تجربه‌ی زندان و حبس برای هر انسانی، فارغ از جنسیت، به خودی خود سخت و ویرانگر است. با این حال، نباید فراموش کرد که زندان‌ها به شکل تاریخی اساساً برای زنان طراحی و بنا نشده‌اند. وجود متهمان و مجرمان زن پدیده‌ای نسبتاً جدید است که سیستم‌های کیفری تا همین چند دهه قبل کم‌تر با آن سر و کار داشتند. جمعیت زندانیان زن در مقایسه با مردان، اما در دهه‌های گذشته رشد بیش‌تری داشته و به گواه آمار در اغلب کشورها تصاعدی بوده است. با این حال، به نظر می‌رسد که اراده‌ای برای توجه ویژه به این مسئله در جهان وجود ندارد. این در حالی است که آسیب‌های زندان بر جسم و روح زنان، به‌ویژه در جوامع سنتی که زندانی شدن زنان هم‌چنان تابو تلقی می‌شود و طرد اجتماعی را به همراه دارد، ممکن است بیش از مردان باشد. در ایران اما این تبعیض مضاعف است؛ در کشوری که زنان از حقوق برابر با مردان برخوردار نیستند، زندان برای زنان سخت‌تر هم می‌شود.

با توجه به مشکلات زنان در زندان‌های ایران و شرایط و نیازهای ویژه‌ی آن‌ها، ماهنامه‌ی خط صلح تلاش کرده است تا در پرونده‌ای به نام «بند زنان» از زوایای متعدد این مسئله را واکاوی کند. در همین راستا، ماهنامه‌ی خط صلح در گفتگویی با عالیه شکربیگی، دبیر پیشین کارگروه خانواده‌ی سالم معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده، به چالش‌های زندانیان زن در زمان حبس و پس از آن پرداخته است. دکتر شکربیگی که دارای دکترای تخصصی جامعه‌شناسی است، ضمن پاسخ به پرسش‌های خط صلح به این ماهنامه می‌گوید: «وقتی می‌گویند یک زن در زندان بوده (صرف نظر از زنان زندانی سیاسی که به دلایل مبارزات سیاسی خود وارد زندان شده‌اند)، این یک انگ و برچسب برای زنان محسوب می‌شود. وقتی از زندان بیرون می‌آید، جامعه، شامل خویشاوندان، دوستان و حتی اعضای خانواده‌ی خودش هم رفتار مداراگرایانه با او ندارد. این خودش از دلایل مهم و زمینه‌ساز آسیب‌های روانی است.»

خط صلح هم‌چنین در گفتگوی دیگری به سراغ دکتر نیره توکلی، جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه‌ی مطالعات زنان، رفته تا از وی در خصوص مسئله‌ی زندان و زنان بپرسد و شنونده‌ی تبیین جامعه‌شناختی این استاد دانشگاه از شرایط زنان زندانی در ایران باشد. دکتر توکلی نیز در این گفتگو، ضمن پاسخ به پرسش‌های ماهنامه‌ی خط صلح، گفت که مسئله‌ی اساسی، بحث جرم‌شناسی نسبت به زنان است. بنا بر نظر دکتر توکلی، مسئله این است که «جرایمی تعریف شده‌اند که برای مردان گناه و مستوجب عقوبت به شمار نمی‌آیند ولی برای زنان همان جرم مجازات‌های سنگینی به همراه دارد.»

صدوپنجاه‌وهشتمین شماره‌ی ماهنامه‌ی خط صلح هم‌چنین همراه است با مطالب و اظهارنظراتی از:

آتنا دائمی، دینا قالیباف، مطهره گونه‌ای، مرضیه محبی، الهه امانی، احسان حقی، علیرضا گودرزی، محمدهادی جعفرپور، قاسم بعدی، حامد فرمند، هرمز شریفیان، فرشته گلی، زهرا باقری‌شاد، نفیسه شرف‌الدینی، ساناز طاهری، علی کلائی، مطهره جعفری، پدرام تحسینی، صغری رحیمی، مرتضی هامونیان و جمعی دیگر از فعالان حقوق بشر.

در این شماره می‌خوانید: