محرومیت از آموزش می‌تواند بر رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه تأثیر منفی گذارد، فقر را تشدید کند و مانع از رسیدن افراد به پتانسیل کامل خود شود. آموزش نقش کلیدی در توسعه شهروندان آگاه و مسئول دارد.
حقوق کودک
حق سلامت و امنیت کودکان: اطمینان از حمایت و حفاظت کودکان از هرگونه آزار، بهره‌کشی و خطرات بهداشتی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۷ مورد نقض را در بخش حقوق کودک ثبت کرد که شامل ۱ مورد بازداشت، ۷ مورد قتل کودک، ۱ مورد خشونت فیزیکی، ۱ مورد تجاوز و آزار جنسی، ۱ مورد نوزاد رها شده، ۴ مورد مرگ کودکان در پی سهل انگاری مسئولان و ۴۵ مورد مصدومیت کودکان در پی سهل انگاری مسئولان است.
نمونه ها:
- یک کودک ۹ ساله در شهرستان شفت واقع در استان گیلان، توسط مردی ۳۸ ساله مورد تعرض قرار گرفت و سپس به قتل رسید. متهم توسط ماموران پلیس آگاهی بازداشت شد.
- واژگونی مینی‌بوس حامل دانش آموزان در شهرستان پارس آباد، به مرگ یک دانش آموز و مصدومیت ۲۶ تن دیگر انجامید.
- وریا امیری، نوجوان ۱۶ ساله اهل شهرستان سرپل ذهاب، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
- یک دختر ۱۵ ساله در یکی از روستاهای شهرستان بابل توسط خواستگار خود با ضربات سلاح سرد به قتل رسید.
خشونت خانگی
خشونت‌های خانگی: پیشگیری از خشونت در خانه و محافظت از قربانیان آن. شامل حمایت قانونی و اجتماعی برای زنان، کودکان و سایر اعضای آسیب‌پذیر خانواده است.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه ۶ مورد قتل زنان ناشی از خشونت خانگی را ثبت کرد.
نمونه ها:
- مردی در شهرستان فیروزکوه، همسر خود را با استفاده از سلاح گرم به قتل رساند. متهم هم‌اکنون در بازداشت به‌سر میبرد.
- مردی در یکی از شهرهای استان گلستان همسر و دو فرزند خود را به قتل رساند. متهم سپس به منزل بستگان همسرش در شهرستان آمل مراجعه کرده و با سلاح گرم پدر همسر، باجناق، دو خواهر همسر و فرزند خردسال باجناقش را به قتل رساند. وی در نهایت دست به خودکشی زد و به زندگی خود پایان داد.
تأثیر: خشونت خانگی می‌تواند پایه‌های اساسی خانواده و جامعه را تضعیف کند، باعث آسیب‌های جسمی و روانی بلندمدت بر قربانیان شود و الگوهای خشونت‌آمیز را برای نسل‌های آینده تکرار کند.
زنان
خشونت مبتنی بر جنسیت: خشونت علیه فرد به دلیل جنسیت او یا خشونت که عمدتاً بر افراد با جنسیت خاص تأثیر می‌گذارد.
گزارش تخلفات: علاوه بر نقض های سیستماتیک ناشی از وجود قوانین تبعیض آمیز، هرانا در این ماه، ۹ مورد نقض را در این بخش ثبت کرد که شامل ۳ مورد اتهام بدحجابی و ۱۳ مورد تجاوز و آزار جنسی است.
نمونه ها:
- نینا گلستانی و رزیتا رجایی، دو داستان نویس ساکن رشت، توسط شعبه سوم دادگاه انقلاب این شهر، هرکدام به یک سال حبس محکوم شدند. «تردد بدون حجاب در معابر عمومی» از اتهامات این دو شهروند در دادگاه بوده است.
- مردی که متهم است با فریب ۱۲ زن جویای کار، آنان را به مناطق خلوت کشانده و مورد آزار و اذیت و سرقت اموال قرار داده، در دادگاه کیفری تهران محاکمه شد.
تأثیر: این نقض می‌تواند منجر به آزار و اذیت فیزیکی، جنسی، روانی یا رنج، از جمله تهدید، اجبار و محرومیت خودسرانه از آزادی، چه در ملاء عام و چه در زندگی خصوصی شود. این امر نابرابری جنسیتی را تداوم می‌بخشد، مانع توسعه می‌شود و می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی و روانی بلندمدت شود.
بهداشت و محیط زیست
بهداشت و محیط زیست: در معرض قرار دادن ناعادلانه جوامع در برابر خطرات زیست‌محیطی و انکار حق دسترسی به منابع طبیعی، اغلب بر اساس نژاد یا وضعیت اجتماعی و اقتصادی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۱۳۱ مورد نقض را در بخش بهداشت و محیط زیست ثبت کرد که شامل ۵ مورد بهره‌برداری نادرست، ۵ مورد عدم حفاظت از منابع طبیعی، ۷ مورد مرگ حیوانات، ۱۵۵ مورد آلودگی محیط زیستی، ۷ مورد تجمع، ۱ مورد قتل محیط بان و ۲ مورد مجروح شدن محیط بان است.
نمونه ها:
- در جریان درگیری با شکارچیان غیرمجاز در پارک ملی گلستان، یکی از محیط‌بانان این پارک به نام محمود شهمرادی به ضرب گلوله جان خود را از دست داد. به گفته فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌زیست، یک متهم بازداشت و تلاش برای شناسایی و دستگیری متهم دوم ادامه دارد.
- فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی شهرستان اشتهارد بر اثر تیراندازی قاچاقچیان چوب از ناحیه چشم مجروح و به بیمارستان منتقل شد. یکی از قاچاقچیان در بازداشت به سر میبرد.
- یک محیط بان در شهرستان رابُر کرمان به دلیل تیراندازی در سال ۱۴۰۱ که موجب مرگ یک شکارچی متخلف در منطقه شکار ممنوع شده بود، به اعدام محکوم شد.
- فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران از زخمی شدن یک محیط بان در پی درگیری با قاچاقچیان چوب در منطقه چمستان شهرستان نور، خبر داد.
- شماری از شهروندان معترض به فعالیت‌های معدنی، در مرزن آباد واقع در استان مازندران دست به تجمع زدند. آنها نسبت به پیامدهای زیست‌محیطی و اجتماعی فعالیت این معدن هشدار دادند.
- جمعی از فعالان محیط زیست و اهالی شهر بلده با سردادن شعارهای اعتراضی در محور هراز دست به تجمع زدند. این شهروندان نسبت به فعالیت‌های معادن و سیاست‌های مخرب معدن‌داران در این منطقه معترض هستند. آنها با سردادن شعارهای اعتراضی، نسبت به دو حادثه مرگبار ناشی از فعالیت معادن و جان‌باختن دو نفر از اهالی منطقه، واکنش نشان دادند.
تاثیر: بی‌عدالتی زیست‌محیطی می‌تواند منجر به مشکلات بهداشتی، نابرابری‌های اقتصادی و ناآرامی‌های اجتماعی شود. این امر به طور نامتناسبی جوامع به حاشیه رانده شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نابرابری‌ها را تشدید می‌کند و آنها را از حق داشتن محیط زیستی سالم و ایمن محروم می‌کند.
حقوق کار
حقوق کار: نقض حقوق کارگران، از جمله شرایط کاری ناایمن، دستمزد ناعادلانه، ساعات کاری غیرمنطقی و انکار حق سازماندهی و چانه‌زنی جمعی.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۲۴۸ مورد نقض را در بخش کارگران و اصناف ثبت کرد که شامل ۳۸ مورد مرگ به دلیل نبود ایمنی در محیط کار و ۶۵ مورد مصدومیت کارگر، ۱۵۷ مورد تجمع، ۳ مورد بازداشت، ۱ مورد احضار به مراجع قضایی و امنیتی، ۱۱۵ مورد اخراج و تعدیل، ۳ مورد بازنشستگی اجباری، ۱۳ مورد پلمب اماکن، ۱ مورد ضرب و شتم، صدور ۱۶۳ ماه حبس، ۷۴ ضربه شلاق، ۶۰ ماه تبعید و ۹ میلیون تومان جریمه برای ۲۵ نفر، ۱۵ مورد اعتصاب، ۲ مورد بلاتکلیفی، ۱۵۰ مورد بیکاری، ۱۰۳ ماه معوقات مزدی و همچنین شامل ۱۴۶ ماه حق بیمه معوقه برای ۲۰۰۰ نفر است.
نمونه ها:
- شهناز رضایی، زهرا عزیزی، میترا نیک پور، فاطمه یزدانی، لیلا افشار، مجید نادری، محمدرضا بهزادپور و حسین رشیدی زرندی، فعالین صنفی معلمان استان کرمان، توسط شعبه اول دادگاه انقلاب این استان مجموعا به هشت سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم شدند.
- مجید کریمی، غیاث نعمتی، صلاح حاجی‌میرزایی، نسرین کریمی، لیلا زارعی، فیصل نوری و محی‌الدین ریحانی، هفت تن از اعضای انجمن صنفی معلمان سنندج، توسط هیئت تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات اداری وزارت آموزش و پرورش با صدور احکام انضباطی مواجه شدند. انفصال دائم و یا اخراج موقت از آموزش و پرورش، بازنشستگی اجباری با تقلیل رتبه، خلع از معاونت مدرسه و تبعید، از جمله احکام صادره علیه این افراد است.
- کارگران پتروشیمی رازی ماهشهر به مدت دوازده روز دست به اعتصاب زدند و در محوطه شرکت تجمع کردند. حذف پیمانکاران، رفع تبعیض و همسان سازی مزدی، افزایش مزد متناسب با شرایط معیشتی از مهمترین خواسته‌های این کارگران معترض است.
- محکومیت مسعود فرهیخته، فعال صنفی معلمان، توسط شعبه ۱۲ دادگاه تجدیدنظر استان البرز به چهار سال و یک ماه و ۱۷ روز حبس تقلیل یافت. آقای فرهیخته پیشتر در دادگاه بدوی به شش سال زندان محکوم شده بود.
- دستکم پنج کارگر ساختمانی شرکت عمران آبشار اسپادانا در تهران از محل کار خود اخراج شدند. این کارگران بیش از یک ماه است که حقوقی دریافت نکرده‌اند.
- احمد عساکره و احمد راشدی، کارگران شاغل در شرکت پتروشیمی رازی واقع در بندر امام خمینی، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
- در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط نامناسب کار، هشت کارگر در شهرهای کلاته رودبار و زرندیه، طی حوادثی دچار مرگ و مصدومیت شدند. در این حوادث چهار کارگر از جمله یک معدنچی جان خود را از دست دادند و چهار کارگر دیگر مصدوم شدند.
- یک آرایشگاه مردانه در نسیم‌شهر از توابع شهرستان بهارستان، به دلیل ارائه خدمات به مشتریان زن و مرد، پلمب شد.
تاثیر: نقض حقوق کار می‌تواند منجر به استثمار، فقر و نابرابری شود. این امر سلامت، عزت نفس و توانایی کارگران برای حمایت از خود و خانواده‌شان را تضعیف می‌کند.
خشونت نظامی و امنیت شهروندان
استفاده بیش از حد پلیس یا مرزبانی از زور و سلاح: اطمینان از اینکه نیروهای اجرایی قانون در استفاده از زور متناسب و مسئولانه عمل کنند، به منظور حفاظت از حقوق شهروندان.
گزارش تخلفات: هرانا در این ماه، ۲۷ گزارش از نقض را دراین بخش ثبت کرد که شامل ۴ مورد مرگ کولبر، ۹ مورد مجروحیت کولبر، ۲ مورد مرگ سوختبر، ۱ مورد زخمی شدن سوختبر، ۱ مورد قتل شهروندان، ۲ مورد زخمی شدن شهروندان بر اثر تیراندازی نیروهای امنیتی، کشته شدن ۴ شهروند و زخمی شدن ۷ شهروند براثر انفجار مین، ۳ مورد اجرای حکم قطع عضو، ۱ مورد گرداندن متهم در سطح شهر و صدور ۲۴۸ ضربه شلاق برای ۳ نفر است.
نمونه ها:
- حکم قطع انگشتان دست راست سه زندانی متهم به سرقت در زندان ارومیه به اجرا درآمد.
- یک کولبر در پی تیراندازی نیروهای نظامی در مناطق مرزی “هنگه ژال” از توابع شهرستان بانه، جان خود را از دست داد.
- روابط عمومی سپاه لرستان اعلام کرد که در پی انفجار مهمات برجای مانده از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل در روستای رازباشی از توابع بیرانشهر لرستان، یک کودک جان خود را از دست داد و ۹ کودک دیگر نیز زخمی شدند.
- یک سوختبر بر اثر انفجار یک مین ضد نفر در منطقه مرزی کلگان از توابع شهرستان گلشن، جان باخت.
تأثیر: استفاده بی‌رویه از زور توسط پلیس یا مرزبانی می‌تواند به نقض گسترده حقوق بشر منجر شود، اعتماد عمومی به نهادهای اجرایی قانون را کاهش دهد و منجر به نارضایتی و ناآرامی‌های اجتماعی شود. این عملکردها ضرورت بازبینی در رویه‌ها و آموزش‌های نیروهای اجرایی را نشان می‌دهد.
واکنش های دولتی و نهادی
در پاسخ به افزایش نقض حقوق بشر گزارش‌شده در مرداد ماه ۱۴۰۴، موضع رسمی و اقدامات دولت ایران و نهادهای آن متفاوت بوده است، هرچند عمدتاً در رسیدگی به ریشه‌های مشکلات یا تضمین پاسخگویی ناکافی بوده‌اند.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی، با ۲۰۵ رأی موافق از مجموع ۲۵۷ نماینده حاضر، با دو فوریت لایحه موسوم به «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی» موافقت کردند. این لایحه با پیش‌بینی مجازات‌های گسترده برای کاربران، رسانه‌ها و مدیران پلتفرم‌ها، به‌عنوان تهدیدی جدی برای آزادی بیان و گردش آزاد اطلاعات در فضای مجازی تلقی می‌شود.
در پی افزایش انتقادها به لایحه «مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع در فضای مجازی»، هیئت دولت با استرداد این لایحه موافقت کرد. فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت ضمن اعلام این خبر اذعان داشت که این تصمیم با تاکید مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کشور اتخاذ شده است.
پس از استرداد لایحه «مقابله با انتشار محتوای خبری خلاف واقع» به دلیل انتقادات گسترده، رضا جباری، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی از ارائه طرحی جدید با عنوان «نظام بخشی فضای مجازی» خبر داده است. این طرح روز یکشنبه ۱۲ مرداد از سوی هیئت رئیسه مجلس اعلام وصول شد و در دستور کار قرار گرفت. تاکنون جزئیاتی از محتوای این طرح منتشر نشده است. با این حال، برخی فعالان حوزه دیجیتال ابراز نگرانی کرده‌اند که این طرح ممکن است در راستای ادامه روند پیشین مجلس در زمینه کنترل و نظارت بیشتر بر اینترنت باشد. آنها احتمال می‌دهند این اقدام منجر به محدودیت‌هایی در حوزه آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات در فضای مجازی شود.
در پی انتشار گزارش‌هایی از ضرب و شتم برخی زندانیان سیاسی در حین انتقال از زندان تهران بزرگ به زندان اوین، روابط عمومی اداره کل زندان‌های استان تهران با انتشار اطلاعیه‌ای ضمن رد ادعاهای مطرح شده تاکید کرد: “انتقال مددجویان به زندان براساس پروتکل‌های امنیتی (داشتن دستبند زندانیان هنگام انتقال) و با رعایت کامل موازین قانونی و رعایت حقوق افراد انجام شده است”.
سخنان مهدی یونسی رستمی، استاندار مازندران، درباره حجاب و مشکلات معیشتی واکنش‌های گسترده‌ای به دنبال داشته است. او در مراسم روز خبرنگار در ۲۱ مرداد گفته بود: «به عفاف و حجاب در جامعه‌ای که گرسنه است، اعتقاد ندارم.» از سوی دیگر، نماینده مردم البرز در مجلس خبرگان رهبری به دنبال سخنان استاندار مازندران گفت: «ترویج حجاب وظیفه مسئولان حکومت اسلامی است و هیچ موضوعی حتی مسئله مهم معیشت نباید مانع از انجام این وظیفه شود.» حسین ردایی، مطالبه زنان در خصوص حجاب اختیاری و انتقاد برخی از مسئولان را به سود «دشمن» دانست و مدعی شد که مردم عزم خود را برای اجرای احکام شرعی نشان داده‌اند.
وزیر آموزش و پرورش از الزامی شدن آموزش‌های دفاعی برای دانش‌آموزان خبر داد و گفت: «هر کس در نظام جمهوری اسلامی فعالیت می‌کند باید با پدافند غیرعامل و مباحث آموزش دفاعی آشنا باشد.» علیرضا کاظمی اعلام کرد این آموزش‌ها در قالب‌های مختلف و در مدت کوتاه به دانش‌آموزان ارائه خواهد شد. بر اساس پیمان‌نامه حقوق کودک که ایران از سال ۱۳۷۳ به آن پیوسته، استفاده از افراد زیر ۱۸ سال در فعالیت‌های نظامی ممنوع است. با این حال، همچون مواردی چون کار کودک، اعدام و ازدواج کودکان، این تعهد نیز با آموزش‌های نظامی به نوجوانان نادیده گرفته می‌شود.
وزیر ارتباطات با اذعان به نارضایتی عمومی از کیفیت پایین اینترنت اعلام کرد که خود نیز از این وضعیت ناراضی است. ستار هاشمی گفت: مردم نسبت به کیفیت اینترنت و شبکه شکایت دارند و ما هم این دغدغه را درک می‌کنیم. کیفیت اینترنت مطالبه‌ای ملی است و باید با برنامه‌ای زمان‌بندی شده و گام‌به‌گام ارتقا یابد؛ البته تحقق آن نیازمند فراهم شدن برخی الزامات است.
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران با انتشار بیانیه ای پلمب ساختمان این انجمن توسط شهرداری را محکوم کرد. در بخش هایی از این بیانه آمده است، “تخلیه اجباری دفتر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران، تنها یک نزاع بر سر ساختمان نیست؛ بلکه تعرضی آشکار به استقلال صنفی و آزادی فعالیت حرفه‌ای روزنامه‌نگاران و چند صدایی جامعه است. حالا تنها تشکل صنفی روزنامه‌نگاران تهران باید به دنبال جایی دیگر برای پیگیری حقوق صنفی اعضای خود باشد یا اینکه تا اطلاع ثانوی در خیابان فعالیت‌های خود را پی بگیرد.”
بیش از یکصد شرکت و استارت‌آپ فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال، با انتشار بیانیه‌ای خواستار پایان قطعی سیاست‌های محدودکننده #اینترنت شدند. در این بیانیه، رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت های آموزشی پربازدید، افزایش سرعت و پهنای باند بین‌الملل، و رفع محدودیت پروتکل‌های نوین، از مطالبات اصلی عنوان شده است.
واکنش های بین المللی
مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، نسبت به اعدام و دفن مخفیانه حمید حسین‌نژاد حیدرانلو، زندانی سیاسی اهل چالدران واکنش نشان داد. وی با اشاره به نقض حقوق اولیه در روند دادرسی و بی‌اطلاعی خانواده از محل دفن، این اقدامات را نقض حقوق بشر و مصداق مجازات ظالمانه مضاعف توصیف کرد.
سازمان عفو بین‌الملل با انتشار بیانیه‌ای خواستار توقف اجرای حکم اعدام بابک شهبازی، زندانی سیاسی شد و اعلام کرد که او در پی یک روند قضایی ناعادلانه، از جمله محرومیت از دسترسی به وکیل، به اعدام محکوم شده است. این سازمان تاکید کرد که آقای شهبازی پیش از محاکمه، تحت شکنجه قرار گرفته، به‌مدت طولانی در سلول انفرادی نگهداری شده و به آسیب رساندن به خانواده‌اش تهدید شده است که همه این اقدامات برای اخذ اعترافات اجباری صورت گرفته‌اند. عفو بین‌الملل خواستار اقدام فوری جامعه جهانی برای جلوگیری از اجرای این حکم شده است.
مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، با ابراز نگرانی شدید نسبت به تأیید حکم اعدام #شریفه_محمدی گفت این اقدام در حالی انجام شده که خود دیوان عالی کشور پیشتر نواقص جدی در روند رسیدگی و آیین دادرسی این پرونده را تأیید کرده بود. او تصریح کرد که وجود گزارش‌های متعدد درباره شکنجه، محرومیت از دسترسی به وکیل منتخب و نگهداری طولانی‌مدت در سلول انفرادی، تردیدهای جدی در خصوص عادلانه‌بودن این روند ایجاد می‌کند.
جامعه جهانی بهائی نسبت به مصادرۀ اموال بیش از ۲۰ شهروند بهائی در اصفهان واکنش نشان داد و این اقدام را «غیرقانونی و تبعیض‌آمیز» خواند. این نهاد تأکید کرده است که بسیاری از افراد تنها از طریق پیامک و بدون طی روند قانونی از پرونده‌های خود مطلع شده‌اند. سیمین فهندژ، نمایندۀ جامعه جهانی بهائی، گفت: «اصل ۴۹ قانون اساسی برای بازپس‌گیری اموال نامشروع تدوین شده، نه برای سرقت سازمان‌یافته دارایی‌های شهروندان بهائی این اقدام زندگی خانواده‌ها را نابود می‌کند و نقض آشکار عدالت و حقوق بشر است.»
نتیجه گیری
گزارش ماهانه مرکز آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در مرداد ماه ۱۴۰۴، چشم‌اندازی نگران‌کننده از وضعیت حقوق بشر در ایران را ارائه داده است. شاهد نقض گسترده حقوق از جمله اجرای حکم اعدام بدون رعایت دادرسی منصفانه، سرکوب آزادی بیان، بازداشت‌های خودسرانه، نقض حق تحصیل، خودکشی کودکان و نوجوانان، خشونت‌های خانگی و ناموسی علیه زنان، نقض حقوق کارگران و استفاده بی‌رویه از زور توسط نیروهای امنیتی بوده‌ایم. این گزارش بر اساس شواهد موثق و گزارش‌های دقیق، تصویری واضح از الگوهای نقض حقوق بشر و تأثیر عمیق آن بر جامعه ایران را به نمایش می‌گذارد.
نتایج به‌دست آمده بر ضرورت اقدامات فوری و مؤثر بین‌المللی و داخلی برای رسیدگی به این نقض‌ها و حمایت از قربانیان تأکید می‌کنند. از جمله یافته‌های کلیدی، افزایش موارد خشونت نظامی و قضایی، به‌ویژه علیه زنان و اقلیت‌ها، نگرانی‌های عمیقی را در مورد تعهد ایران به رعایت حقوق بشر بین‌المللی ایجاد می‌کند. این گزارش بر اهمیت ایجاد تغییر از طریق مکانیزم‌های نظارتی مستقل، افزایش آگاهی عمومی، و فشارهای بین‌المللی به منظور ارتقاء حقوق بشر و حاکمیت قانون در ایران تأکید دارد.
در نهایت، این گزارش ماهانه نه تنها به عنوان یک اسناد تاریخی از وضعیت حقوق بشر در ایران عمل می‌کند بلکه به عنوان یک فراخوان عملی برای همه ذینفعان به منظور اتخاذ اقدامات فوری و مسئولانه در جهت بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران محسوب می‌شود.
بدون نظر
نظر بگذارید