خانه  > slide, حقوق آکادمیک, کودکان  >  تبعیض میان استان ها و عدم وجود بودجه برای بازسازی مدارس؛ در گفتگو با محمدباسط درازهی/ علی کلائی

تبعیض میان استان ها و عدم وجود بودجه برای بازسازی مدارس؛ در گفتگو با محمدباسط درازهی/ علی کلائی

ماهنامه خط صلحمشکل بودجه و عدم وجود منابع مالی برای بازسازی و نوسازی مدارس به طور خاص و حوزه آموزش کشور به طور عام، شاه بیت سخنانی بود که محمدباسط درازهی، نماینده مجلس شورای اسلامی از استان سیستان و بلوچستان، مناطق سراوان، سوران، سیب و مهرستان، عضو فراکسیون امید و دبیر اول کمیسیون تحقیقات و آموزش مجلس در گفتگو با خط صلح بیان کرد.

گفتگو از علی کلائی

این نماینده مجلس هم چنین ضمن مقایسه مدارس کپری و خشت و گلی در استان مربوطه خود به خط صلح گفت که «مخاطرات مدارس کپری بسیار کم تر از مدارس خشتی و گلی است که در اثر کوچک ترین باد و باران و طوفانی مقاوم نبوده و سقوط می کنند».

وی در ادامه افزود: «مدارس خشتی و گلی در سیستان و بلوچستان به ویژه در جنوب بلوچستان زیاد است و به نظر من مقاومتشان نزدیک به صفر است. این نوع مدارس هیچ نوع مقاومتی در مقابل خشونت طبیعت به ویژه باران های رگباری و طوفان هایی که هراز گاهی می آیند، ندارند».

در زیر مشروح گفتگوی خط صلح با این نماینده مجلس را با محوریت مسئله آموزش مدارس در کشور، بازسازی مدارس و مسئله تبعیض آموزشی می خوانید:

طبق اصل ۳۰ قانون اساسی، نظام جمهوری اسلامی موظف به ایجاد امکان تحصیل رایگان برای تمام کودکان تا پایان دوره دبیرستان است. با این حال با ازدیاد مدارس غیرانتفاعی و هم چنین با مشکل کودکان محروم از تحصیل در روستاها و شهرستان ها روبه رو هستیم. بنابراین به نظر می رسد این اصل قانون اساسی به فراموشی سپرده شده است. تحلیلتان را در این خصوص بفرمایید.

بحث آموزش بحث بسیار مهمی است و راه نجات، توسعه و ترقی در جامعه ای، آموزش آن جامعه است. در کشور ما و در حکومت جمهوری اسلامی هم آموزش از اول انقلاب تا به امروز مبنا بوده و وزارت آموزش و پرورش نیز جزو وزارتخانه های بنیادی در جهت آموزش و ترقی کشور بوده و هست.

بنده هم به عنوان عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی بر این باور هستم که دولت و نظام باید اولویت اولشان آموزش بوده و این راه را هم چنان ادامه دهند و اولویت اول کشور را آموزش قرار دهند. اگر آموزش باشد، حتماً باقی مشکلات کشور حل خواهد شد و یا دستکم علاجی برای آن پیدا خواهد شد، اما اگر آموزش نیروی انسانی ضعیف باشد، حتماً در مولفه های دیگر ریزش و ضعف به وجود خواهد آمد.

در پاسخ به پرسش شما باید بگویم که بله، اخیراً وجود مدارس غیرانتفاعی کمی آن رسالت آموزش و دانش را تغییر داده و بیش تر به طرف مادیات سوق داده شده است. از نظر بنده روز به روز این مسائل پررنگ تر شده و در مناطق محروم و مناطق مرزی -به خصوص در استان سیستان و بلوچستان که مردم درآمد بسیار کمی دارند-، این فاصله طبقاتی و شکاف به وجود می آید و بازماندگی از تحصیل روز به روز بیش تر می‌شود.

از نظر بنده آموزش باید در یک پکیج آموزشی دیده شود و تفاوت آموزشی در کشور نباشد. تفاوت مدرسه خصوصی و غیرخصوصی و انتفاعی و غیرانتفاعی و دولتی و فرهنگیان و تیزهوشان و نمونه را نباید داشته باشیم؛ مدرسه مدرسه است. متاسفانه در کشور ما تفکیک و خط‌کشی بسیار است و گاه احساس می شود که ما آموزش را در یک پکیج آموزشی نمی بینیم. امیدواریم که خردی اندیشیده شود که فاصله بین دانش آموزان سراسر کشور کم شود و همه از نعمت و فرصت آموزش رایگان بهره مند شوند.

آیا قانونی وجود دارد که جلوی اخذ این هزینه های متفرقه و غیرقانونی را که برخی از مسئولان مدارس دولتی از والدین به بهانه های مختلف می گیرند، بگیرد؟

عکس از تسنیم

در این مورد صحبت هایی شده و تذکراتی را نمایندگان و همکاران در مجلس و کمیسیون آموزش و تحقیقات داده اند و حتماً وزیر محترم هم بر این باور است که در مدارس دولتی سعی شود که برای غالب هزینه های جانبی آموزشی، وجهی از والدین و دانش آموزان گرفته نشود. بر اساس گزارشاتی که می رسد، متاسفانه این وجوه گرفته می شود و نگرانی هم برای والدین و دانش آموزان به وجود آورده است.

شما پیش تر در گفتگویی با خبرگزاری خانه ملت (۲۴ مرداد ۱۳۹۷) گفته اید که ما هزار مدرسه خشت و گلی داریم. چرا هنوز بعد از چهار دهه برپا داری نظام جمهوری اسلامی، هنوز با این مسئله مواجه هستیم؟

من در این مصاحبه و مصاحبه های دیگری نیز عرض کردم که ما مراسم کپر زدایی گرفتیم، اما کاش ما مدرسه کپری داشتیم. مخاطرات مدارس کپری بسیار کم تر از مدارس خشتی و گلی است که در اثر کوچک ترین باد و باران و طوفانی مقاوم نبوده و سقوط می کنند. در همین رابطه شنیده ام که یکی از معلمان فداکار در بلوچستان بر اثر همین عدم مقاومت مدرسه، شهید شد.

مدارس خشتی و گلی در سیستان و بلوچستان به ویژه در جنوب بلوچستان زیاد است و به نظر من مقاومتشان نزدیک به صفر است. این نوع مدارس هیچ نوع مقاومتی در مقابل خشونت طبیعت به ویژه باران های رگباری و طوفان هایی که هراز گاهی می آیند، ندارند.

البته آقای وزیر آموزش و پرورش نگاه خوبی داشتند. مسئله این جاست که ما فعلاً با محدودیت مالی و اعتباری در کشور مواجه هستیم. اما بزرگ ترین نگاه وزیر محترم این بوده که معاونان و رئیس سازمان نوسازی کشور را از سیتان و بلوچستان انتخاب کرده و اولین و آخرین انگیزه اش هم این است که این فاصله بزرگ و معنا دار به وجود آمده قبل از انقلاب و بعد از انقلاب را تا حدی پر کند و وضعیت را به نرم و فرم استاندارد کشوری آن نزدیک تر نماید.

از نظر شما مجلس چه کارهایی می توانسته در خصوص پایین بودن سرانه آموزش و تبعیض آموزشی در کشور انجام دهد؟ مشکل کجاست؟ به نظر شما مشکل در قوانین است یا ضعف در اجرا؟

همان طور که در اول مصاحبه عرض کردم، اگر ما آموزش را اولویت اول خود قرار ندهیم، این مشکلات پیش می آید. دولت باید در لایحه بودجه ای که هر ساله به مجلس می فرستد آموزش و پرورش را خوب ببیند. مستحضر هستید که نمایندگان در سطح جزئی و درصد پایینی می توانند در این لایحه دخل و تصرف داشته باشند و دولت باید آموزش را اولویت قرار دهد.

از نظر بنده بهترین راه نجات آموزش کشور این است که منابع پایدار تعریف کنیم. مثلاً از درآمد نفت، مالیات، ارزش افزوده یا هر روش دیگری که باشد. مجلس نیز از این کار حمایت کرده است. تعرفه درآمد آب و برق و گاز که در سال گذشته برای دانشگاه ایجاد شد، یکی از کارهای بزرگ مجلس بود. هزار میلیارد تومان برای نوسازی مدارس و یا حمایت های دیگری که هم در حوزه نوسازی مدارس و حقوق معلمان و هم در سایر حوزه های آموزش و پرورش شده است، نشان دهنده نگاه ویژه مجلس، به ویژه کمیسیون آموزش و تحقیقات بوده است. هرچند که این ها در حد معدودی است.

دولت باید آموزش و پرورش را با نگاه و تعریف بودجه ریزی ویژه ای در دستور کار خود قرار دهد و در قانون ویژه بودجه ۹۸ دولت نگاه ویژه ای به آموزش و پرورش داشته باشد؛ در غیر این صورت کشور ضرر خواهد کرد. بر این باورم که اگر نگاه اول و اولویت اول ما آموزش و پرورش نباشد، نمی توانیم کشور را از این تنگناها و مشکلات نجات دهیم. نیروی انسانی ناجی و مبنای توسعه هر کشور در قرن ۲۱ است که قرن توسعه انسانی است.

عکس از تسنیم

پس با توجه به نگاه شما بودجه ای که برای حوزه آموزش و مدارس در نظر گرفته شده -دستکم در بودجه ۹۷-، کافی نیست و نیاز دارد این بودجه برای ساخته شدن و بازسازی مدارس برای سال آینده افزوده شود؟

دقیقاً. بنده بر این باور هستم که نه تنها در سال ۹۷، بلکه در سال های قبل از آن، آن چنان که باید به بودجه توجه شود -به ویژه در حوزه نوسازی مدارس که نیاز به بودجه زیادی دارد-، توجه نشده و اگر هم گاه توجه شده، این توجهات به طور مبنایی نبوده است؛ یعنی به استانی توجه شده اما به استان دیگر نه.

به نظر من می بایستی ما در تمام امورات کشور، مبنا را مسافت، مساحت و جمعیت قرار دهیم. چه در حوزه آموزش و پرورش باشد چه در حوزه راه باشد چه در حوزه های دیگر این سرزمین، ما باید این ها را مبنا قرار دهیم. اما گاه می بینیم که به استانی به صورت سلیقه ای بیش تر کمک می شود و امکانات و شرایط بهتری برای آن فراهم می کنند. این در حالی است که برخی استان ها مانند سیستان و بلوچستان که در مرکز کشور حامی ای ندارد، در بودجه ها فاصله اش با دومین استان کشور از آخر جدول بسیار بالا و معنادار است.

به هر حال امیدواریم که مسئولان محترم به ویژه سازمان برنامه و بودجه در سال آینده تدابیری را بیاندیشند که کمک شود. برای استانی مثل سیستان و بلوچستان باید تبعیض مثبت قائل شوند تا این فاصله ها کم تر شود. سیستان و بلوچستان استان گسترده ای است، استانی است با مساحت بسیار بالا که از شمال تا جنوب ۱۲۰۰ کیلومتر است، ۱۱۰۰ کیلومتر نوار مرزی دارد و با چندین کشور همسایه و هم مرز است. من امیدوارم که دولت بنا بر فرمایشات ارزشمند مقام معظم رهبری در مورد استان سیستان و بلوچستان عنایت بفرمایند و تبعیض ویژه و مثبتی برای این استان قائل شود تا این استان چنین مشکلاتی به ویژه در حوزه سخت افزاری مدارس را نداشته باشد. نه تنها استان سیستان و بلوچستان، بلکه بسیاری از مناطق و استان های دیگرمان مانند استان کردستان، جنوب کرمان، قسمتی از لرستان و قسمتی از هرمزگان نیز چنین وضعیتی دارند. حتی می توانم بگویم که در حوزه نوسازی مدارس، استان تهران هم شرایط بسیار بدی دارد. برعکس این که همه فکر می کنند وضعیت در تهران خیلی خوب است، اما در حوزه نوسازی مدارس بعد از سیستان و بلوچستان (اگر اشتباه نکنم) بدترین شرایط را تهران دارد. به هر حال باید برای حوزه نوسازی مدارس فکری شود.

به عنوان آخرین سوال، آیا مدارس باید لزوماً توسط خیرین ساخته شود؟ با توجه به نص صریح قانون اساسی حکومت چه وظیفه ای دارد؟ و چرا بخش اعظمی از مدرسه سازی ها به خیرین واگذار می شود؟

بله، در اصل ساختن مدارس وظیفه دولت است، ولی بنا بر وضعیت مالی این کار به این صورت انجام می شود. امروزه خیلی از دانشگاه های دنیا را خیرین کمک می کنند. فرهنگ خیریه در کشور ما فرهنگ بسیار خوبی است و در سال های گذشته بسیار به دولت کمک کرده است. این سرنوشت فرزندان و آیندگان است. نباید منتظر دولت بمانیم. وضعیت مالی دولت عادی نیست که ما بگوییم او تمام مشکلات را باید حل کند. ما باید از همه ظرفیت های کشور استفاده کنیم؛ چه در حوزه آموزش، چه در حوزه مدرسه سازی یا دانشگاه سازی.

به نظر بنده باید از ظرفیت مجمع خیرین و ظرفیت های اجتماعی و گروه های محلی اجتماعی که می توانند فعالیت داشته باشند، استفاده کنیم و این چیز بسیار خوبی است که در شرایط فعلی، دست دولت را می گیرد. این متعلق به آیندگان و فرزندان است و به صلاح نیست که صبر کنیم تا روزی که دولت اعتباری داشته باشد. اصحاب رسانه هم برای فرهنگ سازی و ترغیب خیرین و افرادی که دلشان به حال این کشور می سوزد، دلشان برای فرزندان این کشور می تپد، تاثیر خواهند گذاشت. اگر اصحاب رسانه تمایل داشته و تلاش بکنند -گرچه زیاد هم تلاش کرده اند-، خیرین خوبی را در حوزه نوسازی مدارس جذب خواهیم کرد.

با سپاس از وقتی که در اختیار خط صلح گذاشتید.

مطالب مرتـبط

بدون نظر

نظر بگذارید