خبرگزاری هرانا – درگیری‌های نظامی میان ایران و اسرائیل امروز، دوشنبه ۲۶ خرداد، وارد چهارمین روز متوالی شد. پس از آغاز حملات هوایی ارتش اسرائیل به خاک ایران از بامداد جمعه، دامنه این تنش‌ها با پاسخ نظامی ایران گسترش یافته و همچنان ادامه دارد. طی چهار روز گذشته، مناطق نظامی، غیرنظامی و مسکونی در دست‌کم ۱۹ استان کشور هدف قرار گرفته‌اند. بنابر گزارش منابع رسمی و محلی، امروز دست‌کم ۱۶ نفر کشته یا زخمی شده‌اند. همچنین زخمی و کشته شدن ۷۷ تن دیگر در ارتباط با حملات روزهای قبل، محرز شده است. با احتساب این آمار، مجموع صدمات و تلفات جانی چهار روز گذشته در ایران به روایت منابع غیردولتی به دست‌کم ۱۰۹۸ تن رسیده است. از این تعداد ۴۵۲ تن جان خود را از دست داده اند.

ابعاد جغرافیایی و سیر رویدادها

در ادامه حملات نظامی اسرائیل به خاک ایران، امروز شماری از زیرساخت‌های انرژی، تأسیسات نظامی و اماکن مسکونی در استان های ایلام، کرمانشاه، تهران، قم، همدان، خوزستان، زنجان، البرز، مرکزی، آذربایجان شرقی، کردستان و فارس هدف قرار گرفتند. از جمله اماکن شاخصی که امروز مورد هدف قرار گرفتند می‌توان به ساختمان صدا و سیما در تهران، ساختمان آتش نشانی موسیان، بیمارستان فارابی در کرمانشاه و پالایشگاه نفت در کرمانشاه اشاره کرد. یک خودروی امدادی نیز در تهران هدف حملات امروز اسراییل قرار گرفت. همچنین پادگان ها و انبارهای موشکی سپاه در چند استان هدف قرار گرفتند.

وقوع انفجار در برخی از این مناطق باعث ایجاد خسارات گسترده و احتمالاً تلفات انسانی شده است. اطلاعات تکمیلی در حال بررسی و به‌روزرسانی است.

هواپیماهای جنگنده، پهپاد، انواع بمب های کارگذاری شده، موشک کروز هوا پرتاب دلیله، پرتابه‌های کوتاه برد و ریزپرنده های انتحاری از عمده سلاح‌های به‌کاررفته اسرائیل در حملات امروز توصیف شده‌اند.

ارتش اسرائیل روز گذشته اعلام کرد بود که از زمان آغاز حملات به ایران، ۷۲۰ حمله هوایی به نقاط مختلف این کشور انجام داده است.

نقشه زیر پراکندگی حملات و فعالیت‌های پدافندی از روز آغاز درگیری‌ها تا به امروز را نشان میدهد.

به روزرسانی تلفات و خسارات انسانی

از زمان شروع حملات اسرائیل به ایران تاکنون مجموعا بیش از هزار شهروند نظامی یا غیرنظامی کشته یا زخمی شدند. نظامی یا غیرنظامی بودن شمار قابل‌توجهی از قربانیان انسانی مورد اشاره در این گزارش، همچنان در دست بررسی است.

هرانا طی سه روز ابتدایی حملات از مرگ و مصدومیت ۱۰۰۵ تن خبر داده بود. با دسترسی به اطلاعات جدید در خصوص خسارات جانی روزهای گذشته، این میزان به ۱۰۸۲ تن افزایش یافت.

جدول زیر اطلاعات جدید منتشره از تلفات سه روز نخست حملات هستند که آمارهای روزهای قبل را تکمیل می کنند. در برخی موارد اطلاعات جدید الزاما به معنای افزایش تعداد نیست بلکه تغییر در دسته بندی های آسیب دیدگان ایجاد می کند.

آخرین آمار از تلفات و خسارات انسانی تا این لحظه

علاوه بر بخش پیش، گزارشات منتشر شده مربوط به حملات روز جاری نیز، مرگ ۱۳ تن و مصدومیت دستکم ۳ تن دیگر را مستند کرده است تا مجموع آمار زخمی‌ها و کشته شدگان ناشی از حملات اسرائیل به روایت منابع غیردولتی را به دستکم ۱۰۹۸ تن برساند.

به روایت منابع غیردولتی تا زمان تنظیم این گزارش مجموعا ۱۰۹۸ شهروند نظامی یا غیرنظامی کشته یا زخمی شدند از قرار:
▫️غیرنظامیان:
کشته‌شده: ۲۲۴
مجروح: ۱۸۸
▫️نظامیان:
کشته‌شده: ۱۰۹
مجروح: ۱۲۳
▫️نامشخص:
کشته‌شده: ۱۱۹
مجروح: ۳۳۵
▫️کل کشته‌شدگان: ۴۵۲
کل مجروحان: ۶۴۶
▫️مجموع تلفات انسانی: ۱۰۹۸ نفر

همچنین قابل اشاره است که دسترسی به اطلاعات و آمار تلفات نسبت به روز نخست حملات برای گروههای غیردولتی به شدت دشوار شده است که میتواند ناشی از تمهیدات امنیتی حکومت یا اختلالات در ارتباطات باشد.

در حالی که بررسی موردی منابع مختلف غیردولتی، تلفات انسانی در ایران را به کمتر از هزار و صد نفر می رساند، روز گذشته حسین کرمان‌پور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت در یک پست در شبکه های اجتماعی مدعی شد در ۶۵ ساعت نخست حمله اسرائیل به ایران ۱۴۸۱ مصدوم و کشته شدند. او گفت “بیش از ۹۰ درصد این افراد غیرنظامی بودند”. آقای کرمان پور مدعی شد از این تعداد ۵۲۲ تن ترخیص شده اند. این مقام درمانی کشته شدگان را ۲۲۴ تن و مجروحان را ۱۲۵۷ اعلام کرد.

امروز اما، وزیر بهداشت در گفتگو با ایرنا با بیان اینکه ۱۸۰۰ نفر به دلیل حملات اسرائیل مجروح شده‌اند، گفت:در حمله روز گذشته (۲۵ خرداد) اسرائیل به میدان قدس تهران نه تنها لوله‌های آب شکسته شد بلکه ۵۹ نفر در این حادثه آسیب دیدند. همچنین ۱۲ نفر در بمباران میدان قدس به “فیض شهادت نائل آمدند که یک نفر از این افراد یک زن باردار بود. “

ادامه حملات اسرائیل به زیرساخت‌های غیرنظامی ایران در چهارمین روز

حملات ارتش اسرائیل که امروز نیز ادامه داشت به زیر ساخت‌های غیر نظامی آسیب‌هایی وارد کرد. روز جاری شهرهای بوشهر، قشم، بندرعباس، دهلران، نطنز، تهران، سنندج، تبریز، کرمانشاه، اهواز، بندرانزلی، بستان آباد، مرند، ملایر، شاهد درگیری پدافند هوایی با پرتابه های متخصام بودند. امروز همچنان تهران بیشترین حملات را در بین استان های درگیر تجربه کرد. مناطقی که در تهران و حومه مورد اصابت قرار گرفتند عبارتند از؛ روستای خلازیر، شهرک غرب، محله بیدگنه، شهرک واوان، شهرک باقری، دهکده المپیک، اطراف فرودگاه مهرآباد، اطراف میدان آزادی، تهرانپارس و ساختمان صدا و سیما در تهران.

مهمترین مناطق دیگری که شاهد حمله و فعالیت های پدافندی بودند عبارتند از؛ مناطقی در اتوبان های امام‌رضا و تهران به قم، شهرک صنعتی مرند، شهرک امام و پالایشگاه نفت در کرمانشاه، مناطقی در اطراف اتوبان تهران به ساوه و نظرآباد و مهرشهر در استان البرز، بیمارستان فارابی در کرمانشاه، فروشگاه کامیون در کرمانشاه.

در کنار اماکن غیرنظامی، انبارهای موشکی سپاه در فرامان و دولت آباد در استان کرمانشاه، پدافند فاطمه معصومه، پادگان مصطفی خمینی و پادگان آموزش خلبان قیام کوشک نصرت در قم، یک پدافند در اندیمشک، پادگان سپاه در زنجان، پادگان سپاه در سردرود، پادگان سپاه در مریوان، سایت موشکی الوند خمین و یک پادگان نظامی در غرب تهران از جمله اهداف نظامی امروز بودند.

اختلال در ارتباطات و پیامدهای ثانویه

از روز اول حملات، وزارت ارتباطات ایران «به‌دلیل شرایط ویژه کشور» اینترنت را به‌طور موقت محدود کرد. پیام‌رسان واتساپ برای چهارمین روز متوالی مسدود ماند و دسترسی کاربران به خدمات مبتنی بر کلادفلر مختل شده است. این اقدامات فعالیت رسانه‌های مستقل، انتقال داده‌های امدادی و دسترسی فوری به اطلاعات را با مشکل جدی روبه‌رو کرد.

مقامات قضایی و امنیتی از ساعات ابتدایی این درگیری اقدام به تهدید شهروندان کردند. در تازه ترین اظهارات، رئیس قوه قضائیه ایران اعلام کرد افرادی که به اتهام همکاری با اسرائیل دستگیر شوند، طبق شرایط جنگی به سرعت محاکمه و مجازات خواهند شد. محسنی‌اژه‌ای هشدار داد که برای عوامل همکار با اسرائیل، اشد مجازات بدون اغماض در نظر گرفته خواهد شد.

امروز نیز برخوردهای امنیتی با شهروندان در ایران کماکان ادامه داشت و با ثبت دستکم ۱۵ بازداشت در روز جاری، مجموع بازداشت شدگان چهار روز اخیر را به بیش از ۱۱۵ تن رسید.

این شهروندان عمدتا به دلیل انتشار مطالبی در خصوص درگیری نظامی ایران و اسرائیل بازداشت شدند. دستگیر شدگان امروز شامل دو تن در کرمان، دو فرد در تهران، پنج تن در اردبیل، شماری در خر‌م‌آباد و بروجرد، یک تن در شهر قدس، شماری در شهرستان گراش و پنج تن در خراسان شمالی است. همچنین ۶۰ شهروند در استان اصفهان با تشکیل پرونده قضایی مواجه شدند. رئیس پلیس فتا اصفهان این شهروندان را به “تشویش اذهان عمومی در فضای مجازی” متهم کرد.

روزنامه هم میهن نیز با انتشار تصاویری از بازداشت دستکم دو شهروند خبر داد. در این گزارش این افراد “عوامل مرتبط با اسرائیل” عنوان شدند. کانال وابسته به سپاه پاسداران تصاویری نیز از بازداشت دو تن را منتشر کرد و مدعی شد که “آنها حال آماده‌سازی عملیات از یک ساختمان نیمه‌ساز بودند”. یکی از کانال های نزدیک به نهادهای امنیتی نیز با انتشار ویدیویی از بازداشت پنج تبعه کشور افغانستان در شهرستان نهاوند خبر داد و عنوان کرد که “تعدادی ریز پرونده” از این افراد کشف شده است. از سوی دیگر قوه قضاییه ضمن اعلام خبر بازداشت ۲۸ تن در استان تهران طی چهار روز گذشته، بخشی از اتهامات آنها را “جاسوسی، عکسبرداری از استحکامات نظامی و اماکن ممنوعه، نگهداری سلاح جنگی و عضویت در جمعیت‌های معارض کشور” عنوان کرد.

طی روزهای سه روز گذشته دستکم ۱۰۰ تن دیگر در ایران به دلیل انتشار مطالبی در رابطه با درگیری نظامی ایران و اسرائیل، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بودند.

امروز همچنین قوه قضائیه گفت حکم اعدام اسماعیل فکری به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» به اجرا درآمده است. به گزارش خبرگزاری قوه قضائیه، آقای فکری در آذر ۱۴۰۲ دستگیر شده بود و پس از صدور حکم اولیه، پرونده برای رسیدگی به فرجام‌خواهی به دیوان عالی کشور ارسال شد که “با توجه به مستندات موجود”، حکم دادگاه تایید و ابرام شد.

تحلیل حقوق بشردوستانه بین‌المللی (IHL) – روز چهارم

در سومین روز از مخاصمه مسلحانه بین‌المللی میان ایران و اسرائیل، نگرانی‌ها درباره نقض فزاینده اصول بنیادین حقوق بشردوستانه بین‌المللی شدت یافته است. مطابق ماده ۵۱ پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون‌های ژنو، طرفین مخاصمه موظف به تفکیک بین اهداف نظامی و جمعیت غیرنظامی هستند. با این حال، گزارش‌ها از کشته شدن دست‌کم ده کودک در جریان حمله به یک ساختمان مسکونی و مرگ یک کارگر در محل نگهداری اسب، احتمال حملات کور و غیرمتناسب را تقویت می‌کند.

تکرار هدف قرار دادن اماکن فاقد ارزش نظامی آشکار، نه‌تنها اصل تناسب و احتیاط را زیر سؤال می‌برد، بلکه با منع مطلق حملات مستقیم علیه غیرنظامیان، که در ماده ۴۸ پروتکل یادشده تصریح شده، در تضاد جدی است. افزون بر آن، مطابق ماده ۵۷، حتی در فرض وجود هدف نظامی در مجاورت مناطق غیرنظامی، طرفین ملزم به انجام کلیه اقدامات احتیاطی لازم برای کاهش آسیب به غیرنظامیان هستند؛ از جمله صدور هشدار مؤثر پیش از حمله، که در بسیاری از موارد به‌نظر نمی‌رسد رعایت شده باشد.

سازمان‌های حقوق بشری بار دیگر بر ضرورت توقف حملات نامتمایز، حفظ جان غیرنظامیان، و تضمین دسترسی به کمک‌های اضطراری تأکید کرده‌اند. مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران نیز در تازه‌ترین ارزیابی خود ضمن اشاره به الگوهای نگران‌کننده در هدف‌گیری‌ها، تصریح کرد: «حفاظت از جان غیرنظامیان باید در مرکز توجه باقی بماند.»

این مجموعه بار دیگر بر تعهد خود نسبت به مستندسازی، تحلیل حقوقی و پیگیری مسئولیت‌پذیری طرفین در چارچوب حقوق بین‌الملل بشردوستانه تأکید کرده و هشدار داده است که استمرار حملات بی‌تفکیک می‌تواند مصداق جنایت جنگی تلقی شود.

مواضع بین‌المللی در قبال ادامه درگیری – روز چهارم

با تداوم درگیری‌ها، جامعه جهانی واکنش‌های تازه‌ای در قبال حملات نظامی نشان داده است. شماری از دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی خواستار خویشتن‌داری طرفین و بازگشت فوری به مسیرهای دیپلماتیک شده‌اند. در بیانیه‌هایی که امروز منتشر شد، بر ضرورت پرهیز از تشدید خشونت، رعایت کامل حقوق غیرنظامیان و تضمین دسترسی به کمک‌های بشردوستانه تاکید شده است.

در این مواضع، بر نقش نهادهای بی‌طرف بین‌المللی برای نظارت بر تحولات و حمایت از تلاش‌های صلح‌جویانه تصریح شده و نگرانی‌هایی نسبت به خطر گسترش دامنه درگیری‌ها ابراز گردیده است. همچنین بر لزوم پایبندی همه طرف‌ها به تعهدات خود در چارچوب منشور ملل متحد و قواعد حقوق بشردوستانه بین‌المللی تأکید شده است.

روسیه و ترکیه اعلام آمادگی کردند که برای پایان درگیری ها بین ایران و اسراییل میانجیگری کنند. سخنگوی کاخ ریاست‌جمهوری روسیه در اظهاراتی بیان کرد که روسیه با هر دو طرف این جنگ در تماس است و پیشنهاد میانجیگری پیشین همچنان برقرار است. همزمان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه امروز در تماس تلفنی با همتای ایرانی خود، مسعود پزشکیان، گفته است که کشورش آماده است نقش میانجی را برای بازگشت به مذاکرات هسته‌ای و پایان دادن به مناقشه با اسرائیل ایفا کند.

تاکید بر پایبندی به ضروریات – روز چهارم

با گسترش پیامدهای میدانی حملات، آسیب به زیرساخت‌های غیرنظامی و اختلال در خدمات امدادی و درمانی نیز افزایش یافته است. این شرایط، ضرورت رعایت دقیق الزامات حقوق بشردوستانه، از جمله اصل احتیاط، تناسب، و تفکیک اهداف را بیش از پیش آشکار ساخته است.

تأکید بر تضمین دسترسی ایمن و بدون مانع به کمک‌های اضطراری و حمایت از جمعیت غیرنظامی، از سوی نهادهای بین‌المللی و مدافعان حقوق بشر بار دیگر تکرار شده است. در عین حال، خطر استمرار حملات فاقد تمایز و بی‌توجه به موقعیت غیرنظامیان، چالشی جدی برای مشروعیت اقدامات نظامی طرفین محسوب می‌شود.

مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، ضمن ادامه رصد تحولات میدانی، بر لزوم انجام تحقیقات مستقل، مستندسازی دقیق موارد مشکوک به نقض، و پیگیری پاسخگویی حقوقی همه طرف‌ها تأکید کرده است.