خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۷۳ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت، بیش از ۲۲ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۳۴ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به بحران خشکسالی، پسماندها و آلاینده‌ها در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیات وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

به گزارش مهر، تصویر یک پلنگ ایرانی در کوه مُعلی نائین توسط دوربین‌های تله‌ای ثبت شد. داریوش گل‌علیزاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، با اعلام این خبر گفت: این ثبت تصویر و حضور پلنگ ایرانی به عنوان گونه‌ ای شاخص در رأس زنجیره غذایی، نشانه‌ای از سلامت اکوسیستم منطقه است.

همچنین به گزارش همشهری‌، به‌دنبال انتشار تصاویری از فروش سنجاب در یک سوپرمارکت در تربت‌حیدریه، معاون رصد و پایش یگان حفاظت سازمان محیط زیست از پیگیری و برخورد قانونی با خاطیان خبر داد. علیرضا ساجدین گفت: خرید و فروش سنجاب که یکی از گونه‌های بومی و ارزشمند کشور است، ممنوع است و این حیوانات اهلی نبوده و می‌توانند سلامت انسان را تهدید کنند. وی از مردم خواست در صورت مشاهده موارد مشابه، موضوع را به مسئولین اطلاع دهند.

در گزارشی از صدا و سیما آمده است؛ معاون طبیعی و تنوع زیستی محیط زیست هرمزگان گفت: یک توله پلنگ ایرانی که در اثر خشکسالی در استخر خشک باغ‌ های روستای زاکین سیاهو گرفتار شده بود، با اقدام دو دوستدار طبیعت نجات یافت و در زیستگاه خود رهاسازی شد. قاسمی افزود: به دلیل خشکسالی‌های مداوم، حیوانات برای تأمین آب به مناطق روستایی پناه می‌برند و به همین منظور، طرح‌های جبران خسارت خشکسالی شامل تأمین آب و علوفه برای حیات وحش در حال اجراست. این گزارش همچنین از تلف شدن یک توله پلنگ دیگر در این منطقه خبر داد.

از سوی دیگر به گزارش مهر، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان نطنز از ثبت تصویر یک پلنگ برای نخستین بار در منطقه حفاظت‌شده کرکس خبر داد. علی سالاری گفت: این موفقیت پس از ماه‌ها تلاش محیط‌بانان و با نصب هشت دوربین تله‌ای در منطقه حاصل شد و نشان‌دهنده غنای زیستی منطقه و اهمیت تلاش‌های حفاظتی است. وی افزود: جنسیت و سن پلنگ هنوز مشخص نیست و نیاز به بررسی‌های دقیق‌ تر دارد.

در گزارشی دیگر از صدا و سیما، رئیس اداره محیط زیست شهرستان بهار از تلف شدن تعداد زیادی ماهی قزل‌آلا در رودخانه صالح‌آباد خبر داد. جعفر زهره‌وند گفت: این ماهی‌ها به احتمال زیاد به دلیل بیماری یا قطع اکسیژن ناشی از قطعی برق در مراکز پرورش بخش خصوصی از بین رفته‌اند. وی افزود: رهاسازی این ماهی‌ها در کنار رودخانه، باعث آلودگی محیط زیست می‌شود که این موضوع پیگیری و با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد.

به گزارش رکنا، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران از ثبت تصویر یک قلاده پلنگ در ارتفاعات فیروزکوه خبر داد. عباس‌نژاد گفت: این تصویر توسط دوربین تله‌ای محیط‌ بان اکبر میرزاکریمی، در منطقه انزها به دست آمده است. وی افزود: تکرار مشاهده این گونه در سال‌های اخیر، نشانه‌ای از پایداری جمعیت و سلامت اکوسیستم منطقه است.

گزارشی از مدارا، فرمانده انتظامی گلپایگان از کشف و ضبط سه قلاده میمون از یک منزل مسکونی خبر داد. سرهنگ علی‌اصغر محمدی گفت: پس از دریافت گزارش، با هماهنگی دادستان، اکیپی از نیروی انتظامی و اداره محیط زیست به محل اعزام شد و این حیوانات که به صورت غیرقانونی نگهداری می‌شدند، کشف و به محیط زیست شهرستان تحویل داده شدند. وی افزود: نگهداری هرگونه حیوان وحشی جرم محسوب می‌شود و از شهروندان خواست از این کار خودداری کنند.

همچنین به گزارش مهر، سرپرست اداره حفاظت محیط زیست تالش گفت: دو نفر به جرم آزار و کشتن یک قلاده سگ در تالش شناسایی و پس از طی مراحل قانونی، به ۱۴ ماه حبس تعزیری محکوم شدند. محمدرضا سلامی افزود: این افراد پس از انتشار تصاویر آزار حیوان در فضای مجازی، دستگیر شدند. وی با بیان اینکه بخشی از این مجازات تعلیق شده است، هشدار داد مأموران این اداره به صورت مستمر فضای مجازی را پایش می‌کنند و با هرگونه حیوان‌آزاری برخورد قانونی خواهند کرد.

از سویی، به گزارش ایرنا، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: سالانه حدود ۱۵۰۰ مورد از گونه‌های حیات وحش برای درمان به کلینیک پردیسان منتقل می‌ شوند که بخش عمده‌ای از آنها پس از تیمار به طبیعت بازگردانده می‌ شوند. ظهرابی همچنین درباره گم شدن یک توله خرس سه کیلوگرمی در این مجموعه افزود: پس از فرار این حیوان، به مدت ۱۵ شبانه‌ روز با استفاده از پهپاد، دوربین‌های حرارتی و بیش از ۳۰ تله، عملیات جستجو برای یافتن آن انجام شد، اما اثری از خرس پیدا نشد.

به گزارش همین منبع، ظهرابی اعلام کرد که بر اساس آخرین آمارها، ۲۰ قلاده یوزپلنگ در طبیعت ایران زیست می‌کنند و شش یوز نیز در اسارت هستند. وی افزود: طرح ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در حال بررسی است و قرار است به جای یک طرح مجزا، در قالب یک طرح جامع و همه‌جانبه تنوع زیستی گنجانده شود.

بر پایه گزارشی از ایرنا، رئیس اداره حفاظت محیط زیست مهاباد از رهاسازی یک توله‌گرگ خاکستری پس از مداوا در طبیعت خبر داد. فاروق سلیمانی گفت: این توله‌ گرگ که از ناحیه سر زخمی شده بود، توسط دوستداران محیط زیست به اداره محیط زیست تحویل داده شد. وی افزود: پس از یک هفته تیمار و مراقبت، گرگ در یکی از زیستگاه‌های طبیعی خود رهاسازی شد تا بتواند به زندگی عادی خود ادامه دهد. سلیمانی همچنین به مردم توصیه کرد در صورت مشاهده حیوانات وحشی آسیب‌دیده، از هرگونه مداخله شخصی خودداری کنند.

همچنین به گزارش صدا و سیما، ظهرابی، معاون سازمان حفاظت محیط زیست، با اشاره به کمبود شدید نیروی انسانی گفت: بر اساس استانداردها، کشور به دست‌کم ۱۲ هزار محیط‌ بان نیاز دارد، در حالی که از ۷۶۰۰ پست موجود، تنها ۳۸٪ فعال هستند.

به گزارش رکنا، تالاب انزلی، زیست‌گاه هزاران پرنده مهاجر و یکی از حساس‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران به دلیل رسوب‌گذاری، آلودگی صنعتی و فاضلاب، در آستانه مرگ خاموش قرار دارد و عمق آن در برخی نقاط به کمتر از ۲۰ سانتی‌ متر رسیده است. این گزارش با انتقاد شدید از سازمان حفاظت محیط زیست، این نهاد را به انفعال و عدم اقدام مؤثر متهم کرد. رکنا نوشته است که این سازمان با وجود وظایف قانونی در نظارت، پیشگیری و پیگیری قضایی، هیچ طرح اجرایی برای نجات تالاب ارائه نداده و در برابر پروژه‌های مخرب و صدور مجوزهای غیرکارشناسی سکوت کرده است. همچنین، اظهارات استاندار گیلان مبنی بر عدم ماندگاری آب در تالاب به دلیل رسوب را شاهدی بر سوءمدیریت دانسته شده است.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی‌رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

در گزارش‌های این هفته، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از ۱۳ شکارچی و صیاد غیرمجاز و متخلف محیط زیستی در شهرستان‌های شیراز، گلپایگان، چالوس، بوشهر، بندر خمیر، کرخه، ساری، راسک، دماوند و فومن بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. از سوی دیگر، دستکم ۶ تن چوب قاچاق در شهرهای ساری، تربت جام، بندر انزلی، سقز، نور و لوداب ضبط و در این راستا ۹ قاچاقچی چوب بازداشت شدند.

به گزارش مهر، رئیس پارک ملی بمو شیراز از دستگیری یک شکارچی سابقه‌ دار این منطقه و کشف و ضبط لاشه یک رأس بز وحشی خبر داد. حمزه برومند فر گفت: مأموران یگان حفاظت این پارک با تلاش خود، قاتل حیات وحش بمو را به دام انداختند. وی افزود: پرونده این متخلف به دادگاه زرقان ارجاع شده و دادگستری شهرستان تأکید کرده است که با قاطعیت با تخلفات شکار و صید برخورد خواهد کرد.

همچنین به گزارش ایرنا، رئیس اداره حفاظت محیط زیست گلپایگان از بازداشت دو شکارچی متخلف در «پارک ملی موته» خبر داد. شهاب برهانی اظهار داشت: محیط‌ بانان این شهرستان در گشت شبانه خود، دو شکارچی را که با یک دستگاه موتور سیکلت به صورت غیر قانونی اقدام به شکار یک رأس آهو کرده بودند، بازداشت کردند. وی افزود: علاوه بر بازداشت شکارچیان، موتور سیکلت و اسلحه شکاری ساچمه‌ای آنها نیز توقیف شد و متخلفان برای سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی گلپایگان معرفی شدند.

در گزارشی دیگر از ایرنا، رئیس اداره حفاظت محیط زیست چالوس از شناسایی یک شکارچی و دو همدستش خبر داد که با انتشار فیلمی در حال سلاخی یک گراز در فضای مجازی، شناسایی شدند. محمدرضا نصیری ناتر اظهار داشت: در پی انتشار فیلم سربریدن یک راس گراز در حاشیه روستای دلیر، موضوع با جدیت پیگیری و با همکاری اهالی و منتشرکنندگان فیلم، متهمان شناسایی شدند. وی افزود: برای این افراد متخلف بومی در دادگاه مرزن آباد پرونده تشکیل شده و قرار است خود را به مرجع قضایی معرفی کنند.

از سوی دیگر، به گزارش برنا، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خوزستان از دستگیری چهار شکارچی متخلف در این استان خبر داد. محمد الوندی اظهار داشت: ماموران یگان حفاظت محیط زیست با گشت‌های مستمر، چهار شکارچی را دستگیر و چهار قبضه اسلحه ساچمه‌زنی دارای جواز حمل و ۹ قطعه پرنده حمایت شده دراج از آنها کشف و ضبط کردند. وی افزود: با توجه به ممنوعیت شکار، جریمه شکار هر قطعه پرنده دراج بیش از ۷۰ میلیون ریال تعیین شده و امید است با صدور احکام بازدارنده قضائی، شاهد کاهش این تخلفات باشیم.

در گزارشی از تسنیم، آمده است که فرمانده یگان حفاظت منابع آبزیان شیلات بوشهر از توقیف شش فروند شناور صیادی متعلق به استان‌های همجوار با دو تن آبزیان صید غیرمجاز در سواحل این استان خبر داد. محسن منفردیان اظهار داشت: این شناورهای متخلف به دلیل صید در ایام دریابست، عدم رعایت حریم صیدگاهی و دیگر تخلفات توقیف شدند. وی افزود: از شناورهای توقیف شده حدود دو تن انواع آبزیان، ۱۷ دستگاه موتور قایق و حدود ۹ هزار قلاب صید کشف و ضبط شد. شناورهای متخلف برای طی مراحل قانونی به اسکله صیادی دیر منتقل شدند.

به گزارش خبر هرمزگان، رئیس اداره حفاظت شهرستان بندرخمیر از دستگیری یک شکارچی متخلف در این شهرستان خبر داد. مامورین یگان حفاظت بندرخمیر حین گشت و پایش، یک نفر متخلف را به همراه یک قبضه سلاح شکاری و لاشه شکار شده کل وحشی دستگیر کردند.

همچنین به گزارش ایلنا، رئیس پارک ملی کرخه از دستگیری یک متهم به صید غیرمجاز با استفاده از دستگاه الکتروشوک در رودخانه کرخه خبر داد. علی‌سجاد جلالی اظهار داشت: مأموران یگان حفاظت محیط‌ زیست با همکاری پاسگاه نادری شوش، یک متهم را که قصد فرار با خودرو را داشت، پس از شلیک هشدار دستگیر کردند. وی افزود: از این متهم دو باتری بزرگ، یک دستگاه الکتروشوک و تعداد زیادی ماهی کشف و ضبط شد. سه نفر دیگر از متهمان که در ابتدا متواری شده بودند، نیز با اقدامات اطلاعاتی شناسایی و برای طی مراحل قانونی به دستگاه قضایی معرفی شدند.

گزارشی از حال‌ وش، حکایت از آن دارد در دهستان زردبن از توابع شهرستان راسک، با وجود بحران شدید کم‌ آبی که بزهای کوهی را به نزدیکی روستاها می‌کشاند، شکارچیان اقدام به شکار این حیوانات می‌ کنند. منابع محلی اعلام کرده‌اند که طی هفته‌های اخیر سه تا چهار رأس بز کوهی و آهو شکار شدند. در این گزارش آمده است که با وجود اطلاع‌ رسانی‌ به مسئولان محیط‌زیست، اقدامی صورت نگرفته و مردم محلی نسبت به آینده حیات‌وحش منطقه نگران هستند. همچنین، ادعاهایی مبنی بر همکاری برخی افراد مرتبط با محیط‌زیست با شکارچیان مطرح شده است.

از سوی دیگر به گزارش مهر، رئیس اداره حفاظت محیط زیست دماوند از شناسایی و برخورد با چهار مورد تخلف مرتبط با شکار، نگهداری و فروش غیرمجاز حیات وحش در این شهرستان خبر داد. نقی میرزاکریمی اظهار داشت: این تخلفات شامل شکار یک قوچ وحشی، کشف و نگهداری هشت کبک وحشی و کشف و فروش دو کبک وحشی دیگر بود. وی افزود: همچنین دو قبضه سلاح شکاری پیش از اقدام به شکار در منطقه کوه سفید کشف شد.

گزارشی از ایرنا به نقل از مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری از قطع ۶۴۰۰ اصله درخت و درختچه توسط قاچاقچیان در سال جاری خبر داد و گفت این آمار نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است. علی باقری همچنین از شناسایی یک متخلف سابقه‌دار در حین قطع و حمل درختان هیرکانی در روستای انگتارود بخش چمستان شهرستان نور خبر داد. وی افزود: محموله قاچاق کشف شده توقیف و به پارکینگ اداره منابع طبیعی منتقل شد. باقری از مردم خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه منابع طبیعی، به یگان حفاظت اطلاع دهند.

همچنین به گزارش صدا و سیما، فرمانده انتظامی تربت جام از کشف دو تن و ۵۰۰ کیلوگرم چوب تاغ قاچاق به ارزش ۵۳۰ میلیون تومان و کشف دو دستگاه استخراج ارز دیجیتال غیرمجاز در این شهرستان خبر داد. احمدرضا شهنواز اظهار داشت: ماموران انتظامی در بازرسی از یک خودروی نیسان در محور تربت جام به فریمان، چوب‌های تاغ بدون مجوز را کشف و در این رابطه یک متخلف را دستگیر کردند.

به گزارش ایرنا، فرمانده انتظامی گیلان از کشف دو هزار تن چوب نراد قاچاق به ارزش یک هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال در شهرستان بندرانزلی خبر داد. حسین حسن پور اظهار داشت: در پی پایش انبارهای استان و گزارش‌های مردمی، ماموران پلیس آگاهی با اخذ مجوزهای لازم از یک انبار در منطقه طالب‌ آباد بازدید و دو هزار تن چوب نراد فاقد اسناد قانونی را کشف کردند. وی افزود: در این راستا یک متهم ۳۳ ساله دستگیر و پس از تشکیل پرونده برای سیر مراحل قانونی به مرجع قضائی معرفی شد.

در گزارشی دیگر از صدا و سیما، مأموران اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نور، عوامل قطع درختان هیرکانی در جنگل‌های ایزدشهر را شناسایی و محموله چوب‌های قاچاق را توقیف کردند. در این عملیات، محل اختفای متخلفان شناسایی و چوب‌های کشف‌شده به پارکینگ اداره منابع طبیعی شهرستان نور منتقل شد. یگان حفاظت منابع طبیعی از شهروندان خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف، گزارش دهند.

به گزارش انصاف، رئیس اداره حفاظت محیط زیست سقز از دستگیری یک قاچاقچی چوب و کشف یک تن چوب قاچاق در این شهرستان خبر داد. ایوب شریفی اظهار داشت: با هوشیاری محیط‌بانان یگان حفاظت محیط زیست، فردی که اقدام به قطع و قاچاق درختان بومی بید در منطقه حفاظت شده عبدالرزاق کرده بود، شناسایی و دستگیر شد. وی افزود: یک دستگاه وانت سایپا حامل حدود یک تن چوب قاچاق توقیف و متخلف به همراه پرونده برای طی مراحل قانونی در اختیار مقام قضائی و تعزیرات حکومتی قرار گرفت.

به گزارش ایرنا، مأموران اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نور موفق به شناسایی عوامل قطع درختان هیرکانی در جنگل ایزدشهر واقع در غرب مازندران شدند. مسئول منابع طبیعی رستم‌ رود به اتفاق نیروهای حفاظتی در جریان گشت و سرکشی از حوزه استحفاظی، محل اختفای متخلفان را شناسایی و محموله چوب‌های قاچاق را توقیف کردند. محموله به پارکینگ اداره منابع طبیعی شهرستان نور منتقل شد.

به گزارش برنا، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد از شناسایی و تخریب چهار کوره زغال‌گیری قاچاق در کوه گور اسپید عزیزی لوداب خبر داد. ابراهیم جانی نسب اظهار داشت: با تلاش همکارانمان در پاسگاه منابع طبیعی لوداب، سه کوره زمینی و یک کوره فلزی شناسایی و تخریب شد. وی افزود: شناسایی متخلفین، تشکیل پرونده و برخورد با آن‌ها ادامه دارد.

همچنین به گزارش ایلنا، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست با اشاره به کشته شدن محیط بانان در راه حفاظت از محیط زیست، از احراز پرونده ۴۹ نفر از آنها خبر داد. رضا رستگار گفت: با توجه به اینکه قانون بکارگیری سلاح پاسخگوی نیاز محیط‌بانان نیست، پیگیری‌های لازم برای روزآمدسازی این قانون در مجلس انجام خواهد شد تا محیط‌بانان بتوانند با رعایت حقوق شهروندی و آموزش‌های لازم در مقابله با شکارچیان غیرمجاز، به درستی عمل کنند. وی با تاکید بر عملکرد قاطع این یگان در برخورد با متخلفان، از افزایش ۷۷ درصدی پرونده‌های قضایی و ۴۴ درصدی دستگیری‌ها در چهار ماه گذشته خبر داد و افزود: کشفیات ادوات شکار ۲۶۰ درصد و سلاح‌های غیرمجاز ۵۸ درصد رشد داشته است.

به گزارش صدا و سیما، سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فومن از صدور حکم قضایی برای دو متخلف برداشت غیرمجاز شن و ماسه در این شهرستان خبر داد. ابوذر قریب زاده اظهار داشت: با پیگیری‌ این اداره، مراجع قضایی یکی از متخلفان را به ۱۰ ماه حبس و متخلف دیگر را به پرداخت هفت میلیون تومان جزای نقدی محکوم کردند. وی با تأکید بر جدیت در برخورد با تخلفات زیست‌ محیطی، افزود: مناطق طبیعی و رودخانه‌ای شهرستان مستمر تحت کنترل و پایش یگان حفاظت محیط زیست قرار دارد.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سوء مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای آبادان ۳۹۵، رشت ۴۰۳، دشت آزادگان ۱۶۱، شوش ۲۷۶، گتوند ۳۶۴، مسجدسلیمان ۵۰۰، تهران ۱۷۸، هندیجان ۱۶۵، دزفول ۵۰۰، منطقه ویژه اقتصادی پارس دو ۵۰۰، بهبهان ۱۶۷، اصفهان ۱۷۴، اهواز ۱۸۰، شادگان ۱۵۷، هویزه ۱۷۰، ملاثانی ۱۷۴، اندیمشک ۱۶۹، باغملک ۱۱۳، امیدیه ۱۵۷، رامشیر ۱۰۳، هفتکل ۱۶۳، لالی ۱۱۸، ماهشهر ۱۷۵، خمینی شهر ۱۰۱، منطقه ویژه پارس یک ۴۰۹، سرایان ۱۳۹، سوسنگرد ۵۰۰، شوش ۱۷۰، زاهدان ۱۷۰، رامهرمز ۱۷۰، آغاجاری ۱۶۴، شوشتر ۱۵۶، اسلامشهر ۱۸۷، ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم برای تمام گروه‌ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

به گزارش مهر، در شهرستان زهک واقع در شمال سیستان و بلوچستان، زندگی مردم به دلیل تداوم طوفان‌های شدید و افزایش ریزگردها با مشکلات جدی مواجه شده است. این وضعیت با قطعی‌های مکرر برق که بر اثر این طوفان‌ها رخ می‌دهد، دشوارتر شده و زندگی روزمره مردم منطقه را مختل کرده است.

به گزارش ایلنا، عباس شاهسونی، معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم، با اشاره به افزایش آلودگی هوا در تهران اعلام کرد که در سال ۱۴۰۳، ۷۳۴۲ مورد مرگ در پایتخت به مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق نسبت داده شده است.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق (ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی، خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

بر اساس گزارشی از رکنا با وجود اینکه ۸۰ تا ۹۰٪ از آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌ شود، سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی در سال ۱۴۰۲ تنها ۸.۳٪ بوده که نشان‌ دهنده بهره‌ وری بسیار پایین است. این گزارش دلیل اصلی این وضعیت را سیاست‌ های نامناسب و غیرمنطقی، تمرکز بر محصولات آب‌بر و نبود فناوری می‌داند. همچنین به ناهماهنگی بین اهداف برنامه هفتم توسعه، یعنی کاهش مصرف آب در کشاورزی و در عین حال خودکفایی ۹۰٪ در محصولات استراتژیک، اشاره شده است.

مدیر پایگاه میراث جهانی باغ و قنات ایرانی، ساشا ریاحی مقدم، در گفتگو با ایسنا، نسبت به نابودی تدریجی قنات‌ های کشور هشدار داد و این روند را نتیجه نادیده گرفتن دانش مدیریت آب دانست. او با بیان اینکه حفر چاه‌های عمیق و توسعه شهری بی‌برنامه، قنات‌ها را در آستانه نابودی قرار داده، احیای آن‌ها را راهکاری کم‌ هزینه و پایدار برای مقابله با بحران آب معرفی کرد. ریاحی مقدم تأکید کرد که برای نجات این میراث حیاتی، به اصلاح الگوی مصرف، مشارکت مردم محلی و مدیریت یکپارچه میان دستگاه‌ های مسئول نیاز است.

بر اساس گزارشی از تسنیم، بحران آبی ایران با هدررفت گسترده در دو بخش کشاورزی و شهری تشدید شده است. در بخش کشاورزی به دلیل استفاده از کانال‌های سنتی، تا ۵۰٪ آب در مسیر انتقال به مزارع از بین می‌ رود و تنها بخش کوچکی از اراضی کشور به سامانه‌ های نوین آبیاری مجهز شده‌ اند. همچنین در بخش شهری، بیش از ۳۰ درصد آب تولیدی به علت فرسودگی شبکه‌ها تلف می‌شود. این گزارش ضمن اشاره به ورود کشور به پنجمین سال متوالی خشکسالی، به ناکارآمدی در اجرای قوانین مربوط به نصب کنتورهای هوشمند بر چاه‌های کشاورزی، انسداد چاه‌های غیرمجاز و عدم اجرای کامل الگوی کشت انتقاد کرده و هشدار می‌دهد که بدون اقدامات فوری و مؤثر در این زمینه‌ها، بحران آبی کشور به مرحله‌ای غیرقابل بازگشت خواهد رسید.

به گزارش رکنا، با کاهش بی‌سابقه بارش‌ ها، خشکسالی به استان گیلان نیز رسیده و باعث خشک شدن کامل رودخانه‌ های گازگیشه و باقلاکش در شهرستان صومعه‌سرا شده است. این وضعیت زندگی مردم محلی را تحت تأثیر قرار داده است، به طوری که ساکنانی که پیش‌تر با قایق در این رودخانه‌ها تردد می‌کردند، اکنون با موتور سیکلت رفت‌وآمد می‌کنند. کارشناسان محیط زیست نسبت به پیامدهای خشکسالی در گیلان هشدار داده و خواستار برنامه‌ریزی‌های فوری برای مدیریت منابع آبی شدند.

به گزارش انتخاب، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، گفت که شرکت آبفا با حفر چاه‌های عمیق در حریم شهر، باعث خشک شدن چاه‌های فضای سبز تهران، از جمله در بوستان‌های چیتگر و سرخه حصار شده است. چمران با اشاره به کمک ۱۶۰۰ میلیارد تومانی شهرداری به وزارت نیرو برای بهبود وضعیت آب، ابراز امیدواری کرد که آبفا بتواند وضعیت آبی پایتخت را سامان ببخشد.

به گزارش دیده‌ بان ایران، صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، با ابراز نگرانی از پدیده فرونشست زمین، هشدار داد که تقریباً تمام استان‌ های کشور به جز گیلان با این چالش درگیر هستند و این مسئله آثار تاریخی را تهدید می‌ کند. وی در نشستی با رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، بر پیوند ناگسستنی فرهنگ و محیط زیست در حکمرانی ملی تاکید کرد و حفظ محیط زیست را پیش‌شرط توسعه پایدار دانست. صالحی امیری با اشاره به توقف پروژه پتروشیمی میانکاله به عنوان نمادی از اولویت دادن به عقلانیت زیست‌محیطی، از آمادگی وزارتخانه برای امضای تفاهم‌نامه‌ای مشترک با سازمان محیط زیست برای تقویت حوزه اکوتوریسم و ثبت جهانی آثار طبیعی خبر داد.

به گزارش ایرنا، مدیر حفاظت و بهره‌برداری منابع آب شرکت آب منطقه‌ای فارس اعلام کرد که تاکنون حدود ۳۷۰ حلقه از ۴۷۷۰ حلقه چاه غیرمجاز پر شده‌ اند. علی‌اکبر بازیار با اشاره به شناسایی ۲۶ هزار چاه غیرمجاز در استان که ۱۲۷۰۰ حلقه از آن‌ها فعال است، وضعیت منابع آبی فارس را بحرانی خواند و هشدار داد که ۸۹ درصد از دشت‌های استان در وضعیت ممنوعه قرار دارند. او با تأکید بر اینکه ۸۲ درصد آب استان از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود، برداشت بی‌رویه را عامل کاهش شدید ذخایر آب، فرونشست زمین و افزایش شوری آب دانست. بازیار همچنین اجرای طرح نصب کنتورهای هوشمند روی چاه‌های مجاز را تنها راه نجات منابع آبی استان معرفی کرد و از نصب این کنتورها روی ۳۰ هزار حلقه چاه خبر داد.

به گزارش تسنیم، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، محسن اردکانی، وضعیت ذخایر آبی سدهای تهران را نگران‌ کننده خواند و اعلام کرد که ذخیره آب چهار سد اصلی پایتخت به ۱۲ درصد کاهش یافته است. وی با اشاره به اینکه این میزان در سال‌های نرمال بین ۶۰ تا ۷۰ درصد بوده، شرایط کنونی را در یک قرن اخیر بی‌ سابقه دانست. اردکانی با تأکید بر اینکه برای گذر از این بحران، کاهش ۲۰ درصدی مصرف آب ضروری است، از شهروندان تهرانی خواست تا در مدیریت منابع و دوری از «روز صفر آبی» همکاری کنند.

به گزارش تسنیم، در حالی که خلیج گرگان به دلیل خشکسالی شدید و عدم اقدامات مؤثر، با خطر نابودی کامل مواجه است، اقدامات دولت‌ در سال‌های اخیر متناسب با وضعیت آن نبوده است. این گزارش عملکرد دولت را به دلیل بی‌عملی در برابر راهکارهای مشخص و پیامدهای مانند مرگ هزاران پرنده، مورد انتقاد قرار می‌ دهد. تعلل دولت در تکمیل طرح‌های احیا مورد انتقاد است و ضرورت فوری لایروبی دو کانال دیگر و پمپاژ آب از دریای خزر برای جلوگیری از تبدیل شدن خلیج به دریاچه ارومیه دوم مورد تاکید است.

معاون حفاظت و بهره‌برداری حوضه آبریز فلات مرکزی، عبدالله فاضلی فارسانی، در گزارشی به خبرگزاری صدا و سیما اعلام کرد که حجم کل آب موجود در سدهای تهران تنها ۲۰ درصد است و مخازن این سدها ۸۰ درصد خالی هستند. وی با اشاره به کاهش ۲۶۶ میلیون مترمکعبی ذخایر نسبت به سال گذشته، علت اصلی این بحران را علاوه‌بر خشکسالی‌های پیاپی، برداشت بی‌رویه آب در بالادست سدها، به ویژه در سد لتیان، توسط انهار کشاورزی و واحدهای مسکونی دانست.

رئیس امور منابع آب جنوب شرق استان تهران، محمدرضا گیتی‌پژوه، در یک گفتگو با تسنیم، از انسداد ۴۰ حلقه چاه غیرمجاز در ورامین، پیشوا و قرچک از ابتدای سال جاری خبر داد. وی با اشاره به اینکه در سال گذشته ۳۵۷ حلقه چاه غیرمجاز در این محدوده مسدود شده بود، این روند را جهش قابل توجهی در برخورد با تخلفات دانست. گیتی‌پژوه اولویت اصلی را چاه‌های غیرمجاز نزدیک به منابع آب شرب اعلام کرد و گفت: در کنار این اقدامات، ۱۶ دستگاه کنتور هوشمند نیز بر روی چاه‌های مجاز نصب شده تا از برداشت بیش از حد آب جلوگیری شود. او در پایان تأکید کرد که انسداد چاه‌های غیرمجاز و تجهیز چاه‌های قانونی به سامانه‌های هوشمند، ابزاری کلیدی برای کنترل افت سطح آب‌های زیرزمینی و مقابله با پدیده فرونشست زمین است.

به گزارش ایلنا، استاندار اصفهان، مهدی جمالی‌نژاد، با اعلام اینکه بحران آب اولویت اول استان است، بر لزوم هماهنگی فوری و هم‌افزایی تمام دستگاه‌های اجرایی برای مدیریت این بحران تأکید کرد. دستورات وی شامل پایش و شفافیت منابع آبی، تأمین حق‌آبه تالاب گاوخونی و مقابله با آلودگی، و اجرای سخت‌گیرانه طرح‌های مدیریت مصرف در بخش‌های کشاورزی، شهری و صنعتی می‌شود. او بر تسریع در نصب کنتورهای هوشمند، بازنگری در الگوی کشت و تشدید نظارت بر استفاده از پساب توسط صنایع تأکید کرد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرد که ۱۱ درصد از آب شبکه آبرسانی تهران به دلیل فرسودگی و نشتی هدر می‌رود. وی این میزان را در مقایسه با میانگین جهانی حدود ۸ درصد، رقمی قابل قبول معرفی کرده است.

به گزارش ایسنا، احمد نیک‌فرد، عضو پیشین کمیسیون کشاورزی مجلس هفتم، با اشاره به خشکسالی ها و مدیریت نامطلوب ذخایر آبی، بحران بی‌آبی و فرونشست زمین در ایران را جدی خواند. وی با انتقاد از تعدد متولیان و رقابت منفی میان دستگاه‌ها، اعلام کرد که طبق آمارهای غیررسمی، بیش از ۱۴۰ میلیارد مترمکعب آب از سفره‌ های زیرزمینی برداشت شده که به نابودی گونه‌های جانوری و گیاهی و بسته شدن منافذ طبیعی تغذیه آبخوان‌ها منجر شده است. او برای مقابله با این بحران، خواستار راهبردی قاطعانه از سوی دولت شد که شامل مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز و نصب کنتورهای هوشمند بر چاه‌های مجاز برای کنترل برداشت بی‌رویه آب است.

به گزارش بهار، ذخایر آب سد کمال‌ صالح، اصلی‌ترین منبع تأمین آب شرب اراک به شدت کاهش یافته است. این سد که ظرفیت مفید آن ۹۴ میلیون مترمکعب است، در حال حاضر تنها ۱۶.۷ میلیون مترمکعب آب دارد که نسبت به زمان مشابه سال گذشته، ۴۵ درصد کاهش را نشان می‌ دهد. با ادامه این روند، پیش‌بینی می‌شود که تا اواسط شهریور، تنها امکان برداشت ۳.۸ میلیون مترمکعب آب از این سد وجود داشته باشد که زنگ خطر جدی برای بحران آب در منطقه اراک را به صدا درآورده است.

به گزارش تسنیم، وضعیت ذخایر آبی سدهای ایران بسیار نگران‌ کننده است. این گزارش نشان می‌ دهد که در حال حاضر، ۱۹ سد بزرگ و مهم کشور که نقش حیاتی در تأمین آب شرب و کشاورزی دارند، کمتر از ۲۰ درصد ظرفیت خود آب دارند و بیش از ۸۰ درصد مخازن آن‌ها خالی است. همچنین، مجموع ذخایر آبی تمام سدهای کشور در مقایسه با زمان مشابه سال قبل، با ۲۶ درصد افت مواجه شده است.

به گزارش ایلنا، سلمان ذاکر، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی، نسبت به خشک شدن دریاچه ارومیه هشدار داد و گفت که این موضوع یک ضرر جبران‌ناپذیر برای کل کشور و حتی پایتخت خواهد بود. وی تاکید کرد که اگر به این مسئله توجه نشود، مهاجرت هزاران نفر آغاز و خسارات میلیاردی در آینده به بار خواهد آمد.

به گزارش تسنیم، استان لرستان که به سرزمین آبشارها معروف است، با بحران شدید خشکسالی روبرو شده و بیش از ۶۲۰ روستای آن درگیر تنش آبی هستند. این بحران از اوایل دهه ۱۴۰۰ آغاز شده، نتیجه کاهش مداوم بارش‌ها، افت شدید منابع زیرزمینی و فرسودگی زیرساخت‌های آبی است. به گفته نورالدین نور یزدان، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان، این وضعیت در شهرستان‌ های کوهدشت، چگنی و رومشکان حادتر است، به طوری که در شهرستان کوهدشت، ۵۳ روستا با تنش آبی مواجهند و ۱۵ روستا با تانکر آبرسانی می‌شوند. مدیرعامل آبفا اجرای عملیات اضطراری برای حفر چاه‌های جدید، ساخت مخازن و تعویض خطوط فرسوده را برای مقابله با این بحران در دستور کار قرار داده است.

به گزارش ایرنا، استاندار بوشهر، ارسلان زارع، با اشاره به کاهش ۵۴ درصدی بارش‌ها، وضعیت منابع آبی استان را بحرانی توصیف کرد و گفت با توجه به پیش‌بینی‌ها از ادامه روند گرمایش زمین، تدوین یک برنامه عملیاتی برای کاهش ۳۰ درصدی مصرف آب در بخش کشاورزی ضروری است. زارع از راهکارهایی مانند اصلاح الگوی کشت، توسعه کشت گلخانه‌ای، بهبود شیوه‌های انتقال آب و نهادینه کردن فرهنگ صرفه‌جویی سخن گفت و از سازمان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای خواست تا برنامه‌ای جامع برای مدیریت آب تهیه کنند. همچنین، وی بر لزوم استفاده صنایع از آب‌های نامتعارف و جلب مشارکت عمومی در مصرف بهینه تأکید کرد.

به گزارش بهار، مدیر بهره‌ برداری سد کرج وضعیت ذخایر آبی آن را بی سابقه و بحرانی توصیف کرد و گفت که «سد کرج به گل نشسته است». موجودی مخزن این سد، به ۵۷ میلیون متر مکعب رسیده که از این میزان، فقط ۴۷ میلیون متر مکعب آن قابل برداشت است. این وضعیت، با افت ۴۰ متری ارتفاع آب، زنگ خطر را به صدا درآورده است.

به گزارش تابناک، مرتضی حسن‌آبادی، سرپرست شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه با اشاره به کاهش چشمگیر بارندگی‌ها، از بروز تنش آبی در برخی مناطق استان خبر داد. وی گفت که برای مدیریت این شرایط، چندین طرح مهم آبی از جمله سدسازی در آناهیتا، قشلاق، آبشوران و زمکان و همچنین شبکه آبیاری شرف‌شاه در حال اجرا است. حسن‌آبادی با تأکید بر اولویت تأمین آب شرب، از همکاری با جهاد کشاورزی برای اصلاح الگوی کشت و نصب کنتورهای هوشمندخبر داد. او افزود که گروه‌های صیانت از منابع آبی به طور مداوم چاه‌های غیرمجاز را مسدود کرده و با برداشت‌های مازاد از چاه‌های مجاز برخورد قانونی می‌کنند.

به گزارش روزنامه خراسان، احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت تراز آب دریاچه ارومیه به پایین‌ترین حد خود یعنی ۱۲۶۹.۷۴ متر رسیده و حجم آب آن تنها نیم میلیارد مترمکعب است. کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت خشک شدن کامل دریاچه، زندگی ۱۰ میلیون نفر تحت تأثیر ریزگردهای نمکی قرار گرفته، کشاورزی منطقه نابود، و مهاجرت‌های گسترده و بیماری‌های جدید آغاز خواهد شد.

به گزارش مهر، استان خراسان جنوبی بیش از دو دهه است که با خشکسالی شدید دست‌وپنجه نرم می‌کند، به طوری که بارش‌ها ۴۰ درصد نسبت به بلندمدت کاهش یافته و ۸۲ درصد از ظرفیت سدهای استان خالی است. این گزارش هشدار می‌دهد که با توجه به تأمین بیش از ۹۵ درصد آب از منابع زیرزمینی، میانگین افت سطح آب‌ها به ۲۲ سانتی‌متر در سال رسیده و باعث خالی شدن روستاها و فرسایش بادی گسترده شده است.

به گزارش رکنا، سد منجیل که یکی از منابع اصلی تأمین آب و برق استان‌های گیلان و قزوین است، به پایین‌ ترین تراز آبی خود رسیده و در آستانه بحران قرار دارد. بخش‌هایی از بستر دریاچه پشت سد نمایان شده و این وضعیت می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر کشاورزی، محیط‌زیست و کیفیت زندگی مردم منطقه داشته باشد.

به گزارش همشهری آنلاین، مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران، با اشاره به خطر نابودی سرخه حصار به دلیل عدم تخصیص آب، از سکوت فعالان و نهادهای محیط زیستی انتقاد کرد. وی گفت: درحالی‌که ساختمان سازمان محیط زیست در همین بوستان قرار دارد، کسی به وضعیت این پارک ملی توجه نمی‌کند. پیرهادی با انتقاد از بی‌ تفاوتی به مسائل محیط زیستی در مقایسه با سایر موضوعات، بر لزوم ورود جدی فعالان به این بحران تأکید کرد.

به گزارش تسنیم، ۷۰ درصد از تالاب‌های کشور که بیش از ۳.۴ میلیون هکتار وسعت دارند، دچار خشکی دائمی یا فصلی شده‌اند و در آستانه تبدیل شدن به کانون‌های گردوغبار هستند. بهزاد رایگانی، دبیر ستاد ملی گردوغبار، و بیژن نظری از دانشگاه تهران، دلیل اصلی این وضعیت را علاوه‌بر تغییرات اقلیمی، مدیریت نادرست منابع آبی و سدسازی‌های بی‌رویه از دهه ۱۳۸۰ به بعد دانستند. کارشناسان تأکید کردند که این بحران تبعات زیست‌ محیطی، بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی مانند افزایش مهاجرت و بروز درگیری‌ را در پی خواهد داشت.

به گزارش ایرنا، خشکی تالاب هامون، منطقه سیستان را به یکی از کانون‌ های اصلی گرد و غبار کشور تبدیل کرده است. وحید راهداری، عضو هیأت علمی دانشگاه زابل تشدید این بحران را ناشی از خشک شدن تدریجی تالاب از سال ۱۳۷۹، از دست رفتن پوشش گیاهی و همچنین سیاست‌گذاری‌های ناهماهنگ و نادیده گرفتن هشدارهای علمی در سال‌های گذشته می‌داند. او خاطرنشان کرد که طرح‌ مقابله با گرد و غبار به دلیل الگوبرداری نادرست از مناطق دیگر و بی‌ توجهی به واقعیت‌های اقلیمی و اجتماعی منطقه شکست خورده‌ است.

به گزارش عصر ایران، کار ساخت سد فینسک در منطقه حفاظت‌شده پرور آغاز شده است. این سد که قرار است آب را از سرشاخه تجن به سمنان منتقل کند، سه روستا را به زیر آب برده و باعث آسیب به ۴۳ هکتار از جنگل‌های هیرکانی و کم‌آبی برای بیش از ۲۰ روستا در مازندران می‌شود. علاوه‌بر این، احداث سد یک گورستان تاریخی دو هزار ساله مربوط به دوره‌های هخامنشی تا اشکانی را غرق خواهد کرد. به گفته کارشناسان، با مدیریت بهتر منابع آب در بخش کشاورزی سمنان می‌توان بدون ساخت این سد، کمبود آب شرب را جبران کرد و از نابودی این میراث طبیعی و تاریخی جلوگیری کرد.

به گزارش رویداد ۲۴، تالاب‌های آلاگل، آلماگل و آجی‌ گل در شهرستان گنبدکاووس استان گلستان به دلیل کم‌ بارشی، خشکسالی و دمای بالای هوا، دچار کاهش شدید پهنه آبی شده‌اند. رئیس اداره حفاظت محیط زیست گنبدکاووس اعلام کرده که وسعت این تالاب‌ها بین ۵۲ تا ۸۵ درصد کاهش یافته است.

بحران فرونشست زمین در ایران

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آب‌های زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود.

به گزارش انتخاب، سخنگوی صنعت آب، عیسی بزرگ‌زاده اعلام کرد که پدیده فرونشست زمین در کل کشور اتفاق افتاده و از ۶۰۹ دشت موجود، حدود ۷۰ درصد آن‌ها در وضعیت ممنوعه و بحرانی قرار دارند. برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی طی دهه‌های گذشته، باعث فرونشست در بیش از ۳۰۰ دشت با نرخ‌های متفاوت شده است. وی تأکید کرد که برای مهار این پدیده، که به‌ویژه در دشت‌های مهمی همچون اصفهان، خراسان رضوی، یزد و کرمان جدی‌ تر است.

میثم بصیرت، استاد پیشین شهرسازی و مدیریت شهری دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با روزنامه شرق، گفت که نرخ فرونشست در جنوب و جنوب‌غربی تهران به سالانه بیش از ۳۰ سانتی‌ متر رسیده است. او با هشدار نسبت به غیرقابل زیست شدن تهران در آینده نزدیک، این بحران‌ها را نتیجه ضعف در مدیریت منابع و حکمرانی ناکارآمد در برنامه‌ریزی شهری دانست.

به گزارش بهار، در شهرهای ساری و بابل، بافت‌های تاریخی و بناهای کهن در معرض فرسایش و نابودی تدریجی قرار گرفته‌اند. این گزارش حاکی از آن است که با وجود نقش مهم این آثار در هویت فرهنگی مازندران، بی‌توجهی و نبود مرمت مناسب طی سال‌های اخیر به این وضعیت منجر شده است. کارشناسان میراث فرهنگی هشدار می‌دهند که برای جلوگیری از بین رفتن چهره سنتی این شهرها، مسئولان باید هرچه سریع‌تر اقدام جدی‌تری انجام دهند. از جمله این اماکن می‌توان به خانه کلبادی و مسجد جامع ساری، و همچنین پل تاریخی محمدحسن‌خان و محله گلشن بابل اشاره کرد.

به گزارش شرق، مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، گفت که برخی مناطق تهران سالانه بین ۱۲ تا ۴۸ سانتی‌متر فرونشست دارند که این نرخ، پنج برابر حد بحرانی جهانی است. وی فرونشست را نتیجه برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی می‌داند که زیرساخت‌ها، خطوط مترو و ساختمان‌ها را تهدید کرده و آسیب‌پذیری آن‌ها را در برابر زلزله دوچندان می‌کند.

به گزارش مهر، داریوش گل علیزاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان،، اعلام کرد که فرونشست زمین بزرگ‌ترین چالش استان است و از آلودگی هوا نیز جدی‌ تر است. او با تأکید بر اینکه این پدیده غیرقابل بازگشت است، دلیل اصلی آن را برداشت بی‌رویه آب، مدیریت نامناسب فاضلاب و عدم تغییر در الگوی مصرف آب دانست.

آتش سوزی

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته‌ای که گذشت، ایرنا گزارش داد که مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان گفته است: ۱۳ هزار مترمربع از جنگل‌های منطقه «کشل ورزل» لاکان رشت در دو نوبت طعمه حریق شد. کامیار مرزبانی با اشاره به اینکه آتش‌سوزی‌ها با تلاش نیروهای حفاظت منابع طبیعی و اهالی منطقه مهار شد، علت آن را وزش باد گرم و بی‌احتیاطی مسافران اعلام کرد. وی از شهروندان و مسافران خواست با توجه به گرمای هوا از روشن کردن آتش در جنگل‌ها خودداری کنند.

همچنین به نقل از همین منبع، با گذشت شش ماه از آتش‌سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم، همچنان دود و بوی ناشی از سوختن پوشش‌های گیاهی، سلامت و محیط زیست مردم غرب استان خوزستان را به خطر انداخته است. عباس پورعاطف، فرماندار هویزه، با اشاره به اینکه ۲۵ هزار هکتار از تالاب در حال سوختن است، علت تداوم آتش‌سوزی را نبود آب عنوان کرد و گفت تنها راه مهار آن، رهاسازی آب از سوی کشور عراق است. وی افزود با وجود مهار آتش‌سوزی در بخش ایرانی، تداوم این وضعیت در عراق، تهدیدی جدی برای گونه‌های گیاهی و جانوری تالاب است.

ایرنا همچنین گزارش داد که آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌های هیرکانی منطقه دوآب کردکوی که حدود پنج هکتار را در بر گرفته بود، با تلاش ۲۵۰ نیروی امدادی مهار شد. عبدالغفور غراوی، جانشین استاندار گلستان گفت: این عملیات با هماهنگی سازمان مدیریت بحران کشور، اعزام بالگرد هلال احمر و مشارکت گسترده نیروهای انتظامی، یگان حفاظت منابع طبیعی، محیط زیست و مردم محلی پس از ساعت‌ها تلاش بی‌وقفه به نتیجه رسید.

در گزارشی دیگر از ایرنا، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اردل گفت: آتش‌ سوزی در باغات اردل با همت تیم اطفای حریق جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و مردم محلی، سرانجام به طور کامل مهار شد. وحید طهماسبی افزود: این آتش‌سوزی به دلیل وزش باد دوباره شعله‌ور شده بود و بر اساس برآورد اولیه، ۱۰ هکتار از باغات بادام نساء در آتش سوخته است. وی اعلام کرد علت حادثه و میزان دقیق خسارات در دست بررسی است.

به گزارش این منبع، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون ۲۰۰ هکتار از مراتع و منابع طبیعی استان در ۲۳ مورد آتش‌سوزی ناشی از سهل‌ انگاری سوخته است. سرهنگ عباس عباسی با بیان اینکه گرما عامل اصلی بروز حریق است، از هم‌ استانی‌ها خواست از رهاسازی بطری، لوازم شیشه‌ای و ته‌ سیگار در طبیعت خودداری کنند.

ایرنا گزارش داد که مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری گفت: امسال ۳۳ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی استان رخ داده که منجر به سوختن ۳۳ هکتار از این عرصه‌ ها شده است. علی باقری عامل بیش از ۹۸ درصد این آتش‌سوزی‌ها را سهل‌انگاری انسانی و بی‌احتیاطی دانست و بر اهمیت همکاری مردم برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی تاکید کرد.

به گزارش ایرنا، رییس اداره منابع طبیعی بویین میاندشت گفت: حدود ۸۰ هکتار از اراضی طبیعی روستاهای «دره ساری» و «دره حوض» این شهرستان در آتش سوخت. رضا علی روستایی با بیان اینکه این آتش‌سوزی از عصر روز قبل آغاز شده بود، افزود: آتش‌سوزی پس از تلاش چندین ساعته با مشارکت نیروهای منابع طبیعی، بخشداری، آتش‌نشانی، بسیج و اهالی بومی مهار شد. وی گرمای هوا، پوشش گیاهی خشک و وزش باد را علت گسترش آتش دانست و خاطرنشان کرد که در سال جاری ۲۳۰ هکتار از اراضی طبیعی این شهرستان در ۱۹ حادثه آتش‌سوزی از بین رفته است.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری چهارمحال و بختیاری نیز در گفتگو با ایرنا گفت: در پی آتش‌ سوزی در منطقه حفاظت‌ شده هلن حدود ۱۰۰ هکتار از جنگل‌ها در آتش سوخته است. اردشیر آذر با اشاره به انبوه علوفه خشک در منطقه که شرایط را برای گسترش آتش فراهم کرده، از مردم و عشایر خواست از این گنجینه طبیعی مراقبت کنند. وی افزود: با توجه به حساسیت جنگل‌های زاگرس، درخواست شده است یک پایگاه امداد هوایی برای این استان پیش‌ بینی شود. وی از تلاش نیروهای امدادی برای مهار آتش در منطقه صعب‌ العبور هلن تقدیر کرد.

به گزارش مهر، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از مهار آتش‌سوزی در مراتع گشنیزجان چادگان خبر داد. منصور شیشه‌فروش گفت: این آتش‌سوزی که حدود ۴.۳ هکتار از مراتع را تخریب کرد، با تلاش نیروهای امدادی و محلی پس از دو ساعت مهار شد. وی علت آتش‌سوزی را خطای انسانی اعلام کرد و با هشدار نسبت به افزایش آتش‌سوزی در آینده، بر ضرورت آموزش‌های کاربردی و تشکیل تیم‌های محلی مقابله با حریق تاکید کرد.

همچنین به گزارش این منبع، سرپرست اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دامغان از مهار آتش‌ سوزی در مراتع بغنه کوچک در شمال این شهرستان خبر داد. عباسعلی افضلی گفت: در این حادثه، ۵ هکتار از مراتع طبیعی شامل گونه‌ های درمنه، غلام حسن و گندمیان طعمه حریق شد که با گزارش به موقع و تلاش عوامل آتش‌نشانی، دامداران و بهره‌برداران مهار شد. وی افزود: علت وقوع آتش‌ سوزی در دست بررسی است.

در گزارشی دیگر از مهر آمده است که آتش‌سوزی در کوه دراک شیراز مهار شد. هادی عیدی‌پور، رئیس سازمان آتش‌نشانی شیراز، اعلام کرد که بیش از ۱۰۰ نفر از نیروهای آتش‌ نشان و مردمی در اطفای آن همکاری داشتند. وی افزود که صعب‌العبور بودن منطقه، وزش باد شدید و پوشش گیاهی خشک، باعث گسترش سریع آتش به ارتفاعات مشرف بر روستاهای ده‌شیخ و پس‌کوهک شده بود و برای مهار آن از بالگرد نیز استفاده شد. علت دقیق آتش‌سوزی در دست بررسی است.

از سوی دیگر بر اساس گزارشی از مهر، آتش‌سوزی در جنگل کیسی در نزدیکی روستای مزگاه نوشهر مهار شد. شاهرخ جهانشاهی، فرماندار نوشهر گفت که نیروها در منطقه صخره‌ای و صعب‌العبور، توانستند آتش را در مدت کوتاهی مهار کرده و از گسترش آن جلوگیری کنند. جهانشاهی همچنین از مردم خواست تا در صورت مشاهده هرگونه دود یا آتش‌سوزی، فوراً گزارش دهند.

بر پایه گزارش مهر، رئیس اداره منابع طبیعی شاهرود از مهار آتش‌سوزی در مراتع «سیا کمر» منطقه میقان خبر داد. علی‌اکبر عباسی‌راد گفت: در این حادثه، ۲۰ هکتار از مراتع در منطقه کوهستانی صعب‌ العبور طعمه حریق شد. وی افزود: سه اکیپ از منابع طبیعی، محیط زیست و مردم محلی برای اطفاء حریق اعزام شدند و با ایجاد آتش‌ بُر، از گسترش آتش جلوگیری کردند. عملیات مهار آتش ادامه یافت و نیروها برای پیشگیری از شعله‌ور شدن دوباره آتش، در منطقه شب‌مانی کردند.

به گزارش ایلنا، مصطفی کیانی رحیمی، عضو شورای شهر شیراز، با اشاره به آتش‌سوزی اخیر در پارک کوهستانی دراک، آن را زنگ خطری جدی برای مدیریت شهری دانست. او با تأکید بر اینکه آتش‌نشانی شیراز فاقد تجهیزات تخصصی به‌روز برای مناطق کوهستانی است، به ضعف در هماهنگی‌ها و نبود زیرساخت‌های هوشمند مانند پهپاد و سامانه‌های هشدار سریع اشاره کرد. او پیشنهاد داد ساختاری تخصصی برای مدیریت طبیعت پیرامونی شهر ایجاد شود و خواستار اختصاص بودجه ویژه و سرمایه‌گذاری در فناوری برای پیشگیری از حوادث مشابه شد.

ایلنا همچنین نوشت روابط عمومی منابع طبیعی استان قزوین اعلام کرد که بی‌ احتیاطی یک فرد در روشن کردن آتش، موجب آتش‌ سوزی در جنگل‌های صمغ‌ آباد آبیک شد. در این حادثه حدود ۲ هکتار از اراضی جنگلی شامل درختان ارزشمند ارس طعمه حریق شد. این آتش‌سوزی سرانجام با تلاش نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی و جوامع محلی مهار شد.

به گزارش تسنیم، آتش‌ سوزی گسترده در جنگل‌ های کردکوی، همزمان با تداوم گرمای شدید هوا و صدور هشدار نارنجی هواشناسی زنگ خطر بحران زیست‌محیطی را در استان گلستان به صدا درآورده است. شعله‌های آتش که عامل آن سهل‌انگاری انسانی بوده، بخش زیادی از عرصه‌های جنگلی را گرفته و تیم‌های زمینی و دو فروند بالگرد به مهار آن مشغول شدند. منابع طبیعی گلستان از گردشگران خواسته‌ است تا از ورود به مناطق جنگلی خودداری کنند و هرگونه آتش‌سوزی را اطلاع دهند.

به گزارش تسنیم، رئیس پارک ملی گلستان و ذخیره‌گاه زیست‌ کره، از مهار آتش‌سوزی در بخشی از محدوده جنگلی این پارک خبر داد. احمد رادمان گفت: این آتش‌سوزی که بر اثر سهل‌انگاری گردشگران رخ داده بود و موجب سوختن یک درخت خشک، چند درخت جوان و بخشی از علف‌زار شد، با تلاش چند ساعته محیط‌بانان مهار شد. وی با توجه به گرمای شدید هوا و کاهش رطوبت، به مسافران در خصوص پرهیز از روشن کردن آتش و انداختن ته‌ سیگار هشدار داد.

به گزارش ایسنا، آتش‌ سوزی نهالستان درخت کاج درمنطقه زاغمرز بهشهر در شرق استان مازندران، مهار شد. این جنگل از زیستگاه‌های مهم طبیعی و محل جوجه‌آوری پرندگان مهاجر است. حریق با تلاش نیروهای منابع طبیعی، محیط‌زیست و آتش‌نشانی و با استفاده از امکانات موجود، کنترل شد.

به گزارش صداوسیما در این هفته موارد متعددی از آتش سوزی در منابع طبیعی رخ داد؛ در ادامه، تعدادی از گزارش‌های مرتبط، از این منبع خلاصه شده است:

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری تکاب گفت: بر اثر سهل‌انگاری و بی‌توجهی انسانی، ۵ هکتار از مراتع و منابع طبیعی روستای چهارطاق تکاب طعمه حریق شد. جواد نصیری افزود: با حضور به موقع یگان حفاظت منابع طبیعی، از سرایت آتش به مراتع اطراف جلوگیری و مهار شد.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی از مهار آتش‌ سوزی در جنگل‌ های ارسباران خبر داد. محمدرضی الهیان گفت: این آتش‌سوزی که در منطقه نمنق شهرستان جلفا رخ داده بود، با حضور به موقع یگان‌های حفاظت منابع طبیعی و محیط زیست و همچنین همکاری گردشگران، کنترل و خاموش شد.

مدیرکل مدیریت بحران استان چهارمحال و بختیاری گفت: امسال به دلیل شرایط اقلیمی و خشکسالی، ۶۰ فقره آتش‌سوزی در منابع طبیعی و جنگل‌ های این استان رخ داده است. کیانی افزود: با کمک نیروهای امدادی و مردم، آتش‌ سوزی در جنگل‌ های ارمند و هلن تحت کنترل قرار دارد و یک فروند بالگرد اطفای حریق به استان اعزام شد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان طارم از مهار آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع هزار طارم پس از سه روز تلاش خبر داد. احمدی گفت: این حادثه منجر به سوختن حدود ۴۰ هکتار از مراتع و جنگل‌های ارزشمند منطقه شد. وی افزود: با وجود گستردگی آتش و شرایط سخت جغرافیایی، این آتش‌ سوزی با همکاری مردم و محیط‌ بانان مهار شده است.

فرماندار شهرستان خانمیرزا از مهار آتش‌ سوزی در مراتع و جنگل‌ های کوهستان روستای ارمند پس از حدود ۱۵ ساعت خبر داد. امین کیانی‌ نژاد گفت: حدود ۶۰ هکتار از این اراضی طعمه حریق شده و با وجود مهار آتش، نیروهای امدادی به علت وزش باد و احتمال شعله‌ور شدن مجدد آتش، همچنان در محل حضور دارند. وی افزود: علت آتش‌سوزی در دست بررسی است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان از مهار آتش‌ سوزی در مراتع ارتفاعات دره‌ ساری بویین‌ میاندشت پس از شش ساعت خبر داد. منصور شیشه‌فروش گفت: این آتش‌سوزی که در اثر بی‌احتیاطی انسانی و خشکی پوشش گیاهی رخ داده بود، حدود ۲۳ هکتار از مراتع را از بین برد. وی با تأکید بر ضرورت پیشگیری، به شهروندان هشدار داد که رها کردن آتش یا اشیای قابل اشتعال در طبیعت پیگرد قانونی دارد و از مردم خواست آتش‌سوزی‌ها را  گزارش کنند.

دهیار روستای قینرجه تکاب گفت: در اثر گرمای شدید و سهل‌انگاری مردمی، ۸ هکتار از مراتع روستای گردشگری قینرجه طعمه حریق شد. محمد صالح علیایی افزود: با تلاش چند ساعته پنج نفر از اهالی روستا، آتش مهار و از گسترش آن به مناطق بیشتر جلوگیری شد.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست سقز از مهار آتش‌سوزی در منطقه حفاظت‌شده عبدالرزاق خبر داد. ایوب شریفی گفت: در این حادثه، حدود ۱۵ هکتار از مراتع منطقه طعمه حریق شد. وی افزود: این آتش‌سوزی با تلاش نیروهای یگان حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و مردم روستاهای اطراف مهار شد. شریفی از مردم درخواست کرد که در فصل گرما از روشن کردن آتش در طبیعت خودداری کرده و در صورت روشن کردن آتش، از خاموش شدن کامل آن اطمینان حاصل کنند.

سخنگوی محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد از مهار آتش‌ سوزی در ارتفاعات مشرف بر روستای دشت رز با تلاش به‌موقع مردم منطقه خبر داد. سینایی گفت: این آتش‌سوزی که به دلیل وزش باد شدید و پوشش گیاهی خشک، به‌سرعت گسترش یافته بود، توسط مردم روستای دشت رز و پیش از طلوع آفتاب مهار شد. وی افزود که پس از اطلاع‌ رسانی، محیط‌ بانان نیز برای پشتیبانی به محل حادثه اعزام شدند.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

به گزارش مهر، ارسلان زارع، استاندار بوشهر، در نشستی با مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران، بر لزوم توجه به محیط زیست و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی توسط زیرمجموعه‌های این شرکت تاکید کرد.

از سوی دیگر به گزارش برنا، میثم بصیرت، استاد پیشین شهرسازی دانشگاه تهران، با اشاره به مشکلات بنیادین تهران، این شهر را فاقد ظرفیت پایتخت بودن با ساختار فعلی دانست. او به بحران پسماند اشاره و مجتمع آرادکوه را یک “بمب زیست‌محیطی” توصیف کرد که با دفن روزانه بیش از ۹ هزار تن زباله، سلامت ساکنان جنوب تهران و آب‌های زیرزمینی را تهدید می‌کند.

به گزارش مهر، رئیس اداره محیط زیست شهرستان کهک اعلام کرد که یکی از واحدهای صنعتی آلاینده در ناحیه صنعتی سیرو به دلیل عدم مدیریت فاضلاب صنعتی و بی‌توجهی به اخطارهای مکرر پلمب شده است. وی با تاکید بر رصد شبانه‌ روزی واحدهای صنعتی، از شهروندان خواست تا تخلفات زیست‌محیطی را گزارش دهند.

همچنین بر اساس گزارشی دیگر از مهر، سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پردیس از صدور حکم یک سال حبس تعزیری برای مدیر یک واحد آلاینده خبر داد. این حکم پس از آن صادر شد که این واحد صنعتی با وجود دریافت اخطارهای متعدد، از رعایت ضوابط زیست‌محیطی و جلوگیری از تخلیه غیرمجاز فاضلاب خودداری کرده بود، اقدامی که موجب آلودگی و تهدید علیه سلامت عمومی شده بود.

به گزارش صدا و سیما، وضعیت فاضلاب در شهر چابهار نگران‌ کننده گزارش شده و شهروندان از سرریز شدن فاضلاب در تقاطع خیابان هیرمند و بلوار جانبازان، نسبت به بی‌توجهی شهرداری به این مشکل که شش ماه است ادامه دارد، گلایه دارند.