خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۶۵ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت، بیش از ۲۳ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۳۶ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی، بحران های فرونشست و بحران پسماند و آلاینده ها در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیات وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

شرق از مشاهده یک پلنگ زخمی در نزدیکی روستای مغانک در دماوند خبر داد و اعلام کرد که این حیوان توسط نیروهای محیط زیست زنده‌گیری و برای درمان به تهران منتقل شده است. سازمان محیط زیست وضعیت درمانی این پلنگ را پیچیده توصیف کرده و احتمال زنده‌ماندن آن را ۵۰٪ دانسته است. با این حال، یک دامپزشک حیات وحش معتقد است که در صورت تشخیص صحیح بیماری و ابتلا به کرونا، درمان این پلنگ نزدیک به صددرصد خواهد بود.کارشناسان سازمان محیط زیست اعلام کردند که این پلنگ نر، ۵ تا ۷ ساله، و بزرگ‌جثه است. در زمان زنده‌گیری، بر اثر درگیری با حیوان دیگری از ناحیه صورت زخمی و دچار عفونت شده بود.

سه قلاده یوزپلنگ در منطقه توران شاهرود تصویر‌برداری شدند. به گفته مسئولان زیست‌کره توران، این یوزها در سلامت کامل به سر می‌برند.

همچنین جعفر پناه‌پور، عکاس طبیعت، روز شنبه ۲۲ دی، ویدئویی از یک پلنگ ایرانی در پارک ملی گلستان منتشر کرد. وی با انتشار این تصاویر، پلنگ ایرانی را «مغرور، زیبا، تنها، با ابهت و صاحب قلمرو» در بهشت پارک ملی گلستان توصیف کرد.

در خبری دیگر، مدیر ستاد طرح یوز کنام ابریشم از مشاهده ۱۲ قلاده یوزپلنگ در طرح حفاظت مشارکتی منطقه کنام میامی خبر داد که نشان‌دهنده اهمیت حفاظت مشارکتی در این منطقه است.

به گزارش مهر، سرشماری پرندگان آبزی و کنار آبزی در استان لرستان از تاریخ ۱۲ دی آغاز شده و تا ۱۲ بهمن ادامه دارد. این سرشماری در ۱۸ سایت از جمله تالاب‌های پلدختر، بیشه دالان، تنوردر، خروسان و همچنین آب‌بندها و سدهای استان با همکاری کارشناسان و پرنده‌شناسان انجام می‌شود. به گفته کامران فرمان‌پور، مدیر کل حفاظت محیط‌زیست لرستان، این اقدام با بهره‌گیری از تجهیزات نوین و در راستای حفاظت از زیستگاه‌های آبی استان صورت می‌گیرد.

در استان اصفهان نیز سرشماری زمستانه حیات وحش و پرندگان آبزی در ۱۳ سایت منتخب آبی شامل تالاب‌ها، سدها و تصفیه‌خانه‌ها در حال انجام است. حسین اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی اصفهان، اعلام کرد که این سرشماری از آبان آغاز شده و شامل گونه‌های شاخص حیات وحش مانند کل، بز، قوچ و آهو است. همچنین، سرشماری پرنده نادر هوبره در هفت شهرستان نیمه شمالی و شرقی استان به طور جداگانه انجام می‌شود تا وضعیت این گونه‌های در حال انقراض مورد بررسی قرار گیرد.

از سوی دیگر؛ جمعیت یوز آسیایی در ایران به کمتر از ۳۰ قلاده کاهش یافته و این گونه همچنان در معرض انقراض قرار دارد. برنامه‌های حفاظت از یوز طی ۴۰ سال اخیر، از جمله طرح تکثیر در اسارت، نتایج موفقی نداشته‌اند. در مراسم «شب یوز آسیایی»، کارشناسان و مسئولان از وضعیت بحرانی یوز، شکست طرح‌های حفاظتی، و ضرورت ارتقای زیستگاه‌ها و کریدورهای یوز صحبت کردند.

حمید ظهرابی، معاون محیط‌زیست، از اقدامات نظیر فنس‌کشی جاده تهران-مشهد و برنامه‌های جدید برای حفظ زیستگاه‌ها و کاهش تهدیدات خبر داد. او گفت که با هزینه ۱۳۰ میلیارد تومان، ایمن‌سازی جاده و بهبود شرایط زیستگاه‌ها دنبال می‌شود. همچنین، باقر نظامی، پژوهشگر یوز، از ناکامی طرح حفاظت و هدررفت منابع مالی انتقاد کرد و بر ضرورت کاهش تلفات و افزایش طعمه یوز تأکید داشت.

ایلنا تصاویری منتشر کرده که لاشه یک سمور آبی کمیاب در میان‌رودان را نشان می‌دهد. طبق این گزارش، این گونه نادر بر اثر برق‌گرفتگی ناشی از ماهیگیری با برق از بین رفته است. ماهیگیری با برق در خوزستان شدت گرفته و تهدیدی جدی برای حیات‌وحش منطقه محسوب می‌شود.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۳۰۰ تن چوب قاچاق در استان‌های گیلان، اردبیل، تهران، خراسان رضوی و خوزستان  ضبط و در این راستا دستکم ۵ متهم بازداشت شدند. همچنین طی این مدت بیش از ۱۸ شکارچی غیرمجاز در شهرستان‌های سمیرم، بجنورد، دماوند، حاجی‌آباد، نیشابور، بجستان، میناب، بافق، طالقان و ازنا بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

لازم به ذکر است؛ قاچاق چوب در جنگل‌های هیرکانی گلستان، به‌ویژه در مناطقی مانند تقرتپه، جعفرآباد و قرق، شدت یافته و به نابودی بخش‌های وسیعی از این جنگل‌های تاریخی منجر شده است. یکی از دلایل اصلی این تخریب، شرایط اقتصادی منطقه و بیکاری ناشی از توقف طرح‌های جنگلداری است.

مسئولان حفاظت منابع طبیعی از افزایش جریمه‌ها و کاشت میلیون‌ها نهال خبر می‌دهند، اما کمبود اعتبارات، قاچاق گسترده و آتش‌سوزی‌ها، حفظ و احیای جنگل‌ها را دشوار کرده است. مردم و دستگاه‌های مسئول باید برای مقابله با این معضل همکاری کنند، زیرا نابودی جنگل‌های هیرکانی تهدیدی جدی برای محیط‌زیست و اقلیم منطقه به شمار می‌رود.

همچنین؛ مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: ۶۰ متخلف شکار و صید در ۲ ماه گذشته در این استان شناسایی و دستگیر شده‌اند. در این راستا پرونده برای متخلفین تشکیل و به مقامات قضایی ارجاع شده است.

اصغر بلکی‌وند، رئیس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد نیز از بازداشت گروهی از متخلفان زیست‌محیطی خبر داد که برخلاف قوانین شکار و صید، اقدام به شکار یک رأس گراز وحشی کرده بودند. وی اعلام کرد که این متخلفان هنگام فرار شناسایی و با همکاری نیروی انتظامی اشترینان و محیط‌بانان متوقف شدند و لاشه گراز وحشی از خودروی آنها کشف و ضبط شد. پرونده آن‌ها برای رسیدگی به مراجع قضایی ارجاع شده است.

افزون بر این؛ رئیس اداره حفاظت محیط زیست کاشان گفت: ۲ شکارچی که اقدام به شکار غیرمجاز گونه‌های حیات‌وحش در منطقه حفاظت شده قمصر و برزک کرده بودند، در مجموع به ۱۲ ماه حبس محکوم شدند.

به گزارش رکنا، در سایه بی‌توجهی سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت در بازار اهواز گنجشک می‌فروشند تا در خوراک‌های روزمره از آن استفاده شود. این عمل نه تنها تهدیدی برای تنوع زیستی و اکوسیستم منطقه است، بلکه بر سلامت عمومی نیز تأثیر منفی می‌گذارد. نهادهای مسئول مانند سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت باید به این مسائل توجه بیشتری داشته باشند و اقدامات فوری برای مقابله با این تخلف‌ها اتخاذ کنند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل از کشف ۴۱ تن و ۱۳۶ کیلو هیزم و ۲ تن زغال در استان از ابتدای سال جاری در این استان خبر داد و گفت: سوداگری در این بخش باعث تداوم تخریب طبیعت شده است و شاهد هستیم افرادی با وجود اینکه بارها دستگیر شده و با آنها برخورد قانونی هم شده است بازهم به این کار ادامه می‌دهند.

به گزازش خبرگزاری مهر، در هفته‌ای که گذشت دو نفر از جنگل‌بانان شهرستان محمودآباد در درگیری با قاچاقچیان چوب مجروح شدند. طبق اعلام اداره کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری مازندران_ منطقه ساری، متخلفان با ۱۰ تن چوب قاچاق و ۶ کوره غیرمجاز دستگیر شدند. همچنین، در ادامه عملیات مشترک یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ساری و اداره مبارزه با قاچاق پلیس امنیت اقتصادی فرماندهی انتظامی استان مازندران در سطح شهرستان جویبار، هفت کوره غیرمجاز تهیه ذغال چوب در این منطقه شناسایی و پلمب شد.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران ۱۶۹، امیدیه ۱۵۴، اهواز ۱۹۲، خرمشهر ۱۶۷، آبادان ۱۵۷، شادگان ۱۵۹، شوشتر ۱۵۶، ماهشهر ۱۶۲، هویزه ۱۵۲، اصفهان ۲۰۰، زنجان ۱۲۱، مشهد ۱۲۹، کرج ۱۱۷، تبریز ۱۵۵، آبیک ۱۷۳، محمدیه ۱۶۶، تاکستان ۱۶۵، قزوین ۱۶۸، بجنورد ۱۳۶، قم ۱۲۷، ساوجبلاغ ۱۳۱، فردیس ۱۴۲، نظزآباد ۱۲۴، کاشان ۱۱۲، شاهین‌شهر ۱۰۴، خمینی‌شهر ۱۴۴، قهجاورستان ۱۴۳، ایوانکی گرمسار ۱۵۲، اشتهارد ۱۲۳، بناب ۱۶۵، مسجدسلیمان ۴۹۳، شوشتر ۱۵۲، سوسنگرد ۱۵۴، اندیمشک ۱۵۵، هندیجان ۱۵۹، شیروان ۱۲۴ و اراک ۱۱۷، ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

شاخص اندازه‌گیری آلودگی هوا بر اساس استاندارد EPA که در بسیاری از کشورهای دنیا و از جمله ایران استفاده می‌شود، به شش دسته تقسیم می‌شود: صفر تا ۵۰ که پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ که سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ که ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ که ناسالم برای همه، ۲۰۰ تا ۳۰۰ که بسیار ناسالم و ۳۰۰ تا ۵۰۰ که خطرناک است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان شهریار از اجرای حکم پلمب دو واحد تولید شن و ماسه در این شهرستان خبر داد. سپیده وجیهی در این باره گفت: با توجه به شرایط جوی و کاهش کیفیت هوا، تیم نظارتی این اداره به همراه مراجع قضایی و نیروی انتظامی، دو معدن متخلف را پلمب کردند. وی افزود: در راستای مصوبات کارگروه مواقع اضطرار آلودگی هوای استان تهران، دستور توقف فعالیت تمامی معادن و کارگاه‌های فرآوری شن و ماسه در شهرستان شهریار صادر شده است و هرگونه تخلف به طور قانونی پیگیری خواهد شد.

مسئولان وزارت بهداشت اعلام کردند که ذرات معلق موجود در آلاینده‌های جوی موجب بروز بیماری‌هایی مانند آسم، برونشیت و سایر عفونت‌های تنفسی می‌شوند. آلودگی هوا به علت ورود ذرات و گازهای مضر به جو زمین اتفاق می‌افتد که غلظت آن به حدی می‌رسد که برای انسان مضر است و علاوه بر افزایش بیماری‌ها، باعث گرمایش زمین نیز می‌شود.

همچنین؛ مدیرکل محیط زیست قم از فعالیت چهار هزار واحد آلاینده در نزدیکی شهر خبر داد و به کوره‌های آجرپزی و واحدهای ریخته‌گری به عنوان نقاط بحرانی اشاره کرد. وی خواستار انتقال این واحدها به خارج از محدوده شهری و تخصیص بودجه‌های عمرانی به مسائل زیست‌محیطی شد. محمدی همچنین بر لزوم برقی‌سازی ناوگان اتوبوسرانی برای کاهش آلودگی هوا تاکید کرد.

رئیس مرکز ملی هوا در سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد که ۸۰٪ از آلاینده‌های گازی ناشی از حمل و نقل عمومی است و مشکلات اجرایی در قانون هوای پاک، عامل اصلی وضعیت کنونی آلودگی هوا در کشور است. وی اشاره کرد که گسترش حمل و نقل عمومی می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد، اما در سال‌های گذشته این موضوع به اندازه کافی پیشرفت نکرده است. همچنین، ناوگان حمل و نقل فرسوده و عدم اجرای طرح‌های اسقاط خودرو از دیگر چالش‌های عمده هستند که نیاز به توجه و پیگیری جدی دارند.

رئیس کل دادگستری استان تهران گفت: تاکنون بیش از ۴۰ قانون و مصوبه در خصوص مقابله با آلودگی هوا تصویب شده و سابقه قانون‌گذاری در این حوزه به بیش از ۴۵ سال می‌رسد. وی افزود: قانون هوای پاک، آخرین و جامع‌ترین قانون در این زمینه است که در سال ۱۳۹۶ تصویب شد و تاکید کرد که کلید مقابله با آلودگی هوا، اجرای این قانون است.

القاصی به مشکلات ساختاری و کمبود منابع مالی اشاره کرد و گفت که اجرای کامل قانون به دلیل ناهماهنگی دستگاه‌ها و عدم تخصیص بودجه کافی به تعویق افتاده است. همچنین، وی از کمبود نظارت مؤثر و تفسیر شخصی از متون قانون به عنوان دیگر عوامل عدم اجرای موفق قانون هوای پاک یاد کرد.

رئیس کل دادگستری استان تهران در نهایت بر لزوم ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی برای مقابله مؤثر با آلودگی هوا تاکید کرد.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به تهدید جنگل‌های بلوط زاگرس با آفت‌ها و بیماری‌ها گفت: براساس بررسی‌های به عمل آمده ۸۰ هزار هکتار از جنگل‌های بلوط این استان دچار آفت و بیماری است که باید راهکار لازم برای مقابله با این موارد اندیشیده شود.

به گزارش شبکه شرق، در هفته‌ای که گذشت آتش‌سوزی گسترده‌ای در جنگل‌های چالوس رخ داد که در عرصه جنگلی ضلع شرقی کمربندی چالوس به نوشهر آغاز شد. این آتش‌سوزی که حدود ۲ هزار متر مربع از عرصه‌های ملی را دچار خسارت کرد، با حضور به‌موقع نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی و همکاری مردم به‌طور کامل مهار و خاموش شد.

مهرداد خزایی پول، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران، علت این آتش‌سوزی را عامل انسانی دانست و اظهار کرد که احتمالاً با توجه به افزایش دما و حضور مسافران در این منطقه، آتش برای طبخ غذا افروخته شده است.

همچنین به گزارش منابع طبیعی مازندران، حریق در عرصه‌های جنگلی صعب‌العبور و کوهستانی دو دانگه ساری به وقوع پیوست که سبب آسیب به سه هزار مترمربع از عرصه‌ها شد. نیروهای حفاظتی منابع طبیعی شهرستان در واحد دودانگه و نیروهای شرکت مجری طرح چوب فریم با همکاری مأموران و اهالی روستا برای اطفای حریق وارد عمل شدند. در این حادثه، آتش‌سوزی سطحی در عرصه جنگلی به مساحت تقریبی ۳۰۰۰ مترمربع واقع در پارسل ۲ سری پاردکلا مهار و خاموش شد.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

سحر تابخش، رییس سازمان هواشناسی، هشدار داد که شرایط آبی در ایران به‌ویژه دریاچه ارومیه نگران‌کننده است و بسیاری از تالاب‌ها به دلیل خشکسالی از بین رفته‌اند. او اشاره کرد که کاهش منابع آبی از سرچشمه‌ها و استفاده از آب رودخانه‌ها برای فعالیت‌های دیگر، منجر به کاهش میزان آب ورودی به دریاچه ارومیه شده است.

بارش‌های کم و افزایش دما در سال‌های اخیر باعث وخامت وضعیت این دریاچه شده است. تابخش تأکید کرد که بدون اقدامات مدیریتی جدی، شرایط بدتر خواهد شد. همچنین، درباره دریاچه خزر، کاهش منابع آبی به‌ویژه از رودخانه ولگا، تاثیر منفی بر تراز آب این دریاچه دارد.

همچنین حسین حاجی‌حسینی، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای گلستان، اعلام کرد که آب رودخانه‌های استان به‌دلیل خشکسالی بین ۳۵ تا ۶۵٪ کاهش یافته است. تا کنون تنها ۱۹٪ از ظرفیت سدهای گلستان ذخیره شده و پیش‌بینی می‌شود با بهبود وضعیت بارش‌ها در زمستان، این میزان افزایش یابد. وی هشدار داد که باید به سمت بهره‌وری آب حرکت کرده و از روش‌های نوین آبیاری مانند آبیاری قطره‌ای استفاده شود.

ناصر اکبری، مدیرعامل آبفای اصفهان، با اشاره به تشدید بحران کم‌آبی در استان اصفهان، از اجرای برنامه جامع برای کاهش تنش آبی در استان خبر داد.

وی تأکید کرد که این بحران باعث شده است تا رسیدگی به نیازهای آبی شهرها و روستاها از اولویت‌های اصلی قرار گیرد و اقدامات متعددی برای کاهش مصرف و مدیریت بهینه منابع آبی در دستور کار قرار گیرد. در این راستا، اصلاح الگوی مصرف در بخش‌های کشاورزی، شهری و صنعتی و استفاده از روش‌های نوین آبیاری از جمله آبیاری قطره‌ای و بارانی، در حال اجرا است.

بر اساس گزارش‌ها، ۴۵ تالاب ایران که نقش حیاتی در تنوع زیستی کشور دارند، به کانون‌های انتشار گردوغبار تبدیل شده‌اند و بسیاری از آن‌ها در حال خشک شدن هستند. هم‌اکنون، ۱.۴۹ میلیون هکتار از وسعت تالاب‌های کشور در معرض خشکیدگی یا تبدیل به کانون گردوغبار قرار دارند.

این بحران‌ها تأثیرات مخربی از جمله کاهش تنوع زیستی، افزایش ریزگردها، از بین رفتن زیستگاه‌ها و اختلال در معیشت جوامع محلی به دنبال دارند. مشکلات اصلی شامل عدم تخصیص حقابه و کمبود منابع آبی است که در بسیاری از تالاب‌ها به ویژه در مناطق خشک مانند سیستان و بلوچستان، به خشکسالی و بروز ریزگردها منجر شده است.

از سوی دیگر؛ داده‌های دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور نشان می‌دهد که سدهای شمیل و نیان استان هرمزگان به دلیل کاهش بارش‌ها و خشکسالی شدید، به وضعیت بحرانی رسیده‌اند و در حال حاضر خشک شده‌اند. این بحران آبی در استان هرمزگان، که به شدت تحت تاثیر کمبود منابع آبی قرار دارد، تهدیدی جدی برای تأمین آب شرب و کشاورزی این منطقه محسوب می‌شود.

افزون بر این، گزارش مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران نشان می‌دهد از مجموع ۴۳٪ مساحت تحت تأثیر خشکسالی در دوره یک ساله تا پایان مهرماه در کردستان، شهرستان بیجار با ۸۲٪، قروه با ۶۸٪ و کامیاران با ۵۹٪ بیشترین میزان مساحت خشکسالی را داشته‌اند. در این بین، میزان خشکسالی شدید و بسیار شدید قروه بالاتر از دیگر شهرستان‌ها است.

بعلاوه، براساس آمار رسمی ارائه شده فقط ۱۴٪ از حجم سدهای استان خراسان رضوی پُر بوده و ۸۶٪ آن‌ها خالی هستند. این کاهش حجم آب، ناشی از کاهش بارندگی‌ها، تغییرات اقلیمی و افزایش مصرف آب در بخش‌های مختلف است. اگرچه احتمال بارش برف و باران در این یکی دو ماه اخیر وجود دارد، اما این بارش‌ها ممکن است کمتر از حد نرمال باشد و به تنهایی قادر به جبران کمبود آب نخواهد بود.

چهارمحال و بختیاری که همواره یکی از نواحی پربارش ایران بود، در سال‌های اخیر با کاهش ۶۳٪ بارندگی مواجه است. این کاهش بارش، ناشی از تغییرات اقلیمی و افزایش گازهای گلخانه‌ای است که باعث کاهش بارندگی و اختلال در جذب آب خاک شده و منابع آب زیرزمینی را با بحران روبه‌رو کرده است.

بحران فرونشست زمین در ایران

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود.

شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در یادداشتی بر ضرورت تدوین مقررات ملی فرونشست زمین تأکید کرده است. او علت اصلی این پدیده را برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و غفلت از تغذیه آبخوان‌ها دانسته و راهکارهایی مانند مدیریت مصرف آب، تغذیه آبخوان‌ها، تصفیه پساب و تغییر روش‌های کشاورزی را پیشنهاد کرده است. انصاری همچنین خواستار تصویب پیش‌نویس اصلاحیه قانون مدیریت پسماند شده و بر لزوم هماهنگی دستگاه‌ها برای مقابله با فرونشست تأکید کرده است.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

مدیر خدمات شهری شهرداری همدان، مرتضی رضایی، اعلام کرد که سرانه تولید زباله در همدان بالاتر از شهرهای دیگر است و میانگین تولید زباله هر شهروند همدانی یک کیلوگرم در روز است. او به تفکیک زباله در مبدا به عنوان راهی برای کاهش حجم زباله‌ها و بازگرداندن زباله‌های قابل بازیافت به چرخه استفاده اشاره کرد. رضایی همچنین از نرم‌افزار بهروب برای تحویل ضایعات و دریافت مبلغ توسط شهروندان خبر داد و بر لزوم فرهنگ‌سازی در مورد تفکیک زباله‌ها و رعایت ساعات مشخص برای بیرون‌گذاری زباله تأکید کرد.

همچنین؛ رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ملارد از محکومیت متصدی یک واحد آلاینده محیط زیست در این شهرستان خبر داد. مهناز مدیریان، رئیس این اداره، اعلام کرد که پس از طرح شکایت علیه واحد آلاینده در مراجع قضایی و پیگیری‌های حقوقی، حکم یک سال حبس تعزیری برای متصدی واحد صادر شد.