خانه  > slide, سایر گروهها  >  نگاه مردم به زمین به عنوان یک کالای سرمایه ای است؛ در گفتگو با علیم یارمحمدی نماینده مجلس/ گفتگو از علی کلائی

نگاه مردم به زمین به عنوان یک کالای سرمایه ای است؛ در گفتگو با علیم یارمحمدی نماینده مجلس/ گفتگو از علی کلائی

ماهنامه خط صلح – طرح اقدام ملی مسکن در ماه های اخیر توجهات بسیاری را به خود معطوف کرده است. در ایرانی که در دولت احمدی نژاد با مسئله ای به نام مسکن مهر مواجه بوده و نقدهای بسیاری هم به آن شده، طرح اقدام ملی مسکن بحثی است نه قدیمی و نه جدید. در وضعیتی که معاملات مسکن در کشور به بیشترین وضعیت رکود خود در دهه های اخیر رسیده و رسانه ها از عمیق تر شدن این رکود خبر می دهند، خط صلح مناسب دیده است که با یکی از نمایندگان مجلس که خود را درگیر این طرح و حاضر در مناطق نیازمند مسکن می داند، گفتگویی داشته باشد.

علی کلائی

علیم یارمحمدی، نماینده حوزه انتخابیه سیستان و بلوچستان (زاهدان) دوره دهم مجلس شورای اسلامی و عضو فراکسیون امید است. وی در سال اول این دوره، نائب رئیس، در سال دوم عضو و در سال های سوم و چهارم این مجلس، دبیر دوم کمیسیون عمران مجلس بوده است که بحث و بررسی در خصوص طرح ملی مسکن در این کمیسیون تخصصی مطرح است. خط صلح با این نماینده مجلس در خصوص جامعه هدف طرح ملی مسکن و مشارکت سرمایه گذاران سخن گفت و نقد او را علی رغم تائید ضمنی اش بر طرح مسکن مهر شنید.
یارمحمدی در این گفتگو در پاسخ به پرسشی در خصوص نقش حاکمیت و انبوه سازان در امر مسکن به خط صلح گفت: “ماهیت انبوه ساز همین است که می خواهد بیاید و مشارکتش را با دولت انجام بدهد. ساخت و ساز آن بخش را انجام می دهد. توزیع مسکن ولی با خود حاکمیت است.”
او همچنین در مورد مشکلات حوزه مسکن ناظر به این طرح ملی هم توضیح داد که “باید منابع تسهیلات مشخص شود. ما احتمالا در تسهیلات لَنگِش خواهیم داشت. باید این ها به موقع به دست افرادی که ساخت و سازها را انجام می دهند برسد که مشمول زمان نشوند.”
مشروح گفتگوی ماهنامه خط صلح با این نماینده مجلس شورای اسلامی را در ذیل می خوانید:

طرح اقدام ملی مسکن شامل چه برنامه ها و چشم اندازهایی است؟ و چه اقشار و یا دهک هایی را هدف قرار داده است؟

طرح ملی مسکن حدود ۴۵۰ هزار واحد در سطح کشور را شامل می شود. جامعه هدف آن هم لایه های پائین جامعه است. اما بر سر زمین و ساخت و ساز باید با سرمایه گذاران مشارکت بشود و بعد در اختیار مردم قرار بگیرد.

پیشتر هم طرح مسکن مهر را داشتیم. ناظر به تجربیات و نواقص آن، در طرح ملی مسکن چه تمهیداتی برای عدم تکرار کاستی های قبل در نظر گرفته شده است؟
آن طرح از نظر من مسئله ای نداشت. البته آن موقع مسئله ارزش زمین مطرح نبوده و لحاظ نشده بود. امروز است که زمین ارزش ویژه ای پیدا کرده. آن موقع بر روی بافت های فرسوده و زمین هایی که الان در خود بافت شهری است، بحث شد. در وضعیت فعلی از ظرفیت و قیمت آن زمین ها استفاده می شود تا این سرمایه گذاری را در ساخت و ساز هم لحاظ کنند و همچنین این سرمایه بخشی از آورده دولت بشود. تسهیلات بانک ها هم هست که در اختیار سازنده قرار می گیرد. بالاخص در حوزه سرمایه گذاری که با سرمایه گذاران مواجه هستیم. در این مرحله مسئله ما بحث ایجاد مشاغل در صنعت ساختمان مورد توجه است.

شما به قیمت زمین اشاره کردید. در وضعیت فعلی مسئله رکود بازار مسکن هم مطرح است. این مسئله قیمت با رکود موجود چه نسبتی دارد؟

به نظر من نسبتی ندارد. در بازار، مردم حرکت و گرایشی به سمت مسکن و مسکن های لوکس دارند. نگاه مردم به این ها به عنوان یک کالای سرمایه ای است که خود عملا ایجاد افزایش قیمت می کند. مردم هم سرمایه های خودشان را با توجه به وضعیت ارزش پول ملی به آن سمت و سو هدایت می کنند. زمانی این هدایت و توجه به سمت ارز و طلا بود. الان بدل به مسکن شده است. البته در وضعیت فعلی مسکن در حال پیدا کردن جایگاه واقعی اش است. عملا عرضه و تقاضا با توجه به وضعیت ارزش پول ملی کاهش پیدا کرده و قیمت ها در حال کاهش است. ما اخیرا شاهد کاهش سی درصدی قیمت ها در این مدت بوده ایم.

بازآفرینی بافت های فرسوده شهری و حاشیه نشین های غیر رسمی چه جایگاهی در این طرح دارند؟

ارزش اراضی آن ها که قطعا محفوظ است. حتی این ارزش بالاتر هم رفته است. به نظر من این طرح به این افراد این اجازه را می دهد که بتوانند برای ساخت و ساز در طبقات (و نه سطح) مجوزهایی بگیرند. این مجوزها همچنین می تواند برای افزایش تعداد خانه ها موثر باشد و هم در بازار اثرات خاص خودش را بگذارد. صنعت ساختمان می تواند بصورت گسترده ای اشتغال ایجاد کند. ما سی درصد اشتغال کشور را از این صنعت می دانستیم. ولی متاسفانه هر نوع ترفندی که اجرا می کنیم تا به آن برسیم، موفق نشده و نمی شویم. تنها امیدواریم با این طرح این شکوفایی صورت بگیرد.

متولی این طرح دولت است. سوال این جاست که کنترل مجلس بر عملکرد دولت در حوزه مسکن از طریق چه کانال هایی است؟

ما خودمان در منطقه هستیم و با مردم و جامعه ارتباط داریم. پس پیام مردم فاقد مسکن را می توانیم به دولت مردان که بحث حاکمیتی را در این حوزه برعهده دارند، برسانیم و به ایشان اطلاع دهیم. از زمانی که وارد مجلس شدیم و در دوره های پیشین کمیسیون عمران هم این موضوع دنبال شده و پیام مردم به دولت مردان رسیده است. ما دغدغه های مردم را در این حوزه به اطلاع عزیزان در دولت، می رسانیم. آن زمان البته بحث مسکن مهر مطرح بود و الان این طرح جدید است.
خود بخش خصوصی هم باید در ساخت و ساز و در بحث های تجهیزی وارد عمل شود. ما نیازی بالغ بر سه میلیون واحد مسکونی یا بیشتر داریم که باید این تعداد را جبران کنیم تا حالت تعادل در وضعیت عرضه و تقاضا در این حوزه پیدا شود.

آیا مجلس سازوکاری دارد که دولت و بخش خصوصی به این زمینه صرفا از بعد اقتصادی و سوددهی نگاه نکنند؟ و به نوعی نگاه اجتماعی در راستای تحقق عدالت عمومی داشته باشند؟

ما در مجلس از واحدهای متعدد مرتبط با بحث مسکن، گزارش می گیریم. اگر هم بخواهیم وارد بحث بشویم، دوستان طرح می آورند و بر اساس آن کار به جلو می رود. ولی از این بیشتر دولت باید وارد عمل شود. دولت باید لایحه بیاورد و مشکلات این بخش را مطرح کند. کما این که بارها گفته اند که این مسئله باید به صورت یک بسته مطرح شود. موضوع مسکن را نمی توانیم از مسئله قیمت ارز و طلا جدا کنیم. این هم با وزارت اقتصاد و امور دارایی گره خورده است. از سویی دیگر در حوزه های مربوط به ساخت و ساز مسکن، وزارت راه و شهرسازی متولی است. باید این مجموعه ها را همه با هم دید.

ولی گاهی انبوه سازان به جای نهادهای حاکمیتی مثل مجلس و دولت نبض بازار را در دست میگیرند. آیا فکری شده است که این اتفاق که بارها افتاده تکرار نشود؟
ماهیت انبوه ساز همین است که می خواهد بیاید و مشارکتش را با دولت انجام دهد. ساخت و ساز را آن بخش انجام می دهد. توزیع مسکن ولی با خود حاکمیت است. البته قبلا بخشی با آن ها بوده است. دولت در وضعیت فعلی به کسانی که فاقد مسکن هستند، فرم “ج” آن ها پر نشده، مسکن نگرفته اند، یا به کسانی که جدیدا ازدواج کرده اند و به طور کلی جدیدا نیازمند مسکن شده اند، باید مسکن بدهد.

فکر می کنید در حوزه مسکن، نهادهای حاکمیتی باید کنترل قیمت زمین، خانه و اجاره را دست داشته باشند یا بازار آزاد؟

دولت در این زمینه اول می خواهد خودش را احصاء کند. در داخل بافت ها و محدوده ها شناسایی کرده و پس از احصاء در قالب آن ها برنامه ریزی کند.

یعنی بازار آزاد و بخش خصوصی کمترین دخالت را خواهد داشت؟

آن ها اگر خودشان ساخت و سازی را انجام دهند، خودشان هم بر آن کنترل خواهند داشت. نمی شود به آن ها اعمال مدیریت شدید کرد، مگر در قالب طرح های مرتبط با مسئله مالیات. مالیات می تواند در این حوزه موثر باشد.

یعنی به نظر شما مالیات می تواند اهرم موثری در نظارت بر بخش خصوصی باشد؟

ما طرحی را در این زمینه جلو بردیم ولی مشکلاتی ساختاری بود که مانع شد. قرار شد طرح چکش کاری بیشتری بشود و رویش کار بشود. ما انگیزه را از انبوه سازان یا کسانی که در کار ساخت و ساز بافت ها هستند یا با سرمایه گذاری مشارکت می کنند و کار ساخت و ساز را انجام می دهند نمی گیریم. باید بازار کار خودش را انجام دهد و ساختار خودش را داشته باشد. ولی باید تهمیداتی هم در نظر گرفته شود تا حاکمیت نقش کنترلی خودش را داشته باشد. مجموعه های خصوصی هم باید مالیاتشان را پرداخت کنند.

گفتید که به طور مستقیم درگیر مسئله هستید. به نظر شما چه مشکلاتی در حوزه مسکن و مناطق نیازمند به آن با توجه به این طرح و مسائل پیرامون آن وجود دارد؟
باید منابع تسهیلات مشخص شود. ما احتمالا در تسهیلات لَنگِش خواهیم داشت. باید این ها به موقع به دست افرادی که ساخت و سازها را انجام می دهند برسد که مشمول زمان نشوند.

بحث دیگر مسئله خود زمین است. توسعه شهرها نباید به سمت و سوی خاصی برود. باید یک ساختار هم زمان برای آن مهیا بشود. الان ساختاری مهیا نیست. به طور کلی فاکتورهای زیادی هست که مهم هستند و باید به آن ها توجه بشود. اگر این فاکتورها را مدنظر قرار ندهیم، مثل مسکن مهر شاید دچار اشکال بشویم. مثلا ما رفتیم و بازدید کردیم و دیدیم مسکن مهری که در یکی از استان ها ساخته بودند با شهر پنج، شش کیلومتر فاصله داشت. هیچ کس حاضر نبود به آن جا برود. الان همان ها همان جا رها شده و در و پنجره ها را هم برداشته اند. یک سرمایه عظیمی از دست رفته است.

در این جا بحث بودجه مسئله مهمی است. این بودجه به چه صورتی اختصاص داده می شود؟

دولت باید لایحه و سازوکارهایش را ارائه کند. اگر نیاز به اصلاحاتی در قوانین باشد، ما وارد عمل می شویم. ولی اگر مشکل قانونی باشد، دولتی ها باید لایحه بیاورند و ما بررسی کنیم و مشکلاتش را حل کنیم.

ایجاد مسکن مناسب در مناطق آسیب دیده بر اثر سیل و زلزله چگونه پیش رفته است؟ برنامه و اقدامات مجلس را در این زمینه بفرمایید؟
دولت با بنیاد مسکن که متولی این موضوع است، در اکثر جاها یک سری تفاهم نامه ها و توافق نامه هایی امضا کرده اند. مثلا ده هزار واحد در استان سیستان و بلوچستان و ده هزار واحد در استان خراسان جنوبی قرار است، ساخته شود. این موضوع در حاشیه کشور و مناطقه روستایی و جاهایی که به مسکن نیاز است و درآمدهای پائینی دارند وجود دارد و باید سرریز کند و جلوتر هم برود.

الان هم با حرکتی که دولت و ریاست جمهوری انجام داده اند، طرح ملی مسکن، این موضوع می تواند کارساز باشد و کمک کند. آن ها دارند کار خودشان را انجام می دهند. در مناطق سیل زده و استان هایی چون خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان و حاشیه کشور هم آن ها طبق برنامه ای مشخص دارند جلو می روند. تجاربی هم از مناطق سیل و زلزله زده پیشین و مناطقی که با بحران مواجه بوده دارند. در بنیاد مسکن هم تجارت خوبی وجود دارد که می تواند عملیاتی بشود. این تجارب مستندسازی هم شده که می تواند نتیجه بخش باشند.

با سپاس از وقتی که در اختیار خط صلح گذاشتید.

مطالب مرتـبط

بدون نظر

نظر بگذارید