خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه‌های اخیر به دلیل استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به‌شدت آسیب دیده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۹۵ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاه‌سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌‌ای که گذشت، بیش از ۵۶ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده شاخص کیفی هوا دستکم در ۴۳ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به بحران خشکسالی، پسماندها و آلاینده‌ها در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیات وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

به گزارش ایرنا، در هفته گذشته یک قلاده خرس بر اثر اصابت گلوله در بخش چمستان شهرستان نور تلف شد. رئیس اداره حفاظت محیط زیست نور در این خصوص گفت: این خرس به علت تعارض با فعالیت‌های زنبورداری کشته شده و انگیزه، شکار تفننی و غیر مجاز نبوده است. قهرمان اسماعیلی در ادامه افزود: پس از شناسایی فرد متخلف، برای او پرونده قضایی نشکیل خواهد شد.

علاوه بر این، یک قلاده خرس قهوه‌ای در مسیر تنگه مرصاد واقع در استان کرمانشاه، شامگاه روز پنجشنبه بر اثر برخورد با یک دستگاه خودرو پراید تلف شد.

همچنین، مسوول پارک ملی و پناهگاه حیات‌وحش موته واقع در استان اصفهان، از رهاسازی یک راس آهو که در تله زنده‌گیری شکارچیان گرفتار شده بود، خبر داد. به گفته عبدالله قبادپور، این آهوی نر که از ناحیه پا زخمی شده، جهت مداوا و مراقبت‌های تخصصی به مرکز اصفهان انتقال یافته است.

به گزارش تسنیم، خبر کشتن حدود ۲۰ رأس الاغ در روستای راونگ میناب بازتاب گسترده فعالان محیط زیست را در فضای مجازی به دنبال داشته است. به گفته منابع محلی، چندین رأس الاغ بدون صاحب در این روستا با اسلحه هدف قرار گرفته و تلف شده‌اند. میثم قاسمی معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی هرمزگان در این خصوص گفت: الاغ‌های بدون صاحب، جزو گونه‌های تحت حمایت سازمان محیط‌ زیست نیستند، اما با توجه به انتشار این گزارش‌ها موضوع در حال بررسی است.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

در گزارش‌های این هفته، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از ۳۲ شکارچی و صیاد غیرمجاز و متخلف محیط زیستی در شهرستان‌های دشتی، یزد، ری، تنگستان، نهبندان، قزوین، البرز، بهاباد، کنگاور، اردستان، دامغان، ارومیه، شیراز، چاراویماق، سرخه و رومشکان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. از سوی دیگر، دستکم ۴۳ تن چوب قاچاق در شهرهای شیراز، صحنه، صومعه سرا، مریوان، سبلان، میاندورود، کرمانشاه و جرقویه، ضبط و در این راستا ۲۴ قاچاقچی چوب بازداشت شدند.

به گزارش صدا و سیما، در هفته گذشته، دو متخلف زنده‌گیری پرندگان که اقدام به صید سه قطعه کبک کرده بودند، در استان یزد بازداشت شدند. برای این افراد متخلف پرونده قضایی تشکیل شده است.

از سوی دیگر، فرمانده انتظامی شهرستان ری از دستگیری دو شکارچی سابقه دار که با سلاح دوربین دار اقدام به شکار پرندگان در محدوده امین آباد کرده بودند، خبر داد. به گفته حسین مافی، این متهمان پس از انتقال به کلانتری و تشکیل پرونده، به مراجع قضائی معرفی شدند.

به گزارش ایرنا، رئیس اداره حفاظت محیط زیست تنگستان اعلام کرد که در طول سال جاری، سه متخلف زنده‌گیری پرندگان شکاری در این شهرستان بازداشت و به مراجع قضایی ارجاع شدند. حسن فقیه در ادامه افزود: در همین ارتباط، ۱۰ مورد کوخه زنده گیری تخریب و ۱۵ رشته تور پرنده‌گیری و دیگر ادوات شکار زنده‌گیری پرندگان شکاری جمع آوری شده. همچنین هشت بهله دلیجه و ۱۵ قطعه قمری که از شکارچیان متخلف کشف شده بود، در طبیعت رهاسازی شدند.

در خبری دیگر، رییس اداره حفاظت محیط زیست نهبندان از شناسایی سه گروه شکارچی غیرمجاز و بازداشت دو متهم توسط محیط بانان در این شهرستان خبر داد. امیر کوهستانی اعلام کرد: از این متخلفان زیست محیطی یک حلقه دام زنده‌گیری پرندگان، یک قبضه سلاح ساچمه‌زنی دولول، تعداد ۲۳ عدد فشنگ، لاشه یک قطعه کبک، یک قبضه سلاح ساچمه‌زنی تک‌لول، ۱۶ عدد فشنگ ساچمه‌ای و یک دستگاه دوربین چشمی کشف و ضبط شد. دو متخلف بازداشت شده نیز جهت سیر مراحل قانونی، تحویل مراجع قضایی شدند.

به گزارش مهر، دو متخلف شکار غیرمجاز در منطقه شکارممنوع کوه‌مند شهرستان دشتی، توسط یگان حفاظت محیط‌زیست و نیروهای مرزبانی این شهرستان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. به گفته عبدالرحمن مرادزاده، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر، از این متخلفان دو رأس لاشه کل وحشی، یک قبضه سلاح شکاری کالیبر ۳۰۸ و یک دستگاه دوربین چشمی کشف و ضبط شده است.

افزون بر این، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین اظهار داشت: ماموران اداره حفاظت محیط زیست و یگان عملیاتی پلیس مواد مخدر این استان در عملیات مشترک موفق به شناسایی و بازداشت یک شکارچی سابقه دار شدند. اسدالله هاشمی در این خصوص گفت: در محل اختفای فرد متخلف، ۳۲ قطعه از گونه‌های مختلف جانوری زنده و مرده شامل ۱۶ گونه متفاوت از پرندگان و پستانداران از جمله یک راس کل وحشی، شش قلاده روباه، شش سر تشی و گونه‌های ارزشمند پرندگان شکاری مانند دلیجه معمولی، سارگپه پابلند و سنقر تالابی کشف و ضبط شد. هاشمی در ادامه افزود: “این شکارچی متخلف پس از تکمیل صورتجلسه، شامل ارائه لیست کامل گونه‌ها و ثبت ادوات و سلاح مکشوفه، به همراه پرونده کامل تخلفات، جهت رسیدگی قضایی تحویل مراجع ذی‌صلاح در دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان قزوین شد.”

اسدالله هاشمی همچنین از شناسایی و بازداشت یک شکارچی غیرمجاز دیگر در حوزه استحفاظی شهرستان البرز خبر داد و گفت: از متخلف مذکور، یک قبضه سلاح شکاری و تعدادی مهمات کشف و ضبط شده و پرونده او جهت رسیدگی به مرجع قضایی ارجاع شده است.

به گزارش صدا و سیما، یک متخلف شکار غیرمجاز در بهاباد با همکاری نیروهای اداره حفاظت محیط زیست و مأموران پلیس اطلاعات این شهرستان بازداشت شد. از این متهم لاشه یک قطعه کبک و یک قبضه سلاح غیرمجاز کشف و ضبط شده و پرونده او جهت انجام مراحل قانونی به مراجع قضایی ارسال شده است.

در خبری دیگر به نقل از مهر، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کنگاور اعلام کرد که در پی گشت مشترک یگان‌های حفاظت محیط زیست شهرستان‌های کنگاور، سنقر و کلیایی و اسدآباد، یک گروه سه نفره شکار غیرمجاز شناسایی و در این راستا یک تن بازداشت شد. به گفته مجتبی گداری‌نژاد، از شکارچی مذکور لاشه یک قطعه کبک وحشی، یک قبضه سلاح ساچمه‌زنی مجاز و سایر ادوات شکار کشف و ضبط شده و این متهم پس از تشکیل پرونده به مرجع قضایی ارجاع شده است.

از سوی دیگر، رئیس اداره حفاظت محیط زیست اردستان اظهار داشت: مأموران یگان حفاظت محیط زیست این شهرستان حین گشت و کنترل یک متخلف سابقه‌دار شکار و صید غیرمجاز را دستگیر کردند. حسین شواخی افزود: از فرد متخلف، لاشه دو قطعه کبک وحشی و یک قبضه سلاح تک لول کالیبر ۱۲ کشف شده و متهم پس از تشکیل پرونده برای سیر مراحل قانونی تحویل مرجع قضایی شد.

به گزارش مهر، سه صیاد غیربومی پرندگان شکاری در شهرستان دامغان دستگیر شدند. علی آذرپور، رئیس اداره محیط زیست دامغان اعلام کرد که از مخفیگاه این افراد پرندگان شکاری شاهین، دلیجه و سه قطعه کبوتر وحشی کشف شده و این متخلفان به اتهام صید غیر مجاز پرندگان به مراجع قضائی دامغان معرفی شدند.

همچنین، رئیس اداره حفاظت محیط زیست ارومیه از دستگیری سه شکارچی غیرمجاز پرندگان در روستای اربیلان این شهرستان خبر داد. از این متخلفین لاشه ۱۸ قطعه کبک، سه قبضه اسلحه شکاری و مقداری فشنگ کشف و ضبط شده است.

افزون بر این، رئیس پارک ملی بمو اعلام کرد: مأموران یگان حفاظت این پارک ملی در عملیاتی، چند متخلف شکار غیرمجاز را پیش از اقدام به شکار در محدوده این پارک شناسایی و دستگیر کردند. به گفته حمزه برومندفر، در بازرسی از این افراد، یک قبضه سلاح غیرمجاز به همراه مهمات کشف و ضبط شد و پرونده آنان برای رسیدگی به مرجع قضائی ارسال شده است.

از سوی دیگر، جواد شکوهی سرپرست اداره حفاظت محیط زیست بهاباد گفت: سه نفر از شکارچیان غیرمجاز حیات‌وحش شناسایی و دستگیر شدند. وی در ادامه افزود: دو قبضه اسلحه شکاری به همراه لاشه دو راس قوچ وحشی کشف و ضبط شد. متهمان پس از تشکیل پرونده برای سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی معرفی شدند.

به گزارش ایرنا، رئیس اداره محیط زیست شهرستان چاراویماق از دستگیری چهار نفر از شکارچیان غیرمجاز در روستاها و چراگاه‌های اطراف این شهرستان خبر داد. وی افزود: از این متهمین تعداد دو قبضه سلاح شکاری و ۱۰ عدد فشنگ و ادوات شکار ضبط شده است. این متخلفین محیط زیست پس از تشکیل پرونده، برای سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی ارجاع شدند.

به گزارش مهر، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست قیر و کارزین از شناسایی و بازداشت چهار متخلف صید غیرمجاز ماهی در محدوده سد سلمان فارسی این شهرستان، توسط نیروهای یگان حفاظت محیط‌زیست خبر داد. عباس قائدی در ادامه گفت: پس از تشکیل صورت‌جلسه تخلف، پرونده این متخلفان برای رسیدگی قانونی به مرجع قضائی ارسال شده است. از این صیادان غیرمجاز مقادیری ماهی و همچنین ادوات صید، کشف و ضبط شده است.

علاوه بر این، فرمانده انتظامی سرخه از دستگیری دو شکارچی متخلف، توسط مأموران یگان امداد در این شهرستان خبر داد و گفت: در این عملیات، تعدادی لاشه پرنده و سلاح شکاری غیرمجاز از متهمان کشف و ضبط شد. به گفته جلال حسینی، این دو متهم به مراجع قضایی معرفی شده‌اند.

به گزارش صدا و سیما، فرمانده انتظامی کوهسرخ عنوان کرد: دو متهم به شکار غیرمجاز توسط ماموران انتظامی با همکاری ماموران اداره حفاظت از محیط زیست شناسایی و دستگیر شدند. مهدی قاسمی افزود: از خودرو شکارچیان مذکور، یک قبضه اسلحه غیرمجاز، یک دستگاه دوربین و دو لاشه قوچ کوهی را کشف شده و پرونده آنها به مراجع ذی‌صلاح ارسال شده است.

از سوی دیگر، فرمانده انتظامی میامی از دستگیری یک شکارچی در این شهرستان خبر داد. مهدی موسوی گفت: از این شکارچی، لاشه یک قوچ وحشی کشف و ضبط شد. پس از تشکیل پرونده، این فرد متخلف به مرجع قضایی معرفی شده است.

در گزارشی دیگر از خبرگزاری مهر، رئیس اداره محیط زیست دهگلان از کشف ۲۴۰ قطعه پرنده «طرقه چکاوک» در یک عملیات در این شهرستان خبر داد. جمیل حمیدی در توضیح این خبر گفت: این پرندگان که با هدف فروش در بازار سلیمانیه عراق در حال جابجایی در یک خودرو بودند، پس از کشف توسط نیروهای حفاظت محیط زیست، در زیستگاه‌های طبیعی این شهرستان رهاسازی شدند. در حین انتقال، دو قطعه از این پرندگان تلف شده‌اند. حمیدی در ادامه افزود: “پرونده این متخلفان به مراجع قضائی ارجاع داده شده است و با پیگیری‌های قانونی، اقدامات لازم انجام خواهد شد.”

همچنین، رئیس اداره حفاظت محیط زیست فسا از کشف و ضبط محموله بزرگی از سلاح و تجهیزات شکار توسط ماموران این اداره در این شهرستان خبر داد. به گفته علیرضا محمدی فارسی، اقلام کشف شده شامل یک قبضه سلاح غیرمجاز جنگی سیمینوف، یک قبضه سلاح ساچمه‌زنی، حدود نیم کیلوگرم گوشت شکار، سه دستگاه دوربین چشمی،۵۲ تیر فشنگ کلاشینکف، شش تیر فشنگ مشقی، هفت تیر فشنگ ژ۳، یک تیر فشنگ قناسه، ۹ تیر فشنگ برنو، ۱۰۵ تیر فشنگ ساچمه، شش تیر فشنگ چهارپاره و یک رشته قطار برزنت مخصوص سلاح ساچمه‌زنی است.

به گزارش ایلنا، حمید ریگی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست سیستان‌ و بلوچستان از کشف ۲۱ قبضه سلاح شکاری توسط نیروهای حفاظت محیط زیست شهرستان زهک، همزمان با آغاز فصل مهاجرت پرندگان خبر داد.

به گزارش رکنا، ماموران یگان حفاظت اداره محیط زیست کازرون موفق شدند فردی را که اقدام به قطع غیرمجاز درختان بلوط در منطقه دشت برم این شهرستان کرده بود، شناسایی و دستگیر کنند. محمدامین بیرامی در ادامه عنوان کرد: پس از تشکیل پرونده، موضوع برای رسیدگی قانونی به مرجع قضایی ارسال شد.

به گزارش تسنیم، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شیراز از کشف و ضبط حدود چهار تن چوب جنگلی از نوع بلوط در منطقه باغ‌شهرهای ظفرآباد شیراز خبر داد. چوب‌های کشف‌ شده به اداره منابع طبیعی منتقل شده و مراحل قانونی لازم در حال انجام است.

به گزارش صدا و سیما، وحید خسروی فرمانده انتظامی شهرستان صحنه از کشف و ضبط چهار تن چوب قاچاق به ارزش ۸۰ میلیون ریال و بازداشت یک نفردر این راستا خبر داد.

در گزارش دیگری، جعفر عدلی‌مژدهی فرمانده انتظامی صومعه سرا گفت: در حین گشت‌زنی در سطح حوزه استحفاظی در مسیرهای فرعی جنگلی، در بازرسی از دو کامیون، ۱۱ خودروی نیسان وانت و دو دستگاه خودروی سواری، ۲۳ تن چوب قاچاق به ارزش دو میلیارد و ۶۶۰ میلیون ریال کشف و ضبط شد. چوب‌های کشف شده به اداره منابع طبیعی و آبخیزداری تحویل داده شد و در این راستا ۱۹ متهم نیز دستگیر و پس از تشکیل پرونده به مرجع قضائی معرفی شدند.

همچنین مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان از انهدام سه کوره زغال‌گیری جنگلی در محدوده روستاهای قامیشله و انجیران خبر داد. در این عملیات ۴۰ کیسه زغال کشف و ضبط شد.

علاوه بر این، ذبیح اله رضایی فرمانده انتظامی سپیدان گفت: مأموران انتظامی سپیدان از یک دستگاه کامیون حامل چوب مقادیر ۱۰ تن چوب جنگلی بلوط بدون مجوز کشف و ضبط کردند. راننده این کامیون جهت سیر مراحل قانونی به مرجع قضایی معرفی شد.

 یدالله طاهری فرمانده انتظامی میاندورود از کشف و ضبط نیم تن چوب طاق قاچاق از یک دستگاه خودروی نیسان خبر داد. فرد متخلف به همراه پرونده تکمیلی به مرجع قضایی معرفی شده است.

به گزارش مهر، رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان کرمانشاه از کشف و ضبط یک تن چوب بلوط جنگلی در بازرسی دوره‌ای از کارگاه‌های چوب‌بری شهر کرمانشاه خبر داد و گفت: متخلف برای رسیدگی قضایی معرفی شد.

در خبر دیگری، محمدجواد آقاسی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری جرقویه گفت: ماموران در بازرسی از یک دستگاه خودروی سواری مگان در تاغ زار‌های حاشیه روستای پیکان ۴۶۰ کیلوگرم چوب تاغ قاچاق کشف و توقیف کردند. وی افزود: سرنشین این خودرو به همراه یک دستگاه اره موتوری و چوب‌های مکشوفه برای سیر مراحل قانونی تحویل مراجع قضایی شد.

به گزارش صدا و سیما، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی از افزایش کشفیات قاچاق چوب نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: میزان کشف قاچاق چوب در ۷ ماه گذشته، نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود ۲۵٪ افزایش یافته است. مجید ذکرایی همچنین افزود: به طور میانگین هر سال بیش از ۸۰ هزار درخت جنگلی به‌صورت غیرمجاز قطع می‌شود.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای، اهواز ۵۰۰، تهران ۱۷۰، شادگان ۱۷۱، آبادان ۱۹۰، خرمشهر ۱۸۸، سوسنگرد ۲۸۹، هویزه ۲۰۵، شوشتر ۱۷۲، باوی ۱۸۱، اندیمشک ۱۵۷، آغاجاری ۱۵۵، دزفول ۱۵۱، لالی ۱۱۴، اصفهان ۲۱۲، بهبهان ۱۶۵، دشت آزادگان ۳۱۰، کارون ۲۱۲، ملاثانی ۱۸۱، عسلویه ۱۵۱، کنگان ۱۸۲، بیدخون ۱۲۵، گناوه ۱۲۷، بندرعباس ۱۶۸، جاسک ۱۷۲، بندر خمیر ۱۶۹، بندر لنگه ۱۷۹، ساوجبلاغ ۱۵۰، نظرآباد ۱۳۲، کرج ۳۹۶، فردیس ۱۲۰، هندیجان ۱۱۳، یزد ۱۱۲، میبد ۱۱۱، اردکان ۱۳۱، مهریز ۱۰۲، کوت عبدالله ۱۶۱، مشهد ۲۶۱، ماهشهر ۱۵۲، اسلامشهر ۱۶۸، پیشوا ۱۱۲، دماوند ۱۰۴، باقرشهر ۱۳۹ و ملارد ۱۲۹، ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم برای تمام گروه‌ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

 سه‌شنبه ۱۳ آبان‌ماه، به علت وقوع پدیده گرد و خاک و آلودگی هوا، مدارس نوبت صبح مقطع ابتدایی شهرستان‌ بندرعباس و شهرستان‌های شرق هرمزگان از جمله میناب، جاسک، سیریک، رودان و بشاگرد تعطیل شد.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

به گزارش ایلنا، معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری همدان اعلام کرد که این استان از نظر تامین منابع آبی وضعیت مناسبی ندارد. به گفته رضا اخلاص‌مند، در حال حاضر حدود ۵۶٪ حجم سدهای این استان خالی است. همچنین، ۸۱.۵٪ آب مصرفی استان همدان، معادل ۱ میلیارد و ۷۷۰ میلیون متر مکعب از منابع آب زیرمینی و ۱۷.۵٪ معادل ۳۷۵ میلیون متر مکعب از منابع آب سطحی تامین می شود. در همین رابطه، داده‌های شرکت آب منطقه‌ای همدان نیز حجم ذخیره سد اکباتان که یکی از منابع اصلی تامین آب آشامیدنی شهر همدان است، در پایان مهرماه را زیر ۴۰٪ گزارش کرده است. ورودی آب به این سد از رودخانه یلفان به پایین‌ترین سطح خود در ۱۰ سال اخیر رسیده است. بر اساس داده‌های هواشناسی همدان، از آغاز سال آبی جدید در مهرماه تاکنون هیچ نوع بارندگی در این استان صورت نگرفته، در حالی‌که در همین بازه زمانی سال گذشته، بیش از ۱۸ میلی‌متر بارش ثبت شده بود.

در خبری دیگر به گزارش شرق، وضعیت سدهای کشور در سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۳، بدترین وضعیت خود را در ۱۰ سال گذشته داشتند. در سال آبی گذشته، به غیر از سدهای استان اردبیل، مابقی سدهای کشور در وضعیت بحرانی قرار داشته‌اند. براساس این گزارش، کاهش شدید بارش‌ها، موجب افت چشمگیر منابع آب اکثر سدهای کشور شده و در بعضی موارد تا ۱۰۰٪ از حجم آب سدها تقلیل یافته است. به عنوان مثال، سد‌های استان تهران به غیر از طالقان، کاهش بیش از ۵۰٪ را تجربه کردند. به گفته بهزاد پارسا، مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران، در حال حاضر تنها ۱۴ میلیون مترمکعب آب پشت سد امیرکبیر ذخیره شده که معادل ۸٪ ظرفیت این سد است.

گزارش معاونت آب و آبفای وزارت نیرو نشان می‌دهد که سال آبی گذشته یکی از خشک‌ترین سال‌های دو دهه اخیر بوده است. بر اساس این داده‌ها، میزان کل بارش کشور به‌طور میانگین ۳۶ میلی‌متر کمتر از دوره درازمدت ثبت شده است. میانگین بارش سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ حدود ۲۰٪ کمتر تر از میانگین بلندمدت و ۲٪ کمتر از سال قبل بوده است. استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر با افت ۷۰ تا ۹۰ درصدی نسبت به میانگین چندساله مواجه شده‌اند. این وضعیت موجب خشک شدن بیش از ۶۰٪ تالاب‌های کشور شده است.

در همین رابطه، گزارش رسمی دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور، نشان دهنده افت شدید بارش در تمامی ۹ حوضه آبریز اصلی ایران در سال آبی گذشته است. بر اساس داده‌های این گزارش، بارش‌ها در حوضه دریاچه ارومیه حدود ۴۰٪، حوضه مرزی غرب شامل کرخه و کارون بزرگ بین ۴۵٪ تا ۵۵٪، حوضه خلیج فارس و دریای عمان ۴۸٪ تا ۶۰٪، حوضه فلات مرکزی شامل گاوخونی، کویر مرکزی، ابرقوـ سیرجان و درانجیر ۴۰٪ تا ۵۰٪، حوضه کویر لوت حدود ۵۵٪، حوضه هامون شامل هامون هیرمند، جازموریان و مشکین بین ۶۰٪ تا ۹۰٪، حوضه دریای عمان و بلوچستان ۸۵٪ و حوضه قره‌قوم و شمال شرق کشور مابین ۳۵٪ تا ۴۵٪ نسبت به میانگین بلندمدت کاهش یافته‌اند.

به گزارش ایرنا، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد اعلام کرد: سدهای طرق، کارده و ارداک که تامین کننده بخشی از آب شهر مشهد بودند، به علت خشکسالی شدید از مدار خارج شده‌اند و تنها بخش اندکی از آب شرب از سد دوستی تامین می‌شود. به گفته حسین اسماعیلیان، در حال حاضر، کمتر از ۳٪ از حجم سدهای مشهد شامل؛ دوستی، ارداک، کارده و طرق آب دارد. اسماعیلیان در ادامه گفت: “در سال‌های گذشته بیش از ۷۵٪ از آب مشهد از طریق سدها و مابقی از طریق منابع زیرزمینی تامین می‌شد، اما اینک کمتر از ۲۰٪ آب از طریق سدها و مابقی از طریق منابع زیرزمینی و چاه‌ها تامین می‌شود که وضعیت مناسبی نیست.”

افزون بر این، استاندار سیستان و بلوچستان اعلام کرد: وضعیت منابع آبی در استان سیستان و بلوچستان در سال جاری بحرانی است و بیش از ۹۸٪ سطح این استان با خشکسالی مطلق مواجه است. منصور بیجار در ادامه گفت: طی یک سال اخیر، کمترین میزان بارش نسبت به میانگین ۵۰ ساله در سطح استان به ثبت رسیده است. بر اساس آمار‌های رسمی شرکت مدیریت منابع آب ایران، در سال آبی جاری سیستان و بلوچستان ۲.۳ میلیمتر بارش داشته است، این میزان در مقایسه با میانگین ۱۳ میلیمتری بلندمدت (۵۷ ساله) در همین بازه زمانی، نشان دهنده کاهش ۸۲ درصدی است.

بحران فرونشست زمین در ایران

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آب‌های زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود.

به گزارش ایسنا، مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی ضمن اشاره به خطر گسترش پدیده فرونشست زمین در این استان، گفت: دشت‌های سلماس و کهریز بیشترین آسیب را در این زمینه دارند. به گفته مهرنگ دوستی رضائی، عمده‌ترین علت فرونشست زمین، سوء برداشت از سفره‌های زیرزمینی است که به افت شدید سطح آب زیرزمینی و کاهش ظرفیت ذخیره‌سازی طبیعی آبخوان‌ها منجر می‌شود. وی همچنین افزود: “اجرای طرح‌های تعادل‌بخشی، تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها و کنترل برداشت‌های غیرمجاز می‌تواند از افت بیشتر سطح ایستابی جلوگیری کند. همچنین آگاهی‌بخشی به مردم، پرهیز از حفر چاه‌های غیرمجاز، اصلاح الگوی مصرف آب و اجرای سامانه‌های آبیاری تحت فشار نقش کلیدی در حفاظت از منابع آب دارد.”

به گزارش تسنیم، معاون برنامه‌ریزی شرکت آب منطقه‌ای یزد نسبت به گسترش پدیده فرونشست زمین در این استان هشدار داد و آن را «زلزله خاموش» و نتیجه مستقیم برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی عنوان کرد. محمد راسترو در این رابطه گفت: در سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۳، میزان برداشت از منابع زیرزمینی حدود ۸۶۰ میلیون متر مکعب بوده است. از این میزان ۸۴٪ در بخش کشاورزی، ۱۰٪ آب شرب و بهداشت و ۶٪ نیز در صنعت و خدمات مصرف شده است. وی همچنین اظهار داشت: دشت یزد-اردکان با نرخ سالانه ۱۴ تا ۱۵ سانتی‌متر فرونشست، در وضعیت بحرانی قرار دارد. همچنین دشت‌های هرات، ابرکوه، مروست، چاهک شهریاری، دهشیر، شمش-بهادران، چاهگیر و بافق نیز با خطر فرونشست مواجه هستند.

آتش سوزی

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

به گزارش ایرنا، رییس منابع طبیعی و آبخیزداری دزفول از مهار آتش سوزی مناطق جنگلی ارتفاعات لنگرکوه این شهرستان خبر داد. به گفته محمد شفیعی زاده، این حریق پس از ۲۰ ساعت تلاش نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی، دوستداران طبیعت و جوامع محلی خاموش شد.

همچنین، مدیرکل منابع طبیعی استان قزوین از وقوع آتش سوزی در مراتع منطقه شمس‌کلایه در بخش شمالی معلم‌کلایه این استان خبر داد. آزیتا اسدی، روز شنبه در این خصوص اظهار داشت: نیروهای منابع طبیعی با همکاری مردم محلی ابتدا موفق به مهار آتش شدند، اما شعله‌های دوباره زبانه کشید و هم‌اکنون نیروهای ما برای خاموش‌سازی مجدد در این منطقه حضور دارند.

افزون بر این، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان گیلانغرب اعلام کرد که آتش سوزی ارتفاعات شیخ جبرئیل واقع در منطقه حفاظت شده قلاجه این شهرستان مهار شد. به گفته رضا کاوسی، در جریان مهار این حریق، مأمورین یگان حفاظت محیط زیست و نیرو‌های مردمی حضور داشتند.

به گزارش مهر، در هفته گذشته بخش‌هایی از جنگل‌های منطقه جنگلی الیت و دراکین شهرستان چالوس دچار آتش‌سوزی شد. مهرداد خزایی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران – نوشهر روز شنبه اعلام کرد: ماموران منابع طبیعی و محیط زیست همراه با نیروهای مردمی برای مهار این آتش سوزی به این منطقه اعزام شده‌اند.

از سوی دیگر، مسئول پناهگاه حیات‌وحش بیستون از مهار آتش‌سوزی ارتفاعات سرتیپ‌آباد این شهرستان خبر داد. به گفته لایق خسروی، این حریق که خارج از حوزه استحفاظی این منطقه حفاظت شده قرار داشت، برای جلوگیری از سرایت آتش به تالاب هشیلان و پارک جنگلی اطراف، توسط محیط‌بانان و ماموران یگان حفاظت این منطقه خاموش شد.

در خبری دیگر به نقل از مهر، مدیرعامل جمعیت هلال احمر آذربایجان غربی اظهار داشت: آتش‌سوزی مراتع زره‌شوران شهرستان تکاب خاموش شد. حمید محبوبی در ادامه گفت: مهار این حریق با تلاش چهار ساعته نیروهای امدادی و آتش‌نشانی صورت گرفت.

به گزارش صدا و سیما، آتش سوزی ارتفاعات “خان‌یک” واقع در روستای گلگون شهرستان ممسنی پس از چند روز مهار شد. به گفته بهزاد عزیزی، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان ممسنی، در این حادثه حدود ۱۳۰ هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی و جنگل‌های بلوط این منطقه طعمه حریق شده است.

همچنین، در هفته گذشته، آتش سوزی در منطقه حفاظت‌شده “کولا” واقع در شهرستان اندیکا، موجب از بین رفتن بیش از ۲۰۰۰ اصله درخت بلوط در این منطقه شده است. بر اساس گزارشات، نهادهای مسئول از جمله نیروهای اداره منابع طبیعی و بخشداری جهت خاموش کردن این حریق به این منطقه اعزام نشده‌اند و جوامع محلی به صورت خودجوش و با کمترین امکانات جهت اطفا آتش اقدام کرده‌اند.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

در هفته‌ای که گذشت، مدیرکل حفاظت محیط زیست قزوین از شناسایی و پلمب یک واحد آلاینده و غیرمجاز تولید قیر از لجن اسیدی در شهرستان بویین‌ زهرا خبر داد. به گفته اسدالله هاشمی، این واحد آلاینده زیست محیطی، با استفاده از مواد اولیه خطرناک و اسیدی، اقدام به تولید قیر و فرآورده‌های مشابه با کیفیت پایین کرده و خطرات زیست‌ محیطی برای سلامت شهروندان ایجاد کرده بود.

به گزارش ایرنا، روزانه حدود ۱۴۰ تن زباله از شهر بجنورد و روستاهای اطراف، در زمین‌های مجاور کوه “باباموسی” دفن می‌شود. به دلیل نبود زیرساخت برای تصفیه شیرابه‌، این سایت دفن زباله به یک تهدید زیست‌محیطی برای طبیعت و سلامت مردم تبدیل شده است.

همچنین، معاون محیط انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان اعلام کرد: ۷۰٪ واحدهای آلاینده این استان بدون تصفیه خانه هستند. به گفته عادل عربی، علاوه بر واحدهای بدون تصفیه خانه، شماری از تاسیسات نیز توان تصفیه پساب بر اساس استانداردهای زیست محیطی را ندارند. این امر موجب شده فاضلاب واحدهای صنعتی وارد محیط زیست شوند که تهدیدی برای منابع آب، بافت خاک و زیست بوم محسوب می‌شود.